Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: “Am Fenster”
Στα μέσα και προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 περίπου ως ανέκδοτο ηχούσε στ’ αυτιά των περισσότερων ότι μια ροκ μπάντα σοσιαλιστικής χώρας θα μπορούσε να σημειώσει επιτυχία και μάλιστα διεθνή, πολύ περισσότερο όταν η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι η γερμανική.
Στα πρώτα χρόνια της μεταπολιτευτικής Ελλάδας αν κάποιος έκανε λόγο για «ανατολικογερμανικό ροκ», το πιθανότερο ήταν να μη τον πάρουν στα σοβαρά. Σπουδαίες ροκ μπάντες της γηραιάς ηπείρου και της απέναντι όχθης του Ατλαντικού μονοπωλούσαν όπως είναι φυσικό το ενδιαφέρον του πολυπληθούς κοινού του συγκεκριμένου είδους μουσικής, στα μέσα και προς το τέλος της δεκαετίας του 1970 και περίπου ως ανέκδοτο ηχούσε στ’ αυτιά των περισσότερων ότι μια ροκ μπάντα σοσιαλιστικής χώρας θα μπορούσε να σημειώσει επιτυχία και μάλιστα διεθνή, πολύ περισσότερο όταν η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι η γερμανική.
Στην Ελλάδα, κάποιοι λίγοι, που συνήθιζαν να ψάχνουν πίσω από τις μπάντες και τους δίσκους που προωθούσε η παγκόσμια μουσική βιομηχανία, ανακάλυψαν τους «City», κατάφεραν να βρουν μια κόπια του «Am Fenster» και να τη «λιώσουν» παίζοντας το κομμάτι στο πειρατικό ραδιόφωνο, παίζοντας κρυφτό με τα ραδιογωνιόμετρα της αστυνομίας. Αυτή ήταν και η πρώτη επαφή ενός από τα πιο διαχρονικά κομμάτια της ροκ με το ελληνικό κοινό, που άρχισε να το λατρεύει και να το αναζητά πριν ακόμα κυκλοφορήσει ο δίσκος στη χώρα μας.
«Am Fenster» – Βασική έκδοση (7:20)
Μέχρι τότε η λεγόμενη Ανατολική Γερμανία ή όπως υπήρξε η σωστή ονομασία της, Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (ΓΛΔ), ήταν γνωστή στη δύση κυρίως για το τείχος του Βερολίνου και για τα σενάρια της ενορχηστρωμένης προπαγάνδας εναντίον του κράτους της και του σοσιαλισμού, που πολλές φορές άγγιζαν τη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Στη χώρα μας, με αυτή την προπαγάνδα έδιναν άνιση μάχη οι λιγοστές πληροφορίες που έφταναν από τους Έλληνες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, που είχαν καταφύγει εκεί μετά τη λήξη του εμφυλίου, όπως συνέβη και στην ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες.
Οι «City» ή «City Rock Band» ή «City Band Berlin» όπως ονομάστηκαν αρχικά ιδρύθηκαν στο Ανατολικό Βερολίνο το 1972, από τον Fritz Puppel (κιθάρα) και τον Klaus Selmke (κρουστά). Με διαφορετικές συνθέσεις και χωρίς κάποια αξιοσημείωτη επιτυχία στο ενεργητικό της η μπάντα έφτασε το 1975 να παρουσιάσει στη μουσική σκηνή το κομμάτι «Am Fenster» («Στο παράθυρο»). Το τραγούδι παίζεται με μεγάλη επιτυχία σε συναυλίες και γραμμένο σε κασέτες κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι. Όταν μια κασέτα φτάνει στα χέρια κάποιου ραδιοφωνικού παραγωγού και το παίζει σε ραδιοφωνικό σταθμό της ΓΛΔ, γίνεται ανάρπαστο.
