Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι: «Η δίκοπη ζωή»

«Δεν υπάρχει τέτοια ερμηνεία. Αυτό το τραγούδι γράφτηκε σα να το τραγούδαγε εκεί στην Ήπειρο και το ’φερε στην Αθήνα, το ’φερε στα χρόνια του ΄70…» έχει πει ο μεγάλος Θάνος Μικρούτσικος για την ερμηνεία του Γιώργου Μεράντζα στη «Δίκοπη ζωή». Η «Δίκοπη ζωή» περιέχεται στον δίσκο «Τροπάρια για φονιάδες» σε ποίηση Μάνου Ελευθερίου και μουσική Θάνου Μικρούτσικου, που κυκλοφόρησε το 1977, με ερμηνευτές την αξέχαστη Μαρία Δημητριάδη και τον Γιώργο Μεράντζα.

Ο Γιώργος Μεράντζας, είναι μια από τις σεμνότερες παρουσίες των μουσικών πραγμάτων στη χώρα μας και ξεχωρίζει, πέρα από το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής του, για την αισθητική του και τις επιλογές του. Υπηρετεί σταθερά και ανυποχώρητα το καλό τραγούδι με μια συνέπεια και ευαισθησία που ξαφνιάζουν στην εποχή μας.

Η ερμηνεία του στη «Δίκοπη ζωή» είναι εμβληματική, και όσες, άλλων, ακολούθησαν δεν μπόρεσαν ποτέ να την φτάσουν και να την αγγίξουν. Τολμάμε να πούμε ότι ο Μεράντζας θα ήταν μεγάλος τραγουδιστής ακόμα και αν δεν είχε ηχογραφήσει άλλο τραγούδι, πέρα από τη «Δίκοπη ζωή».

Όταν μας έδωσε συνέντευξη (δείτε στην Κατιούσα, εδώ και εδώ) ο Γιώργος Μεράντζας μας μίλησε για το ποίημα του Μάνου Ελευθερίου και για την άγνωστη «περιπετειώδη» ιστορία της ηχογράφησης της «Δίκοπης ζωής». Δείτε τον και ακούστε τον στο χαρακτηριστικό αυτό απόσπασμα:

Η δίκοπη ζωή

Απ’ το κακό και τ’ άδικο διωγμένο
κι όπως ενήστευες τη δίκοπη ζωή,
σε βρήκα ξαφνικά σημαδεμένο
να σ’ έχει ο κάτω κόσμος ξεγραμμένο
κι ο πάνω κόσμος να ‘ναι οι τροχοί
που σ’ έχουν στα στενά κυνηγημένο…

Και πήρες του καιρού τ’ αλφαβητάρι
και της αγάπης λόγια φυλαχτό,
για να βρει πάλι ρίζα το χορτάρι
και πήρες την ελπίδα και τη χάρη,
ψηλά να πας να χτίσεις κιβωτό
με την ελπίδα μόνο και τη χάρη…

Μα πως να μην ξεχάσεις την αυλή σου
και την παλιά τη γνώμη καθενός,
όσους κρυφά περπάτησαν μαζί σου
να σημαδεύουν πάλι τη ζωή σου
και να ‘σαι το πουλί κι ο κυνηγός
στις μαύρες λαγκαδιές του παραδείσου…

Κρυφά και φανερά σ’ ακολουθούνε
οι συμμορίες κι οι βασανιστές
και ψάχνουν μέρα – νύχτα να σε βρούνε,
μα δεν υπάρχει δρόμος να διαβούνε
γιατί ποτέ δεν ήταν ποιητές,
το χώμα που πατούν να προσκυνούνε.

«Δεν υπάρχει τέτοια ερμηνεία. Αυτό το τραγούδι γράφτηκε σα να το τραγούδαγε εκεί στην Ήπειρο και το ’φερε στην Αθήνα, το ’φερε στα χρόνια του ΄70…» έχει πει ο μεγάλος Θάνος Μικρούτσικος για την ερμηνεία του Γιώργου Μεράντζα στη «Δίκοπη ζωή»

Από άλλες ερμηνείες της «Δίκοπης ζωής» ξεχωρίζουμε κάποιων αγαπημένων ερμηνευτών. Όπως του Μίλτου Πασχαλίδη, που εκτός από τις ερμηνευτικές του ικανότητες η πορεία του στο τραγούδι έχει χαραχτεί από τη δημιουργία πολλών υπέροχων τραγουδιών, που έχει ερμηνεύσει ο ίδιος ή άλλοι τραγουδιστές. Εδώ, ο Μίλτος Πασχαλίδης ερμηνεύει τη «Δίκοπη ζωή» σε τηλεοπτικό αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου:

Αγαπημένος και εξαιρετικός τραγουδοποιός, ο Παντελής Θαλασσινός έχει γράψει πολλά θαυμάσια τραγούδια που ερμήνευσε με την ιδιαίτερη, όμορφη φωνή του ο ίδιος και άλλοι πολλοί τραγουδιστές.

«Αν δεν τον ξέρετε κάποιοι νεότεροι αυτόν τον τραγουδιστή πρέπει οπωσδήποτε να τον ακούσετε» λέει για τον Γιώργο Μεράντζα απευθυνόμενη στο κοινό της η Νατάσσα Μποφίλιου και προσθέτει για τη «Δίκοπη ζωή»: «Ένα τραγούδι τόσο πολιτικό και βαθιά προσωπικό ταυτόχρονα…». Στο βίντεο η αγαπημένη ερμηνεύτρια παίζει πιάνο και ερμηνεύει τη «Δίκοπη ζωή»:

Μας άρεσε επίσης η ερμηνεία του Πάνου Μπούσαλη, ενός νεώτερου και πολύ αξιόλογου τραγουδοποιού και ερμηνευτή:

Κλείνουμε με μια διασκευή. Μια ροκ εκδοχή της «Δίκοπης ζωής» από τα Υπόγεια Ρεύματα, μια μπάντα με δυνατή παρουσία, που ιδρύθηκε το 1992 κι έχει στο ενεργητικό της δίσκους και συνεργασίες που ξεχωρίζουν. Το 2009 κυκλοφορούν το δίσκο «Τους έχω βαρεθεί», στον οποίο παρουσιάζουν «πειράζοντάς» τα γνωστά μεγάλα τραγούδια σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου πάνω σε στίχους μεγάλων ποιητών. Ένα από αυτά είναι η «Δίκοπη ζωή»:

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, να τους συντροφεύουν στις μικρές και μεγάλες στιγμές της ζωής, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», φιλοδοξεί να «παίξει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια που γράφτηκαν από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς, που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, μας εμπνέουν και μας συγκινούν σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Ακούστε τα όλα εδώ.