Ο 21 Savage και το Hip-Hop ως αγορά

Ο 21 Savage (κατά κόσμον Shéyaa Bin Abraham-Joseph) είναι ένας από τους λεγόμενους mumble rappers, μια προέκταση του hip-hop που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια και χαρακτηρίζεται από επιτηδευμένα ‘’ακαταλαβίστικη’’ –μουρμουριστή- άρθρωση και θριαμβευτικό προς το gangster lifestyle περιεχόμενο (όπλα, ναρκωτικά, αγαθά πολυτελείας, αντικειμενοποίηση γυναικείου σώματος κλπ). Ως υποείδος, ή καλύτερα τεχνοτροπία, εντάσσεται στην κατηγορία του trap, δηλαδή την προσέγγιση του hip-hop των Νότιων πολιτειών των ΗΠΑ, το οποίο πρωταγωνιστεί πλέον βιομηχανικά αντικαθιστώντας το ‘’παραδοσιακό’’ Νεοϋορκέζικο rap (boom bap). Αυτό ταυτόχρονα έφερε και μία καινούρια πραγματικότητα στο ίδιο το hip-hop. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, ειδικότερα ρουχισμού και αυτοκινητοβιομηχανίες, έχουν άμεση επιρροή και λόγο στο ίδιο το hip-hop, οι περισσότεροι σύγχρονοι superstars του είδους συνάπτουν παρασκηνιακές οικονομικές συμφωνίες με αυτές, ενώ το φαινόμενο των “industry plants” δηλαδή καλλιτεχνών με προσχεδιασμένη στρατηγική επιτυχίας από μεγάλα Labels πολλαπλασιάζεται σε σημείο του να μετατραπεί κάτι τέτοιο σε κανονικότητα, κερκόπορτα που άνοιξε μαζικά με τον Drake.

Ύπο άλλες συνθήκες ένας τέτοιος καλλιτέχνης, ατομικά, δε θα μας απασχολούσε για ανάπτυξη αρθρογραφίας σε ένα πολιτικό περιοδικό, μολαταύτα κάτι αναπάντεχο συνέβη. Την τελευταία εβδομάδα του 2018 κυκλοφορήσε τον τρίτο δίσκο του με τίτλο I am>I was και προς έκπληξη όλων υπήρξε μια τεράστια θεματολογική μετατόπιση. Ενώ η θεματική της κουλτούρας των συμμοριών υπάρχει ακόμα, τοποθετείται σε ευρύ κοινωνικό πλαίσιο. Δηλαδή στο πως βάσει κοινωνικών, αλλά και ταξικών, αποκλεισμών και εμπειριών η ένταξη του σε συμμορία και η ενασχόληση με την παρανομία (αποβολή από το σχολείο λόγω οπλοκατοχής, σύλληψη για κατοχή ναρκωτικών στην ενηλικίωση κ.α) ήταν ουσιαστικά μονόδρομος προς την εξασφάλιση των προς το ζην, εντάσσοντας σε αυτό και τις συνέπειες μιας ταχύτατης αλλαγής, εξίσου κοινωνικοταξικού, περιβάλλοντος. Χαρακτηριστικότατοι είναι οι στίχοι του αναφορικά με αυτό στο monster:

Pain and the hunger made a savage
Came from the bottom, disadvantaged
Then I started livin’ my dreams
That shit turned me to an addict

Δεν στάθηκε όμως μόνο εκεί. Στους στίχους του αναφέρθηκε γενικότερα για ζητήματα μετανάστευσης, του τι έχει να αντιμετωπίσει ένας φτωχός μαύρος νέος στην καπιταλιστική μητρόπολη, το βαθιά ταξικό δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ, αλλά και την κρίση που δημιουρήθηκε στο Flint του Michigan όταν η παροχή νερού άλλαξε για οικονομία σε διαφορετική πηγή με αποτέλεσμα την εύρεση μόλυβδου στο νερό και την δηλητηρίαση κατοίκων, ανάμεσά τους και παιδιών, οι οποίοι παρά τα παράπονα τους για την ποιότητα και επικινδυνότητα του νερού εισακούστηκαν από τους αρμόδιους μόλις ενάμιση χρόνο μετά, διαβεβαιώνοντάς τους σε όλο το μεσοδιάστημα πως είναι απόλυτα ασφαλές προς κατανάλωση!

Εκτός από τη θεματολογική στροφή εκ παραλλήλου απέκτησε και μια κοινωνική δραστηριότητα, μέσω φιλανθρωπικών δράσεων και αδρών δωρεών στην πόλη του. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η φιλοξενία στη γειτονιά που μεγάλωσε του Issa Back To School Drive, το οποίο παρείχε ουσιαστικά στα παιδιά δωρέαν κουρέματα, στολές και αναλώσιμα για το σχολείο. Άρχισε να γίνεται ένα “πρότυπο” θα λέγαμε κάπως αυθαίρετα, κατά βάση για τους νεαρούς ακροατές του, αξιοποιώντας την ιδιότητά του για να βοηθήσει όσους η καπιταλιστική παραγωγή ξέβρασε στις γκετοποιημένες περιοχές των μεγαλουπόλεων αφενός οικονομικά, αφετέρου παραμερώντας την βιομηχανική επιταγή της αναπαρωγής ανάλαφρων και “βολικών” προτυπών και μιλώντας για την πολιτική επικαιρότητα γνωρίζοντας πως θα φτάσει σε πολλά αυτιά.

