Μπορεί το trap να είναι avant-garde;

O Νότος επίσημα έχει εκθρονίσει τη Νέα Υόρκη στο βιομηχανοποιημένο hip-hop. Οι κυκλοφορίες είναι στην πλειοψηφία τους οι γινωμένοι καρποί των Three Six Mafia, της Cash Money Records (ειδικότερα του Lil Wayne), αλλά και του Kanye της περιόδου 808s & Heartbreaks. Αυτό συνεπάγεται μπόλικο autotune, συνήθως προχειρογραμμένα τραγούδια, θεματολογία αμερικανικού ονείρου, ναρκωκουλτούρα και έντονες πλην πιασάρικες παραγωγές.

To trap ωστόσο έχει φέρει και ορισμένα καινούρια δεδομένα σε όλες σχεδόν τις πλευρές του είδους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η τεχνοτροπία και η σύσταση των συναυλιών, όπου ο MC δεν ερμηνεύει ο ίδιος τα κομμάτια του. Αντ’ αυτού παίζονται ολόκληρα, με τον καλλιτέχνη είτε να κάνει δεύτερες στα ήδη ηχογραφημένα φωνητικά είτε να τα επανερμηνεύει από πάνω παίρνοντας ουσιαστικά το ρόλο του hypeman στα ίδια του τα τραγούδια, διάρθρωση που απορρέει από τον πυρήνα της trap ως κατ’ εξοχήν μουσική για πάρτι. Είναι μια αρκετά εκκεντρική συναυλιακή στάση, δίκοπο μαχαίρι συχνά (καθώς με ευκολία μπορεί να αξιοποιηθεί ως μια άκοπη αρπαχτή), αλλά δεν είναι απαραίτητα κακή. Αφενός εάν προσεγγιστεί δημιουργικά ως δομή δύναται να προσφέρει ενδιαφέρον αποτέλεσμα, αφετέρου ως φιλοσοφία παραπέμπει στα πρώτα βήματα του hip-hop πίσω στα late ‘70s. Όταν άρχισαν δηλαδή να εμφανίζονται οι πρώτοι MCs οι οποίοι είχαν ακόμα υποστηρικτικό ρόλο ως προς τον DJ όπου ήταν η καρδιά του party.

Έτσι, ο DJ στις συναυλίες και ο beatmaker στα στούντιο επανέρχονται  πρωταγωνιστικά στην επιφάνεια. Βλέπουμε μια επαναπροσδιόριση της ιεραρχίας. Δεν χρειάζεται ο MC να εφευρίσκει ευφάνταστους τρόπους για να σε πείσει ότι αξίζει (στιχουργικά, τεχνικά κλπ), αρκεί να πατάει με πιασάρικο τρόπο στο ιδανικό beat. Ειδικά πλατφόρμες όπως πρώτα απ’ όλα το SoundCloud, αλλά και το Youtube (με κανάλια multi-media εταιρειών σαν τη Lyrical Lemonade) εξασφάλιζουν την επιτυχία και δισκογραφικά συμβόλαια εκατομμυρίων από τη μία μέρα στην άλλη. Κι ενώ με αυτό τον τρόπο η γρήγορη επιτυχία γίνεται αυτοσκοπός, υπάρχουν καλλιτέχνες που ψάχνουν τη χρυσή τομή σπρώχνοντας ταυτόχρονα το είδος σε νέους ορίζοντες. Η πιο avant-garde και καλλιτεχνικά πειραματιζόμενη εν γένει πλευρά του hip-hop φυσικά υπάρχει προ πολλού στους underground κύκλους της κουλτούρας (όπως το label της Anticon, οι Freestyle Fellowship, ο MF Doom κλπ), όμως όταν αυτό πραγματώνεται εντός του mainstream οικοσυστήματος προξενεί λίγο ενδιαφέρον παραπάνω. Για χάρη του άρθρου θα παραθέσω τις ενδεικτικότερες περιπτώσεις αυτής της εφαρμογής του trap, από mumble rappers και μη.

 Travis Scott – Rodeo (2015)

Από τα πρώτα σκόρπια κομμάτια και πρόχειρα mixtapes του, μέχρι την επίσημη παρουσίαση του το 2013 με το Owl Pharaoh φαινόταν το καλλιτεχνικό του potential. Από τις βασικότερες επιρροές του είναι ο Kid Cudi, o Kanye και ο Thom Yorke και αν μη τι άλλο είναι ολοφάνερο. Το Rodeo είναι το δισκογραφικό του ντεμπούτο και ταυτόχρονα μια τομή στον προσανατολισμό του ίδιου του τραπ. Η χρήση του autotune και οι μουσικές συνθέσεις οικοδομούν ένα “pop lo-fi” αποτέλεσμα, αν και σχετικά ακατέργαστο τότε ακόμα, πάνω στο οποίο αρκετοί προσπάθησαν στη συνέχεια να πειραματιστούν. Η μουσική του συνταγή μπορεί να τελειοποιήθηκε στον περσινό του δίσκο Astroworld, τα συστικά όμως ανέκαθεν βρισκόταν στη σωστή σειρά.
Travis Scott – Rodeo

 Playboi Carti – Die Lit (2018)

