«Ο έξοχος Πάνος Γαβαλάς είναι οπαδός του Ολυμπιακού»

Μια αξιομνημόνευτη συγκυρία έλαβε χώρα το όχι και τόσο μακρινό 1963. Ο μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής Πάνος Γαβαλάς εμφανίζεται στο κέντρο διασκέδασης «Τζίμης ο χονδρός», ο Ολυμπιακός δαπανά αστρονομικά για την εποχή ποσά σε μεταγραφές ποδοσφαιριστών και ο 18χρονος Πάνος Γεραμάνης συμπληρώνει ένα χρόνο ως συντάκτης στο αθλητικό φύλλο «Φως των σπορ». Όμως ας συναντήσουμε πρώτα ξεχωριστά, έναν έναν τους πρωταγωνιστές μας.

Πάνος Γαβαλάς (1926-1988)

Ο Πάνος Γαβαλάς γεννήθηκε στις 26 του Νοέμβρη 1926, στην Αντίσταση εντάχτηκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ, και δούλεψε σε πολλές δουλειές (ψαράς, ηλεκτροσυγκολλητής, τσαγκάρης κλπ) για να μπορέσει να συντηρήσει την οικογένειά του. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’50 έπαιζε κιθάρα και μπουζούκι και έκανε καντάδες στα σοκάκια της Καισαριανής. Το 1950 γνωρίζεται με τον Τσιτσάνη και συμμετέχει ως μουσικός (μπουζούκι) σε ηχογραφήσεις.  Σαν τραγουδιστής ηχογραφεί τον πρώτο του δίσκο το 1954 με τραγούδια του Κώστα Καπλάνη.

Έκτοτε θα εξελιχτεί σε έναν από τους σπουδαιότερους λαϊκούς τραγουδιστές, θα συνεργαστεί με τους πιο άξιους μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς, ερμηνεύοντας πάρα πολλά τραγούδια που έγιναν επιτυχίες και τραγουδιούνται μέχρι σήμερα, θα εμφανιστεί στα καλύτερα κέντρα διασκέδασης και θα ηχογραφήσει πολλούς δίσκους.

Πάνος Γαβαλάς – Ρία Κούρτη: Αχτύπητο ντουέτο της εποχής

Η τελευταία φορά που εμφανίστηκε μπροστά σε μεγάλο κοινό ήταν το 1986, σε μια συναυλία – αφιέρωμα στο κοινωνικό λαϊκό τραγούδι που έγινε στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας,  στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του 12ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή. Την επιμέλεια του ρεπερτορίου σε αυτή τη συναυλία είχε ο Πάνος Γεραμάνης. Ο μεγάλος μας Πάνος Γαβαλάς έφυγε από τη ζωή στις 3 του Δεκέμβρη 1988.

Ο Ολυμπιακός του 1963-64 (Πηγή φωτογραφίας: ultras.gr)

Μετά από την κατάκτηση έξι συνεχόμενων πρωταθλημάτων την περίοδο 1954-59, ο Ολυμπιακός πέφτει από την κορυφή την επόμενη τριετία, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη ή τρίτη θέση. Εν όψει της περιόδου 1963-64  ο πρόεδρος Γιώργος Ανδριανόπουλος (πρώην παίκτης και  ιδρυτικό μέλος του συλλόγου)  φέρνει στην ομάδα τον Ούγγρο προπονητή  Άντρας Ντόλγκος και ταράζει τα μεταγραφικά «νερά» δαπανώντας αστρονομικά ποσά για απόχτηση ποδοσφαιριστών. Στο λιμάνι φτάνουν οι Νίκος Τζίνης, Ορέστης Παυλίδης,  Γιάννης Γκαϊτατζής, Αργύρης Νεοφώτιστος, ο Κύπριος Παύλος Βασιλείου, ο Κώστας Γαβριηλίδης και ο «σούπερ σταρ» του Απόλλωνα Καλαμαριάς Παναγιώτης Κυπριανίδης, για τον οποίο διατέθηκε το ασύλληπτο για την εποχή ποσό του 1.000.000 δραχμών. Για την ιστορία να συμπληρώσουμε ότι ούτε εκείνη, ούτε την επόμενη σεζόν θα καταφέρει ο Ολυμπιακός να καταχτήσει το πρωτάθλημα.