Και κάπου εδώ είναι που τα πράγματα γίνονται κάπως περίεργα. Στις 31 Γενάρη συνελήφθη από το ICE (Υπηρεσία Ελέγχου Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ) με την κατηγορία της παράνομης διαμονής στις ΗΠΑ, καθώς ο ίδιος είναι Βρετανικής υπηκοότητας και μετακόμισε με τη μητέρα του στην Atlanta των ΗΠΑ σε ηλικία 12 ετών έπειτα από διαζύγιο των γονιών του, μην έχοντας ανανεώσει τη visa του από το 2006, με τον δικηγόρο του ωστόσο να υποστηρίζει ότι η Εσωτερική Ασφαλεία γνωρίζει πως έχει αιτηθεί την έκδοση visa από το 2017. Επιπροσθέτως, το ίδιο το ICE έχει επιδοθεί σε μια πρωτοφανή προσπάθεια να καταστρέψει τόσο τη δημόσια εικόνα όσο και την ίδια την προσωπικότητα του Abraham-Joseph με δηλώσεις ότι πρόκειται για ψεύτη που ουσιαστικά πουλάει μπαρούφες στα κομμάτια του, από τη στιγμή που δεν είχε φανερώσει ότι κατάγεται από την Αγγλία.

Κάποιος, αρκετά εύλογα βέβαια, θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι όλο αυτό πρόκειται απλά για μια σύμπτωση. Αν πάρουμε όμως ως δεδομένο τη σύνδεση που έχει το ταξικό με το φυλετικό στην Αμερική λόγω της ιδιαίτερης άρθρωσης της κοινωνίας και την επιχειρησιακή επέλαση των τελευταίων χρόνιων στο hip-hop, πόσο τυχαίο μπορεί να είναι; Το κράτος των ΗΠΑ στρατηγικά άνα τα χρόνια προσπαθεί να κρατήσει τον μαύρο πληθυσμό περιθωριοποιημένο, γεγονός που φανερώνεται με τη στάση του απέναντι στη συλλογική και πολιτική οργάνωση των μαύρων την εποχή του civil rights movement με δολοφονικές προεκτάσεις τις περισσότερες φορές κυριότερα σε ηγετικές του προσωπικότητες, την μεθοδική διακίνηση του κρακ στις μαύρες γειτονιές τη δεκαετία του 1980, τα ποσοστά των μαύρων που βρίσκονται σε φυλακές και πολύ αργότερα την προσπάθεια ενσωμάτωσής τους με τον Ομπάμα. Είναι φανερό ακόμα και στο ίδιο το hip-hop, στο πως δηλαδή η gangster πλευρά της θεματολογίας του παραδοσιακά σου εξασφαλίζει ευκολότερα συμβόλαιο με δισκογραφική.

Το black on black crime απασχολεί καλλιτέχνες του είδους από την δεκαετία του ’80 ακόμη ως φαινόμενο και τον τρόπου που εκμεταλλεύται κρατικά, δηλαδή το πως επιδιώκουν οι ΗΠΑ τον διχασμό και τον αλληλοσκοτωμό μεταξύ τους ως ένα καπιταλιστικό μέσο κερδοφορίας. Ένα από γνωστότερα acts του stand-up κωμικού Dave Chappelle είναι η επιθεωρησιακή παρουσίαση των ghetto ως ένα μέρος που συναντάς αποκλειστικά κάβες ποτών και καταστήματα όπλων. Αν σε αυτό προσθέσουμε την μονοπωλιακή αξιοποίηση του hip-hop ως αγορά, πόσο θεωρία συνομωσίας μπορεί να είναι το παρόν περιστατικό, ένα περιστατικό δηλαδή όπου μια “επιχειρησιακή μαριονέτα” γυρνάει την πλάτη της σε αυτά συμφέροντα και αξιοποιεί τη μουσική του και την επιρροή του σαν δημόσιο πρόσωπο για να αναπτύξει την κοινωνική ευαισθησία και να θίξει πολιτικά ζητήματα; Στη συνολική παρακαταθήκη των ΗΠΑ όλα αυτά τα χρόνια, με την επιβολή πραξικοπήματος στην Βενεζουάλα την παρούσα συγκυρία, η απέλαση ενός καλλιτέχνη που αψήφισε το αδιάρρηκτο των επιχειρησιακών κερδών και συμφερόντων δεν είναι κυριολεκτικά τίποτα.

Βλέπουμε πλέον πως το σύστημα, όταν σταματάς να είσαι βολικός για τα συμφέροντά του, δεν χρειάζεται να σε σκοτώσει. Πολύ απλά μπορεί να σε εκμηδενίσει σαν ατομικότητα, το οποίο το συναντάμε αρκετά συχνά τον τελευταίο καιρό και βασίζεται οριακά κατ’ αποκλειστικότητα στα έμμισθα τρολλ του 4 Chan, του Reddit και του Twitter. Το που θα οδηγήσει η μετατροπή του hip-hop σε πεδίο επενδύσεων από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και το τι σημαίνει για την ίδια την κουλτούρα συστατικά, είναι κάτι που δε γνωρίζουμε ακόμα με σιγουριά αλλά οπωσδήποτε δεν θα είναι για καλό.

Κλείνω το άρθρο με ένα περσινό video clip που με θεατρικότατο τρόπο παρουσιάζει αυτή την κατάσταση.

*Αφορμή για το άρθρο στάθηκε αυτό το post.