Μίλτος Πασχαλίδης: Ο Θάνος Μικρούτσικος είναι ο τελευταίος σοφός που έχω στη ζωή μου.

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του δημοφιλούς τραγουδιστή-τραγουδοποιού στο Reader.gr.

Την Παρασκευή 7 Ιουνίου ο Μίλτος Πασχαλίδης κάνει την έναρξη της καλοκαιρινής του περιοδείας με την καθιερωμένη του συναυλία στο Θέατρο Βράχων. Η βραδιά στο Βύρωνα θα τα έχει όλα: παραμύθια, κακιές συνήθειες, ιστορίες και τραγούδια που ζουν λαθραία, παλιά και αγαπημένα τραγούδια, όπως «Το Παραμύθι Με Λυπημένο Τέλος», «Τα Μπλουζ της Άγριας Νιότης», τις «Πεθαμένες Καλησπέρες», αλλά και νέες επιτυχίες των τελευταίων του δισκογραφικών δουλειών.

Λίγο πριν ανέβει στην πρώτη καλοκαιρινή σκηνή της φετινής περιοδείας του, μιλήσαμε για όλα αυτά που τον ημερεύουν και τον κάνουν να πατάει γερά στη γη. Διακρίναμε την τρυφερότητα στη φωνή του όταν αναφέρθηκε στη 10χρονη κόρη του όπως και το σεβασμό όταν πήγε η κουβέντα σε τρεις σημαντικούς ανθρώπους για εκείνον. Σχολιάσαμε τη μάστιγα των social media αλλά και την άρνησή του να συμμετέχει σε ψηφοδέλτιο στις πρόσφατες εκλογές. Περισσότερα, στη συνέντευξη που ακολουθεί.

Στις 7 Ιουνίου σηματοδοτείτε την έναρξη του φετινού συναυλιακού προγράμματος του Θεάτρου Βράχων, καθώς και της καλοκαιρινής σας περιοδείας. Τι θα ακούσουμε τη βραδιά εκείνη και πόσες συναυλίες περιλαμβάνει το καλοκαιρινό σας πρόγραμμα φέτος;
Θα ακούσουμε τραγούδια που έχει αγαπήσει το κοινό από το σύνολο της 25χρονης και πλέον πορείας μου, όπως και δυο ακυκλοφορόρητα, νέα κομμάτια που θα τα πω πρώτη φορά το βράδυ της Παρασκευής. Δεν είναι προπομπός κάποιου νέου άλμπουμ όμως, είναι απλώς δυο νέα κομμάτια μόνο.

Τι σας μένει από τα live σας σε χειμερινές και καλοκαιρινές σκηνές;
Τα 25-30 χρόνια που τραγουδάω πάντα έχω στο μυαλό μου εικόνες από πρόσωπα και από ωραίες στιγμές, αλλά δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο από την κάθε φορά.

Πώς ημερεύετε ως άνθρωπος.
Ημερεύω με βιβλία, με ταινίες, με την κόρη μου, με τη σύντροφό μου. Όπως κάθε άνθρωπος στην καθημερινότητά του. Επίσης δεν είμαι ιδιαίτερα αγριεμένος, για να χρειάζομαι ημέρωμα ούτε εξημέρωση ιδιαίτερη. Είμαι εξημερωμένος (γέλια). Ναι, με ένα ωραίο βιβλίο ησυχάζω.

Είναι ευρέως γνωστό ότι σας αρέσει να αφηγήστε ιστορίες. Γράφετε κάτι αυτό τον καιρό;
Ναι, γράφω το τέταρτο βιβλίο μου. Είναι μια συλλογή από διηγήματα και αναμένεται να το ολοκληρώσω μετά το καλοκαίρι, γύρω στο φθινόπωρο. Τώρα το πότε θα εκδοθεί, δεν εξαρτάται μόνο από εμένα αλλά και από τους εκδοτικούς οίκους. Θα δούμε.

Τι είναι αυτό που σας βάζει ένα μέτρο και σας κάνει να πατήσετε στη γη;
Η κόρη μου. Εκείνη μου βάζει και το μέτρο και τα όρια της δυνατότητάς μου. Η κόρη μου με γειώνει στην πραγματικότητα. Κατά τα άλλα μια εργασία κάνουμε κι εμείς, σίγουρα μας ενδιαφέρει τα τραγούδια μας να αφορούν τον κόσμο, γιατί όπως προσωπικά έχω πει, η μουσική δεν είναι το χόμπι μου αλλά η εργασία μου. Οπότε με ενδιαφέρει αυτό που κάνω να αφορά τον κόσμο που με ακολουθεί τα τελευταία χρόνια. Αλλά σε σχέση με το -αρχαιοελληνικό- μέτρο, αν μας γειώνει κάτι αυτό είναι σίγουρα τα παιδιά.