Και ερχόμαστε στον Πάνο Γεραμάνη, τον «συνδετικό κρίκο» αυτών των γεγονότων, τον σπουδαίο δημοσιογράφο και άνθρωπο που έφυγε πολύ πρόωρα και άδικα από τη ζωή, βυθίζοντας στο πένθος εκτός από τους οικείους του, τους πολυπληθείς φίλους του λαϊκού τραγουδιού και του ποδοσφαίρου.

Ο αξέχαστος Πάνος Γεραμάνης

Ο Πάνος Γεραμάνης γεννήθηκε στις 17 του Δεκέμβρη 1945 στο Βασιλικό Χαλκίδας. Εργάστηκε από νεαρή ηλικία ως δημοσιογράφος στον έντυπο τύπο και στο ραδιόφωνο, έγραψε και επιμελήθηκε βιβλία ασχολήθηκε με την έρευνα και διάσωση της ιστορίας του ποδοσφαίρου και του λαϊκού τραγουδιού. Υπήρξε σε όλη του τη ζωή κοινωνικά ευαισθητοποιημένος και δραστήριος, αριστερός ως κώδικες συμπεριφοράς και τρόπος ζωής και όχι (διε)φθαρμένη ταμπέλα. Ο Πάνος Γεραμάνης αγαπούσε τον λαϊκό άνθρωπο, σ’ αυτόν απευθυνόταν με το μολύβι του και από τα ερτζιανά, σύχναζε στα στέκια του, άκουγε τον πόνο και το παράπονό του, απολάμβανε την παρέα του και μοιραζόταν μαζί του τη χαρά και την ευχαρίστηση ενός καλού τραπεζιού.

Έτσι έγινε ο Πάνος μας, ο αγαπητός και σ΄ όσους δεν είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν με άλλον τρόπο, παρά μέσα από τα γραφτά του και τις εκπομπές του. Χάρη στη φιλομάθεια, το ανήσυχο ερευνητικό πνεύμα, την ακούραστη δουλειά, το μεράκι, τη μεθοδικότητα και βέβαια την ικανότητά του να «αγγίζει» και να κερδίζει τους ανθρώπους, ο Πάνος Γεραμάνης συγκέντρωσε τεράστιο όγκο πολύτιμου υλικού. Εκατοντάδες οι καλεσμένοι του στις θρυλικές ραδιοφωνικές εκπομπές του «Λαϊκοί βάρδοι» και «Οι άσσοι των γηπέδων», τεράστια η προσφορά του στον αθλητισμό και το λαϊκό τραγούδι και ακόμα μεγαλύτερη θα ήταν αν δεν έφευγε ξαφνικά από τη ζωή στις 30 του Απρίλη 2005.

1963. Η αφίσα του ιστορικού μαγαζιού “Τζίμης ο χονδρός” με πρώτο όνομα τον μεγάλο Πάνο Γαβαλά (πηγή εικόνας: mpouzoukimpouzouksides.blogspot.gr)

Το 1963 ο Πάνος Γεραμάνης έχει ήδη συμπληρώσει ένα χρόνο δουλειάς ως αθλητικός συντάκτης στο ερυθρόλευκων αισθημάτων αθλητικό φύλλο «Φως των σπορ». Ήταν μαθητής Λυκείου το 1962 όταν προσλήφθηκε στην εφημερίδα, στην οποία έστελνε ανταποκρίσεις από το χωριό του, για τα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα και τις ομάδες  της Εύβοιας. Το 1963 τελειώνοντας το Λύκειο βρίσκεται στην Αθήνα, ώσπου ένα βράδυ κατηφορίζει στις Τζιτζιφιές και συναντάει τον Πάνο Γαβαλά στο ιστορικό μαγαζί «Τζίμης ο χονδρός».

Το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης είναι μια συνέντευξη που θα δημοσιευτεί στο «Φως των σπορ», την οποία παραθέτουμε ολόκληρη, διατηρώντας τη γλώσσα και ίσως και κάτι από την ατμόσφαιρα της εποχής…

Εκτός από τη λογοτεχνική γραφή του νεαρού Πάνου Γεραμάνη, διακρίνονται η άγουρη —ακόμα, αλλά— ικανότητά του να φωτίζει τις άγνωστες πλευρές των καλλιτεχνών, καθώς και η αγάπη του για το ποδόσφαιρο και το λαϊκό τραγούδι, δυνατή και αδιαίρετη, που θα τον συνοδεύσει σε όλη του τη διαδρομή.

