Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι: «Πατρίδα ’μ αραεύω σε»

H 19η Μάη έχει ανακηρυχτεί από τη Βουλή ομόφωνα ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Σήμερα, συμπληρώνονται 101 χρόνια από τότε που οι νεότουρκοι του κεμαλικού καθεστώτος ολοκλήρωσαν το σχέδιο για τον οριστικό αφανισμό ενός ολόκληρου λαού από τις εστίες του Εύξεινου Πόντου, όπου ένας πολιτισμός που διατήρησε την αρχαία ελληνική γλώσσα του πάνω από 3.000, χρόνια υπέστη μια από τις εγκληματικότερες ενέργειες που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Σε περίπου 355.000 υπολογίζονται τα θύματα της αγριότητας της κεμαλικής βαρβαρότητας.

«Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Στέλιος Καζαντζίδης:

Το 1997 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Πατρίδα ’μ αραεύω σε», με 12 τραγούδια που ερμηνεύουν οι Στέλιος Καζαντζίδης, Στάθης Νικολαΐδης και Χρήστος Χρυσανθόπουλος. Το ομώνυμο τραγούδι, «Πατρίδα ’μ αραεύω σε» (στιχουργός: Χρήστος Αντωνιάδης – συνθέτης: Χρήστος Χρυσανθόπουλος – λύρα: Χρήστος Χρυσανθόπουλος) που ερμήνευσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, είναι αυτό που έγινε περισσότερο γνωστό και έχει  γνωρίσει τις περισσότερες επανεκτελέσεις, από καλλιτέχνες κυρίως ποντιακής καταγωγής.

«Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Στάθης Νικολαΐδης:

Ποντιακής καταγωγής, ο Στέλιος Καζαντζίδης, από την πλευρά του πατέρα του, έζησε για περίπου δυο χρόνια όταν ήταν παιδί στο χωριό Πλατανάκια Σερρών. Σε αυτό τον τόπο, όπου ζούσαν πολλοί συγγενείς του πατέρα του, που έφτασαν στα εδάφη της Μακεδονίας πρόσφυγες, κατέφυγαν ο μικρός Στέλιος και οι γονείς του για να γλιτώσουν από την πείνα που τύλιξε τη μαύρη περίοδο της φασιστικής Κατοχής την Αθήνα. Εκεί ο Στέλιος Καζαντζίδης ήρθε κοντά με το ποντιακό στοιχείο.

«Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης:

Πατρίδα ’μ αραεύω σε
(στην ποντιακή διάλεκτο)

Πέντε οσπίτεα έχτισα, κι ας ολεα ξεσπιτούμαι,
Πρόσφυγας είμαι ασο κουνίμ, Θεέμ θα παλαλλούμε.

Πατρίδα μ αραεύω σε, άμον καταραμένος,
Σα ξένα είμαι Έλληνας, και σην Ελλάδαν ξένος.

Οσπίτεα εφέκα ανάμεσα, σ ορμήν και ποταμάκρή,
Πεγάδεα μαρμαρόχτιστα, νερόν άμον το δάκρυν.

Κι ατώρα αδακές διψώ, νερόν να πίνω κ έχω,
Εντρέπουμαι να ψαλαφώ, τα χειλόπαμ να βρέχω.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι: «Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Στέλιος Καζαντζίδης, Στάθης Νικολαΐδης, Χρήστος Χρυσανθόπουλος

Απόδοση στα νέα ελληνικά:

Πέντε σπίτια έχτισα, και απ’ όλα ξεσπιτώνομαι,
Πρόσφυγας είμαι από κούνια, Θεέ μου θα τρελαθώ.

Πατρίδα μου σε ψάχνω, σαν καταραμένος,
Στα ξένα είμαι Έλληνας, και στην Ελλάδα ξένος.

Σπίτια άφησα ανάμεσα, στα δάση και τις ποταμάκρες,
Πηγάδια μαρμαρόχτιστα, νερό σαν το δάκρυ.

Και τώρα εγώ εδώ διψώ, νερό να πιώ δεν έχω,
Ντρέπομαι να ζητήσω, τα χείλια μου να βρέξω.

(Πηγή στίχων και απόδοσης: pontiaka.gr)

«Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Βασίλης Καρράς (Βασίλης Κεσογλίδης):

«Στα ξένα είμαι Έλληνας, και στην Ελλάδα ξένος»… Σε αυτό τον στίχο συμπυκνώνεται όλη η τραγωδία που βιώνει ο πρόσφυγας, όπου γης. Ο άνθρωπος που ξεριζώνεται με τη βία από τον τόπο του, και εξαναγκάζεται να εγκαταλείψει τη γη των προγόνων του, την πατρίδα του, για να γλιτώσει από την κόλαση του πολέμου, βιώνοντας και σήμερα, όπως και τότε, την εξαθλίωση, τον εμπαιγμό, την περιφρόνηση, την εκμετάλλευση, τον ρατσισμό… Ο ποντιακός ελληνισμός έζησε στο πετσί του την προσφυγιά, όπως τη ζουν σήμερα άλλοι λαοί εξαιτίας των ανταγωνισμών και των πολέμων που γεννά το απάνθρωπο σύστημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

«Πατρίδα ’μ αραεύω σε» – Κώστας Αγέρης:

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, να τους συντροφεύουν στις μικρές και μεγάλες στιγμές της ζωής, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», φιλοδοξεί να «παίξει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια που γράφτηκαν από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς, που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, μας εμπνέουν και μας συγκινούν σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… Ακούστε τα όλα εδώ.