Πόσο χρόνων είναι τώρα η κόρη σας;
Είναι 10 χρόνων.

Έρχεται στις συναυλίες σας;
Βέβαια. Και καμιά φορά τραγουδάει κιόλας γιατί έχει συμμετάσχει και σε δυο δίσκους μου απαγγέλοντας και τραγουδώντας, οπότε όταν έρχεται λέει και κανένα τραγούδι. Από πιτσιρίκι 5 ετών έρχεται να με δει που τραγουδάω.

Άλκης Αλκαίος. Δημήτρης Μητροπάνος. Θάνος Μικρούτσικος. Καλοί σας φίλοι και οι τρεις. Ποιος είναι ο συνδετικός σας κρίκος με τον καθένα από αυτούς;
Με μια έννοια μας συνδέει όλους ο Θάνος, αν και τους γνώρισα ανεξάρτητα από τον Θάνο. Δηλαδή με τον Άλκη έχω περιγράψει τη γνωριμία μας στο βιβλίο μου «Αγύριστο κεφάλι» (εκδόσεις ΚΨΜ). Με τον Μητροπάνο γνωριστήκαμε και συνεργαστήκαμε το 1999, δυο χρόνια αφότου είχε πει τις «Πεθαμένες καλησπέρες» και αναπτύξαμε μια μεγάλη αγάπη και φιλία για όσα χρόνια έζησε μετά. Με τον Θάνο είμαστε οικογένεια πια. Τον θεωρώ σαν θείο μου κάπως. Είναι μέλος της οικογένειάς μου και εγώ της δικιάς του. Ο Θάνος Μικρούτσικος είναι ο τελευταίος σοφός που έχω στη ζωή μου. Και φιλόσοφος και σοφός. Και ταυτόχρονα ένα σκανταλιάρικο παιδί.

Οπότε τί οφείλετε σε αυτούς τους τρεις;
Διαφορετικά πράγματα οφείλω και στους τρεις. Δηλαδή με τον Άλκη ήμασταν πολύ φίλοι. Με τον Μητροπάνο ήμασταν συνεργάτες, καλοί γνωστοί και είχαμε μια αγκαλιά ο ένας για τον άλλον. Επίσης με πείραζε γιατί ήταν Ολυμπιακός και εγώ ΑΕΚτζής. Στον Θάνο που είναι οικογένεια, του χρωστάω ό,τι χρωστάω στα μέλη της οικογένειάς μου. Αλλά δεν είναι μόνο αυτοί. Χρωστάω σε όλους με τους οποίους έχω συνεργαστεί: στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα χρωστάω πολλά, στον Χρήστο Θηβαίο και στον Γιώργο Νταλάρα επίσης με τον οποίο συνεργαζόμαστε την τελευταία δεκαετία και έχουμε γίνει πάρα πολύ στενοί φίλοι. Με όλους όσους έχω συνεργαστεί κάτι παίρνω κάτι δίνω.

Τελικά θα γράψει δίσκο για εσάς ο Θάνος Μικρούτσικος;
Α, να τον ρωτήσετε! (γέλια).

Θυμάμαι είχατε αναφέρει στο παρελθόν ότι ένας επόμενος-μεθεπόμενος δίσκος σας θα είναι από τον Θάνο.
Πάντα το έχουμε στα σχέδια αυτό. Αλλά είναι και γνωστό ότι όταν κάνεις σχέδια το σύμπαν σε κοροϊδεύει. Τώρα ο Θάνος περνάει μια περιπέτεια με την υγεία του, κάνει και συναυλίες και σε αυτή τη φάση δεν γράφει μανιωδώς τραγούδια. Το έχουμε στο μυαλό μας να γράψουμε τραγούδια και παρέα. Μακάρι να είναι γερός και να φτιάξουμε.

Μας αφορούν οι στίχοι που γράφονται σήμερα;
Βέβαια! Και γράφονται πολύ ωραία πράγματα. Απλά έχει αλλάξει ο τρόπος που ακούμε μουσική.

