Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι: «Όμορφη πόλη»

Η «Όμορφη πόλη», γεννήθηκε από τους στίχους του Γιάννη Θεοδωράκη και τη μουσική του αδελφού του, Μίκη, και στις πρώτες ηχογραφήσεις καταγράφεται και με τον τίτλο «Θα γίνεις δικιά μου». Περιλαμβάνεται στον κύκλο τραγουδιών «Λιποτάκτες» που συνέθεσε ο μεγάλος μας συνθέτης την περίοδο 1952-54, ενώ η πρώτη ηχογράφηση έλαβε χώρα το 1960, στο παλιό στούντιο της Columbia, με τη φωνή του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη, στο μπουζούκι τον Μανώλη Χιώτη, στην κιθάρα τον Δημήτρη Φάμπα και τον Καζάνα στα κρουστά:

Οι «Λιποτάκτες» είναι ο πρώτος κύκλος τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Γράφτηκαν στην αρχή της δεκαετίας του ’50 στα Χανιά, στην Αθήνα και στο Παρίσι. «Έως το 1960 δεν μου είχε περάσει ποτέ απ’ το νου πως τα τραγούδια αυτά, που εκτός από μένα τ’ άκουγε μόνο η Μυρτώ και δυο-τρεις στενοί φίλοι, θα μπορούσαν ποτέ να ενδιαφέρουν ένα ευρύτερο κοινό. Πολύ περισσότερο να βγουν σε δίσκους», σημειώνει ο συνθέτης στο ένθετο της επανακυκλοφορίας του δίσκου, το 2003. Εδώ η «Όμορφη πόλη» από τον Κώστα Χατζή, σε ηχογράφηση του 1962:

Την ίδια χρονιά ηχογραφείται η πρώτη διασκευή – μεταφορά του τραγουδιού σε άλλη γλώσσα. Με τον τίτλο “Les amants de Teruel” το τραγούδι ερμηνεύεται συγκλονιστικά από την Εντίθ Πιαφ στην ταινία με τον ίδιο τίτλο, σε σκηνοθεσία Jacques Plante και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη:

Την περίοδο που γράφτηκαν οι «Λιποτάκτες», αμέσως μετά τον εμφύλιο, η οικογένεια του Μίκη Θεοδωράκη έμενε στο Γαλατά, λίγο έξω από τα Χανιά, «κι εκεί στον κήπο συνήθιζε ο Γιάννης να πετά τα ποιήματα που έγραφε τη νύχτα. Περνούσε μια δύσκολη εφηβεία και δεν ήθελε να φανερώσει ότι πίσω από το προσωπείο του σκληρού κρυβόταν ένας ευαίσθητος ποιητής»… Το 1965 η «Όμορφη πόλη» ηχογραφήθηκε με τη φωνή της Μαρινέλλας:

Στα χρόνια που ακολουθούν, το τραγούδι ηχογραφείται και ερμηνεύεται από πολλούς τραγουδιστές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ και το μουσικό θέμα του αποδίδεται με κάποιες ιδιαίτερες «ματιές». Ξεχωρίζουμε την αισθαντική ερμηνεία της Αρλέτας με τη συνοδεία της κιθάρας της, και της κιθάρας του Βασίλη Ρακόπουλου, από τον δίσκο της “Romancero Gitano”. Ο δίσκος, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, περιλαμβάνει ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, σε απόδοση Οδυσσέα Ελύτη και τέσσερα ακόμα τραγούδια, ένα εκ των οποίων η «Όμορφη πόλη»:

Ο Γιάννης Πουλόπουλος είναι ένας σπουδαίος ερμηνευτής που εδώ και πολλά χρόνια έχει αποτραβηχτεί από τα φώτα της δημοσιότητας. Υπήρξε από τους πυλώνες του «νέου κύματος» και έχει ερμηνεύσει έργα μεγάλων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση. Μια από τις πολλές όμορφες ερμηνείες του είναι αυτή στην «Όμορφη πόλη»:

Δεν μπορούμε να μη σημειώσουμε τη δωρικότητα της ερμηνείας του Πέτρου Πανδή, σε αυτή τη ζωντανή ηχογράφηση, με τον Λάκη Καρνέζη στο μπουζούκι, που, μαζί με τον Κώστα Παπαδόπουλο αποτέλεσαν για χρόνια το βασικό δίδυμο μπουζουκιών σε ηχογραφήσεις και συναυλίες του Μίκη, στην Ελλάδα κι όλο τον κόσμο:

Ανάμεσα στο πλούσιο ρεπερτόριο της σπουδαίας Μαρίας Φαραντούρη, και η «Όμορφη πόλη». Από τον δίσκο της «Ένας αιώνας ελληνικό τραγούδι» – Ζωντανή ηχογράφηση από το Ηρώδειο, με την Ορχήστρα των Χρωμάτων (2001):

Όμορφη πόλη

Όμορφη πόλη, φωνές μουσικές
απέραντοι δρόμοι, κλεμμένες ματιές.
Ο ήλιος χρυσίζει, χέρια σπαρμένα,
βουνά και γιαπιά, πελάγη απλωμένα.

Θα γίνεις δικιά μου πριν έρθει η νύχτα,
τα χλωμά τα φώτα πριν ρίξουν δίχτυα.
Θα γίνεις δικιά μου.