Ο μεγάλος λαϊκός τροβαδούρος

Ο έξοχος Πάνος Γαβαλάς είναι οπαδός του Ολυμπιακού

Οι δίσκοι του σημειώνουν μεγάλην επιτυχίαν

Όμορφη και ξελογιάστρα η νύχτα, κάτω απ’ το βαθυγάλαζιο φόντο του αττικού ουρανού. Απέναντι της μαγικής παραλιακής ακτής των Τζιτζιφιών ευρίσκεται το κέντρον διασκεδάσεως «ΤΖΙΜΗΣ Ο ΧΟΝΔΡΟΣ» του οποίου το πρωτότυπον ευρωπαϊκόν ντεκόρ και το φαντασμαγορικόν του περιβάλλον αφήνουν κατάπληκτο όποιον αντικρύζει ένα τέτοιο σπάνιο θέαμα. Στο πάλκο του κέντρου αυτού υπάρχει ένας γαλαξίας αστέρων της λαϊκής μουσικής, πρωταγωνιστούντος του υπέροχου Πάνου Γαβαλά, τον οποίον παρουσιάζει στο αναγνωστικόν της κοινό η στήλη αυτή.

Ο Πάνος Γαβαλάς είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο για το λαϊκό τραγούδι, διότι σαν ερμηνευτής, σαν συνθέτης και σαν στιχουργός συνέβαλε τα μέγιστα δια την εξύψωσίν του.

Κάθε τραγούδι του είναι και μια μεγάλη επιτυχία. Αυτή δε την εποχή οι δίσκοι του σημειώνουν κατανάλωση, διότι κάθε τραγούδι του είναι κι ένα μεγάλο σουξέ.

Κάποια νύχτα γύρω στις 1 μετά τα μεσάνυχτα, έτυχε να βρεθώ στον  «ΤΖΙΜΗ ΤΟΝ ΧΟΝΔΡΟ» και σε μια διακοπή που έκανε το συγκρότημα, είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με τον Πάνο Γαβαλά.

—Πότε γύρισες το πρώτο σου τραγούδι σε δίσκο, τον ρώτησα.

—Το 1955, την σύνθεση του Χ. Καπλάνη «Το άδικο» και αμέσως επτά άλλα τραγούδια που έγιναν σουξέ.

—Ποιο ήταν το πρώτο σου σουξέ;

—Του Μητσάκη «Πέφτουν τα φύλλα απ’ τα κλαδιά». Απ’ αυτό το τραγούδι κρατήθηκα και εν συνεχεία είχα ένα πολύ μεγάλο σουξέ «Στάσου στο 14» του Καλδάρα.

—Εσύ πότε έγραψες τα πρώτα σου τραγούδια;

—Το 1958. Αυτά ήταν «Απόψε πάλι γλυκά θα τραγουδήσω» και «Σιγανοψιχάλισμα».

—Ακολούθησαν κι άλλες επιτυχίες σου;

—Βεβαίως. «Οι Γλάροι» και «Πόσο μου ’χεις λείψει» του Μεϊμάρη, «Ξαναγύρισε κοντά μου» και «Ας ξημερώση η βραδυά» του Βίκτωρος Αλκαλάη και μερικά δικά μου που εσημείωσαν επιτυχία στο εξωτερικό, όπως το «Κρυφό μαράζι», «Τέτοια φωτιά δε σβήνει», «Μέσ’ στην έρημη τη νύχταν», «Μάγισσα Θεσσαλονίκη», «Αν ξαναγύριζες κοντά μου». «Φεύγω γειά σου, γειά σου», «Δεν έχεις μέσα σου καρδιά», «Δεν με κατάλαβε κανείς», «Βάστα καρδιά μου».

—Σε ποια εταιρεία γύρισες όλους αυτούς τους δίσκους;

—Στην Οντεόν.

—Εξακολουθείς να συνεργάζεσαι μαζί της;

—Όχι τώρα συνεργάζομαι αποκλειστικά με την Κολούμπια, στην οποία εγνώρισα και προ παντός γνωρίζω τις μεγαλύτερες επιτυχίες της καριέρας μου.