Μήπως τελικά χάνονται κάποια λόγω της υπερβολικής πληροφορίας που δεχόμαστε καθημερινά από το διαδίκτυο;
Ισχύει. Και λόγω της υπερβολικής πληροφορίας αλλά και από το γεγονός ότι η ζωή έχει γίνει ζάπινγκ. Δηλαδή έχουμε όλοι ένα τηλεκτροντόλ στο χέρι ή ένα «έξυπνο» κινητό και έχουμε γίνει ηλίθιοι όλοι. Αλλάζουμε διαρκώς εικόνες, κάθε πέντε λεπτά θες να δεις και κάτι άλλο. Αυτό μεταφέρεται και στο ηχητικό πεδίο. Σπάνια πια, εδώ και χρόνια, κάθεται κάποιος να ακούσει έναν δίσκο ολόκληρο, από την αρχή μέχρι το τέλος. Αυτή η αποσπασματική ακρόαση, το ακουστικό ζάπινγκ έχει αλλάξει τον τρόπο που ακούμε, άρα σαφώς μας αφορούν τα πράγματα αλλά ακριβώς επειδή υπάρχει αυτή η τρομακτική πληροφορία, χρειάζεται περισσότερο κόπο για να ψάξεις αυτά που σε αφορούν. Πρέπει να επανεφεύρουμε τον τρόπο που ακούμε μουσική.

Μαθαίνουμε από τα λάθη μας ως μονάδες και ως σύνολο;
Σπάνια. Γιατί χρειάζεται πολλή καλλιέργεια, παιδεία και εκπαίδευση. Και τουλάχιστον ο μικρόκοσμος, το δικό μας σύμπαν δεν τα έχει πολύ καλά με την παιδεία και την καλλιέργεια, έτσι αυτό οδηγεί τον κόσμο να κάνει τα ίδια λάθη. Για να μάθεις από τα λάθη σου πρέπει κάποια στιγμή να βάλεις το μυαλό σου να δουλέψει και να μην αντιμετωπίζεις τα πάντα μόνο με το θυμικό και το ένστικτο. Νομίζω ότι γενικά ότι ως λαός είμαστε ξερόλες. Επίσης για να μάθεις από τα λάθη σου θα πρέπει να αναγνωρίσεις την άγνοιά σου. Δηλαδή να πεις το ρημάδι το «δεν ξέρω». Δεν ξέρω κανέναν Έλληνα να το λέει αυτό, όλοι τα ξέρουν όλα. Οπότε αν τα ξέρεις όλα τα ίδια λάθη θα κάνεις.

Όπως γίνεται και μέσω των social media;
Καλά αυτά είναι μάστιγα. Επίσης για εμένα στα social media δεν είναι ότι ο καθένας έχει άποψη για τα πάντα, αλλά το ανώνυμο μίσος, αυτό είναι το χειρότερο. Η ρουφιανιά, το φτηνό κουτσομπολιό και το ανώνυμο μίσος. Δηλαδή να βρίζεις ανθρώπους, να βγάζεις αυτή τη χολή, είναι το πιο στενάχωρο και επικίνδυνο. Αυτά τα πράγματα έχουν βγάλει σε μια μερίδα κόσμου τον χειρότερο εαυτό τους.

Μας χειρίζεται το μέσο, αντί να το χειριζόμαστε.
Αυτό συνέβαινε πάντα όμως. Με όλα τα μέσα. Εγώ θυμάμαι στο σχολείο τη δεκαετία του ’80 ή του ’90 να γράφουμε έκθεση για το πόσο παθητικούς μας κάνει η τηλεόραση. Οπότε σκεφτείτε τώρα, μετά από 30 χρόνια πόσο παθητικούς μας κάνουν όλα αυτά γύρω μας. Τώρα η τηλεόραση είναι το λιγότερο.

Για ποιο λόγο θα λέγατε «ρε γαμώτο» με αγανάκτηση για την Τέχνη σας, το τραγούδι;
Δεν θα έλεγα ποτέ «ρε γαμώτο» με αγανάκτηση, θα το έλεγα με στεναχώρια για κάτι, όπως αν έβλεπα ότι κάποιος ευτελίζεται ή ευτελίζει την Τέχνη του. Αλλά δεν θα το έλεγα ποτέ με την έννοια του καταγγελτικού ή της αγανάκτησης για τη μουσική ή το σινάφι μας. Ακόμα και για ανθρώπους που γράφουν τραγούδια που δεν μου λένε τίποτα για παράδειγμα.