Η νύχτα έφτασε, τα παράθυρα κλείσαν,
η νύχτα έπεσε, οι δρόμοι χαθήκαν.

Τα αδέλφια Γιάννης Θεοδωράκης και Μίκης Θεοδωράκης, δημιουργοί της «Όμορφης πόλης»

Ο Γιώργος Μεράντζας, μια από τις σεμνότερες παρουσίες των μουσικών πραγμάτων στη χώρα μας, ξεχωρίζει για το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής του, την αισθητική του και τις επιλογές του. Υπηρετεί το καλό τραγούδι με μια συνέπεια και ευαισθησία που ξαφνιάζει στην εποχή μας. Τον απολαμβάνουμε στην «Όμορφη πόλη», σε μια ζωντανή ηχογράφηση από τη Μουσική Σκηνή Χαμάμ (2011):

Και τι δεν έχει τραγουδήσει ο Γιώργος Νταλάρας, σε τόσες δεκαετίες διαδρομής, πάντα με γνώση και ευθύνη απέναντι στο ρόλο του ως ερμηνευτή. «Όμορφη πόλη» στο Ηρώδειο, το 1995:

Από τα πολλά ντουέτα του Γιώργου Νταλάρα με διάσημες διεθνώς τραγουδίστριες, ξεχωρίζουμε αυτό με την Πορτογαλίδα Ντούλτσε Πόντες στην «Όμορφη πόλη». Η σημαντική αυτή ερμηνεύτρια ξεχωρίζει εκτός από τα φωνητικά της χαρίσματα για την εσωτερικότητα και το πάθος στην ερμηνεία της. Ζωντανή ηχογράφηση του 2005, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, από τον δίσκο «Μεσόγειος»:

Μας άρεσε η ερμηνεία του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Από την μουσικοθεατρική παράσταση «Γίναμε Θέαμα» που ανέβηκε το 2008 στην «Ακτή Πειραιώς» (Παπακωνσταντίνου, Μπουλάς, Ζουγανέλης, Θηβαίος, Καλυβάτσης):

Μας άρεσε η ερμηνεία του Βασίλη Λέκκα, ενός τραγουδιστή με ιδιαίτερο ηχόχρωμα και αξιόλογη πορεία:

Δύναμη, ευαισθησία και πάθος εμπλέκονται στην ερμηνεία της Ρίτας Αντωνοπούλου, στα ελληνικά και γαλλικά, κάνοντάς τη ιδιαίτερη. Από τον δίσκο «Ξαναδιαβάζοντας τον Μίκη Θεοδωράκη» (2016):

Στη συνέχεια τέσσερις εκδοχές του μουσικού θέματος. Η ζωή του σπουδαίου σολίστα, δάσκαλου και συνθέτη Δημήτρη Φάμπα, ήταν ταυτισμένη με το έργο του και πολύ μεγάλη η συνεισφορά  του στη μουσική, την κιθάρα και την κοινωνία. Ο Δ. Φάμπας κατόρθωσε να τοποθετήσει την κιθάρα σε μια αξιοζήλευτη θέση στα μουσικά πράγματα της χώρας μας και να κάνει συνώνυμό της τ’ όνομά του. Υπήρξε σολίστ στην πρώτη και άλλες ηχογραφήσεις της «Όμορφης πόλης». Εδώ τον ακούμε σε μια δική του διασκευή, από τον δίσκο “Ο Φάμπας παίζει Θεοδωράκη Χατζιδάκι” (1966):

Δυο μεγάλοι κιθαριστές, ο και συνθέτης Νότης Μαυρουδής και ο Παναγιώτης Μάργαρης μας ταξιδεύουν με τις κιθάρες τους στη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι, στο δίσκο τους “Cafe Del’ Art ΙΙΙ” (2002). Τους απολαμβάνουμε στην «Όμορφη πόλη»:

Ο βιρτουόζος του κλαρίνου Βασίλης Σαλέας αποτελεί ένα ξεχωριστό και σημαντικό κεφάλαιο στο χώρο της μουσικής. Από τα πανηγύρια της ιδιαίτερης πατρίδας του, χάρη στο φυσικό του ταλέντο, τη μελέτη και τη σκληρή δουλειά, κατάφερε με το παίξιμό του να κατακτήσει το κοινό σε πολλά μέρη του κόσμου, αποδίδοντας μοναδικά έργα σπουδαίων συνθετών αλλά και δικές του συνθέσεις. Οι δίσκοι του γίνονται ανάρπαστοι, ενώ οι αυτοσχεδιασμοί του στις ζωντανές εμφανίσεις μαγεύουν και ταξιδεύουν το κοινό. Χαρακτηρίζουμε συνταρακτική την ερμηνεία του στην «Όμορφη πόλη». Από τον δίσκο Litany (1998):

Για το τέλος μια νεώτερη, όμορφη ορχηστρική διασκευή με κλασική ορχήστρα και μπουζούκια, σε επιμέλεια και παρουσίαση Βασίλη Κωστούλα:

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, να τους συντροφεύουν στις μικρές και μεγάλες στιγμές της ζωής, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», φιλοδοξεί να «παίξει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια που γράφτηκαν από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς, που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, μας εμπνέουν και μας συγκινούν σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Ακούστε τα όλα εδώ.