«Am Fenster» – Ραδιοφωνική έκδοση (3:56)
Το τραγούδι είναι βασισμένο σε ποίημα της Γερμανίδας ποιήτριας, σημαίνουσας μορφής των γραμμάτων της ΓΛΔ, Hildegard Maria Rauchfuß (1918-2000). Αναζητώντας, με σχετική επιμονή, μετάφραση των στίχων στα ελληνικά καταλήξαμε στην παρακάτω ως ίσως την πιο αντιπροσωπευτική:
Άπαξ γίνει γνωστό, ριζώνει παντοτινά
Δεν είναι μέθη που τη νύχτα αποζητά
Δεν είναι ξέθωρα χρώματα μήτε λαμπύρισμα κεριών
κυνηγημένο απ’ το γκρίζο του πρωινούΆπαξ γραπωθεί, κυλά βαθιά στο αίμα
Τούτο ανήκει σε μένα κι υπάρχει μοναχά μέσ’ από σένα
Ανήμπορο πλέον το μέτωπο να δροσιστεί στο παράθυρο
καθώς παχιά απλώνεται ομίχληΆπαξ γραπωθεί, κυλά βαθιά στο αίμα
Τούτο ανήκει σε μένα κι υπάρχει μοναχά μέσ’ από σένα
[στο πρωτότυπο ποίημα:
Άπαξ γραπωθεί αληθινά, ποτέ δεν πρέπει
ν’ επιστρέψει κανείς αυτό που κρατά]
Στενάζει ένα πουλί, αχ το φτέρωμά μου
παρότι μουσκεύει η βροχή, μες στον κόσμο πετώ
Μέσα στον κόσμο πετώ(Μετάφραση: Aleh – Πηγή μετάφρασης: The chronicles of Aleh & the Micronaut)
Το single κυκλοφορεί, στη ΓΛΔ πάντα, το 1977, με τεράστια επιτυχία. Η δημοτικότητα που αποχτά η μπάντα τής επιτρέπει την ίδια χρονιά να δώσει συναυλία στην άλλη πλευρά του τοίχους, στο Αμβούργο. Την ίδια χρονιά επίσης το single κυκλοφορεί και στη Δυτική Γερμανία. Ένα χρόνο αργότερα κυκλοφορεί στη ΓΛΔ και το άλμπουμ, με τον τίτλο «Am Fenster». Τη μπάντα αποτελούν οι Fritz Puppel (κιθάρα), Klaus Selmke (κρουστά), Georgi Gogow (βιολί) και Toni Krahl (φωνή). Το πάντρεμα του βιολιού με τον σκληρό ροκ ήχο και η μεγάλη διάρκεια του κομματιού μαγεύουν τους φίλους της ροκ μουσικής.
Η μεγάλη διάρκεια είναι η αιτία για να ηχογραφηθεί το κομμάτι με διαφορετικές εκδοχές. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί σε δίσκο 33 στροφών με τίτλο «City I», με την χορταστική «τρίπτυχη» εκδοχή των 17:20 λεπτών να καταλαμβάνει ολόκληρη τη δεύτερη πλευρά του δίσκου. Σύντομα γίνεται χρυσός και στη χώρα μας.
«Am Fenster» …χορταστική έκδοση (17:20)
Το τραγούδι ως προϊόν ανατολικογερμανικής προέλευσης ακολουθείται από διάφορες εικασίες και παραφιλολογία (όπως ότι αποτέλεσε «ύμνο» των «καταπιεσμένων» νεολαίων της ΓΛΔ κλπ) που δεν είναι ξεκομμένες από την γενικότερη διαχεόμενη προπαγάνδα εναντίον του κράτους και του κοινωνικού του συστήματος, που εκτοξεύτηκε στη στρατόσφαιρα μετά την διάλυση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου.
Όταν το 2002 οι «City» ήρθαν για εμφανίσεις στην Ελλάδα είχαν στο ενεργητικό τους περισσότερες από 3.000 συναυλίες ανά τον κόσμο. Το «Am Fenster» είχε παιχτεί συνολικά πάνω από 5.000 ώρες, ενώ αν κάποιος προσέθετε τα χιλιόμετρα που έχει κάνει το συγκρότημα στις περιοδείες του θα έβγαζε 50 φορές το γύρο της Γης. Συνολικά το τραγούδι έχει πουλήσει περισσότερους από 10.000.000 δίσκους παγκοσμίως.
Στα αξιοσημείωτα καταγράφεται η διασκευή στα ελληνικά του κομματιού, το 2007, από το ντουέτο «Νόμισμα» και με τίτλο «Όνειρα». Μια συμπαθητική προσπάθεια που στέκεται κυρίως χάρη στις επιδόσεις στο βιολί της εντυπωσιακής Leida, ενώ οι ελληνικοί στίχοι δεν έχουν καμιά σχέση με το πρωτότυπο τραγούδι.
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… και από 26/10/2020 νέα ονομασία: Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν, να συντροφεύουν τις μικρές και μεγάλες στιγμές των ανθρώπων, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.
Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», «παίζει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια γραμμένα από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.
Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, εμπνέουν και συγκινούν σήμερα.
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Ακούστε τα όλα εδώ.