—Ποιες είναι οι επιτυχίες σου;

—Το «Φύγε κι άσε με», «Μείνε αγάπη μου κοντά μου», «Καρδιά μου πονεμένη» και «Θα φύγω και θα με ζητάς». Τώρα αυτή την εποχή όπως σου είπα, οι δίσκοι μου σημειώνουν τεραστία κατανάλωση. Θα ήθελα να αναφέρω τους τίτλους των τραγουδιών αυτών. Είναι δυνατόν;

—Βεβαιότατα ό,τι θέλετε.

—Γράψε λοιπόν: «Φεύγεις και μ’ αφήνεις», «Όσο με μαλώνεις», «Δε στο ’πα μια δε στο ’πα δυο», «Δεν ξέρεις την καρδιά μου», «Έλα να κλάψουνε μαζί», «Δυο φορές σε πίστεψα», «Άμα θες να κλάψεις κλάψε», « Είναι ώρα γι’ αγκαλιά», «Άλλος πόνος δεν ζυγώνει», «Απ’ τα ρούχα μου πετιέμαι», «Κάνει κρύο κάνει αγιάζι», «Έρημο λιμάνι», «Έλα να κλάψουμε», «Δεν με πονάς, δεν μ’ αγαπάς», «Θα φύγω από κοντά σου», «Γύρνα αγάπη μου», «Μακριά μου να φύγης», «Φύγε αφού  το θες», «Έχασα τον έρωτά μου», «Σ’ αγαπώ γύρνα πίσω», «Σαν το κουρέλι το παληό».

—Πολλά είπαμε όμως για το τραγούδι, Πάνο. Είσαι φίλαθλος;

—Είμαι φίλαθλος και υποστηρίζω τον Ολυμπιακόν. Έχω όμως πολύ καιρό να πάω στο γήπεδο διότι δεν μου μένει καιρός ούτε να κοιμηθώ. Βλέπεις η δουλειά μας είναι πολύ κουραστική. Με ενημερώνουν όμως με τον καλύτερο τρόπο για τα ζητήματα που αφορούν τον Ολυμπιακό μας, η αγαπημένη μου εφημερίς «ΦΩΣ ΤΩΝ ΣΠΟΡ» και τα «ΝΕΑ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ» καθώς και ο ιδιοκτήτης του κέντρου κ. Στέλιος Αλεξίου και ο γιος μου 14ετής Γιαννάκης που παρακολουθούν ανελλιπώς προπονήσεις και αγώνες του Ολυμπιακού.

—Ποιοι ποδοσφαιρισταί σου αρέσουν;

—Ο Σημαντήρης, ο Σιδέρης, ο Στεφανάκος κι ο Πολυχρονίου, οι οποίοι έρχονται συχνά στο κέντρο κι έτσι βρίσκω την ευκαιρία να συζητήσω μαζί τους  για τον Ολυμπιακό.

—Πώς βλέπεις την καινούργια σαιζόν την ομάδα σου;

—Πιστεύω πως θα κυριαρχήσουμε εφέτος. Αναμένω άριστες εμφανίσεις της νέας ενδεκάδας του μαγυάρου Ντόλγκος.

—Ποιος σου αρέσει από τους νεοαποκτηθέντας;

—Όλοι καλοί είναι, ξεχωρίζω όμως τον υπέροχο Βασιλείου, τον δυναμικό Κυπριανίδη και τον τεχνίτη Γαβριηλίδη.

—Ποια άλλη ομάς σου αρέσει;

—Ο Απόλλων Αθηνών και η Μίλαν απ’ τις ξένες.

Εδώ όμως διακόπτουμε την συνομιλία μας με τον ασυναγώνιστο Πάνο Γαβαλά, διότι η ώρα είναι περασμένες 2 μετά τα μεσάνυχτα. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι το γλέντι στου  «ΤΖΙΜΗ ΤΟΥ ΧΟΝΔΡΟΥ» λαμβάνει διαστάσεις και θα συνεχισθή μέχρι πρωίας, εφ’ όσον εκτός του Πάνου Γαβαλά σκορπούν κέφι η Μπέμπα Μπλάνς, η Ρία Κούρτη, η Μπέμπα Φινέτη ο Καραμπεσίνης και άλλοι διαλεκτοί καλλιτέχνες.

Πάνος Γεραμάνης