Παραγωγικά είναι πιθανότατα ο καλύτερος δίσκος της περασμένης χρονιάς. Πάλι σε lo-fi ατμόσφαιρα, σαν soundtrack Gameboy κασέτας, είναι ένας ακριβής συνδυασμός της cloud rap παρακαταθήκης και του μουσικού πειραματισμού του Lil Uzi Vert του 2016. Ο Carti μπορεί να μην προσφέρει απολύτως τίποτα στιχουργικά, η έντονη χρήση των adlibs ωστόσο συμβάλει ευρηματικά στο τελικό αποτέλεσμα.
Playboy Carti – Die Lit

Yung Lean – Stranger (2017)

Οι Sad Boys με σιγουριά σημάδεψαν την διετία 2013-2014 και ειδικότερα το “internet culture”. Η vaporwave γραφιστική, που εγκαινίασε το εξίσου ιντερνετικό κύμα μετα-ειρωνίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πρώτα μουσικά βήματα και των SB γενικότερα αλλά και του Yung Lean ειδικότερα. Με οφθαλμοφανείς επιρροές μουσικά από τον Clams Casino και τεχνοτροπικά από τον Chief Keef θωράκισαν το sub-genre του cloud rap ευρωπαϊκά. Έπειτα από μια μεγάλη κοιλιά, η οποία οφείλεται και στον εθισμό του Lean στα ναρκωτικά (εθισμός που οριακά του κόστισε τη ζωή) κι ενώ πλέον έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό το relevancy, κυκλοφορεί τον καλύτερο δίσκο του ως τώρα.
Yung Lean – Stranger

A$AP Rocky – At. Long.Last.A$AP (2015)

Η αλήθεια είναι πως σε αυτή τη θέση θα μπορούσε να βρίσκεται κυριολεκτικά οποιοσδήποτε δίσκος του Rocky, όμως θεωρώ το ALLA το καλύτερο project του μέχρι στιγμής. Άξιος συνεχιστής της πολυπολιτισμικής παράδοσης του Harlem, από το πρώτο του mixtape έκανε σαφές πως ο πειραματισμός είναι στοιχείο της μουσικής του αντίληψης κάτι που του έχει στοιχίσει αρκετές φορές (όπως με τα reviews και την ανταπόκριση του κοινού στον περσινό του δίσκο Testing). Το ALLA στηρίζεται σε ένα ψυχεδελικό σκελετό, με τους μύες του να είναι ένα κοκτέιλ παραδοσιακού soulful hip-hop και trap πινελιών, αποδεικνύοντας πως η κουλτούρα όχι απλά δεν έχει πεθάνει αλλα αντιθέτως περνάει τη δεύτερη χρυχή εποχή της.
A$AP Rocky – At. Long.Last.A$AP

Vince Staples – Big Fish Theory (2017)

Πιστός στις δυτικές του ρίζες και ειδικότερα στο hyphy ηχόχρωμα, ο Vince είναι μια δυνάτη τζούρα καθαρού οξυγόνου στο σύγχρονο μουσικό έδαφος. Με χαρακτηριστικό του ο κάθε δίσκος μέχρι στιγμής να είναι διαφορετικός από τον προηγούμενο, το BFT είναι ένα έντεχνο μίγμα hip-hop με house και deconstructed club επιρροές.
Vince Staples – Big Fish Theory

Childish Gambino – Because The Internet (2013)

Όταν έβρεχε ταλέντο ο Donald Glover είχε μάλλον ξεχάσει την ομπρέλα σπίτι. Μουσικός, DJ, ηθοποιός, stand-up κωμικός, σκηνοθέτης, τα πράγματα τα οποία δεν είναι ο Gambino είναι πιθανώς λιγότερα από αυτά που είναι. Γραμμένο σαν θεατρικό act, το BTI είναι ένα project ιδανικό για διάλειμμα στο binge watching του Atlanta.
Childish Gambino – Because The Internet

Lil Yachty – Lil Boat (2016)

Οι περισσότεροι από τους σύγχρονους rappers ανήκουν στην κατηγορία του grows on you, δηλαδή αρχίζεις να τους εκτιμάς (ή να τους συνηθίζεις….) με τον καιρό. Ο Lil Yachty δύσκολα ανήκει σε αυτή την κατηγορία, καθώς 3 χρόνια μετά εξακολουθεί να είναι μια αρκετά αντιπαθητική φιγούρα. Το debut mixtape του παρ’ όλα αυτά είναι εντέχνως ιδιαίτερο. Παραγωγικά άρτια δουλεμένο project και η χρήση του autotune αυτό ακριβώς που χρειάζεται για να δέσει σαν οργανικό σύνολο. Συν αποτελεί και το ότι, καθώς η μητρική μας γλώσσα δεν είναι τα αγγλικά, είναι ευκολότερο να απομονώσουμε τους απαράδεκτους στίχους του.
Lil Yachty – Lil Boat

Τα παραδείγματα, όσο απομακρυνόμαστε από τη βιομηχανική στρατόσφαιρα, αυξάνονται φυσικά περισσότερο. JPEGMAFIA, Ratking, Bones, Four Fists, Lil Ugly Mane είναι ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το μόνο σίγουρο είναι πως το trap τώρα αρχίζει να “δείχνει τα δόντια του”, με τα επόμενα χρόνια και συγκεκριμένα τη δεκαετία του ’20 να είναι κομβικά για την εξέλιξή του.