Για την ελληνική πραγματικότητα, αντίστοιχα; Φαντάζομαι έχετε άπειρους λόγους. 
(Γέλια) Ναι εκεί έχει κανείς πάρα πολλούς λόγους. Αλλά ποτέ με καταγγελτική σημασία. Πάντοτε πρέπει να κοιτάς σε τί έχεις συμβάλει και εσύ για όλο αυτό. Το να καταγγέλλεις τους άλλους είναι πάντα εύκολο. Και παρατηρούμε έντονα πλέον την αγριάδα που διέπει τη ζωή όλων μας γενικά, δεν υπάρχει υπομονή, δεν υπάρχει καθόλου ανεκτικότητα στο άλλο, το διαφορετικό, είτε ο άλλος είναι πρόσφυγας, μετανάστης, ή απλά άλλη ομάδα στο μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο. Ότι έχει άλλο χρώμα ή φύλο. Δεν υπάρχει καμιά ανοχή και αγάπη στο διαφορετικό και αυτό με συντρίβει. Η αγριάδα αυτή είναι αδιανόητη.

Ανησυχείτε για την επόμενη μέρα στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα;
Το μόνο που με αγριεύει στην πολιτική πραγματικότητα της Ελλάδας είναι η Χρυσή Αυγή. Τίποτα άλλο δεν με αγριεύει. Σε όλα τα υπόλοιπα υπάρχουν δυσάρεστα ή λιγότερο δυσάρεστα, ωστόσο πολύ ευχάριστα δεν υπάρχουν. Αν κάτι όμως με αγριεύει είναι μόνο η Χρυσή Αυγή. Για όλα τα υπόλοιπα είμαι εδώ να τα συζητήσω, να τα παλέψω ή να είμαι απέναντί τους. Όχι να σκοτωθώ ή να βγάλω τα όπλα. Αλλά να αντιπαρατεθώ με οτιδήποτε δεν μου αρέσει με τους τρόπους που μου παρέχει η δημοκρατία και ο διάλογος.

Ψηφίσατε στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Ναι, ψήφισα.

Σας έγινε πρόταση να συμμετέχετε σε ψηφοδέλτιο;
Ναι, αμέ.

Ποιος είναι ο λόγος που αρνηθήκατε;
Επειδή δεν μπορώ να είμαι συνεπής. Δηλαδή για εμένα οι  αυτοδιοικητικές εκλογές είναι οι πιο σημαντικές εκλογές γιατί αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη. Πιθανόν λόγω αναγνωρισιμότητας ή αγάπης που μου έχει κάποιος κόσμος μπορεί να έβγαινα δημοτικός σύμβουλος και μετά να μην πάταγα ποτέ, γιατί δεν προλαβαίνω να το κάνω. Θεώρησα λοιπόν ότι αυτό είναι μια αναντιστοιχία και ότι θα κορόιδευα τον κόσμο. Έτσι είπα ευχαριστώ, παρόλο που ήταν τιμητική η πρόταση και προσπέρασα.

Πάντως είδαμε και βλέπουμε πολλά διάσημα ονόματα στα ψηφοδέλτια. 
Συμβαίνει ναι, είναι σημεία των καιρών και αυτό. Τα κόμματα κατά καιρούς χρειάζονται ενέσεις αναγνωρισιμότητας αν και δεν θα έπρεπε. Σε αυτό τον περίεργο αχταρμά που ζούμε κατανοώ γιατί το κάνουν. Είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι άνθρωποι αυτοί παίρνουν έναν ρόλο που τελικά δεν κρίνεται για την αναγνωρισιμότητά τους αλλά για την ουσία. Εγώ επειδή δεν αισθάνομαι έτοιμος να παρατήσω τη μουσική και να μπω στην πολιτική είπα «ευχαριστώ ίσως μια άλλη φορά».

Μετά τη συναυλία στο Βύρωνα τι ακολουθεί;
Μετά το Βύρωνα στις 11 Ιουνίου θα βρεθώ στη Λευκωσία, στις 12 Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη, στις 15 του μήνα στα Γιάννενα και συνεχίζουμε. Σε αρκετά νησιά, Κύπρο ξανά. Το Σεπτέμβριο θα είμαι μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα που θα κάνουμε αφιερωματικές συναυλίες στον Μάνο Ελευθερίου. Ωστόσο για την ώρα ξεκινάει η καλοκαιρινή περιοδεία από το Βύρωνα. Εμείς ζούμε μέσα στη θήκη της κιθάρας μας. Όπου πάει αυτή πάμε και εμείς.

Νιώθετε ευτυχής;
Στιγμές, ναι. Αλλά ευτυχώς για την ευτυχία και για εμάς, δεν είναι μια διαρκής κατάσταση αυτή γιατί αλλιώς θα ήμασταν σε νιρβάνα. Υπάρχουν στιγμές που είμαι ευτυχής ναι…