Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Πριν το τέλος» (“I giardini di Marzo”)
Από τα αγαπημένα του Δημήτρη Μητροπάνου αλλά και το αγαπημένο τραγούδι των ακροδεξιών οπαδών της Λάτσιο. Ο εμβληματικός «ύμνος» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου με τις ιταλικές ρίζες, μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες συνεχίζει το «ταξίδι» του προσφέροντας δυνατές συγκινήσεις…
Στην Ιταλία, το 1972, κυκλοφορεί σε δίσκο 45στροφών ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια της ιταλικής ποπ μουσικής. Ο τίτλος του: “I giardini di Marzo” (Οι κήποι του Μάρτη). Συνθέτης και ερμηνευτής του είναι ο Λούτσιο Μπατίστι (Lucio Battisti, 1943-1998), από τους πιο γνωστούς (και εκτός Ιταλίας) τραγουδιστής-τραγουδοποιός και συνθέτης, με πολλές επιτυχίες στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στη δεκαετία του 1970. Τους στίχους του “I giardini di Marzo” υπογράφει ο Μόγκολ (Mogol – Giulio Rapetti), ενώ στην άλλη πλευρά του ίδιου δίσκου έχει ηχογραφηθεί το “Comunque bella” των ίδιων δημιουργών, και αυτό με τη φωνή του Λούτσιο Μπατίστι.
“I giardini di Marzo” – Lucio Battisti:
Ίσως σήμερα να μη γνωρίζαμε για το συγκεκριμένο τραγούδι, ειδικά οι μουσικόφιλοι νεότερων ηλικιών, αν δεν είχε διασκευαστεί και κυκλοφορήσει στη χώρα μας με τον τίτλο «Πριν το τέλος», με στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου και ερμηνευμένο από έναν από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές του ελληνικού τραγουδιού, τον «αιώνιο έφηβο» Βασίλη Παπακωνσταντίνου, που την ίδια χρονιά με την κυκλοφορία του “I giardini di Marzo” κάνει τα πρώτα του βήματα στη δισκογραφία ερμηνεύοντας σε δίσκους 45 στροφών τραγούδια σε μουσική κυρίως του Βασίλη Αρχιτεκτονίδη, αλλά και το πασίγνωστο παραδοσιακό «Ντιρλαντά» σε διασκευή του ίδιου συνθέτη.
«Πριν το τέλος» – Βασίλης Παπακωνσταντίνου («Διαίρεση», 1984):
I giardini di Marzo – Οι κήποι του Μαρτίου
Το καροτσάκι περνούσε και ο άνθρωπος εκείνος φώναζε «παγωτά»
στις 21 του μήνα τα χρήματά μας είχαν ήδη τελειώσει
σκεφτόμουν τη μητέρα μου και θυμόμουν τα φορέματά της
το πιο όμορφο ήταν μαύρο, με λουλούδια που δεν είχαν ακόμα μαραθεί
Στην έξοδο του σχολείου παιδιά πουλούσαν βιβλία
καθόμουν εκεί κοιτάζοντάς τα, ψάχνοντας να βρω το κουράγιο να τα μιμηθώ
έπειτα ηττημένος επέστρεψα για να παίξω με τα σαράκια του μυαλού
και το βράδι στο τηλέφωνο με ρωτούσες γιατί δε μιλώ
Ποια χρονιά είναι; Ποια μέρα είναι;
Αυτή είναι η στιγμή να ζήσω μαζί σου
Τα χέρια μου όπως βλέπεις δεν τρέμουνε πια
Κι έχω στην ψυχή μου, στο βάθος της ψυχής μου
Απέραντους ουρανούς και απέραντη αγάπη
Κι ύστερα ακόμη περισσότερη αγάπη, αγάπη για σένα
Ποτάμια γαλάζια, λόφους και λιβάδια
Όπου τρέχουνε γλυκύτατες οι δικές μου μελαγχολίες
Το σύμπαν βρίσκει τη θέση του μέσα μου
Μα το κουράγιο εκείνο να ζω, εκείνο πλέον δεν υπάρχει.
Οι κήποι του Μαρτίου ντύθηκαν με καινούργια χρώματα
κι οι νέες γυναίκες αυτό το μήνα ζουν καινούργιες αγάπες
περπατούσες πλάι μου και ξαφνικά είπες «Εσύ πεθαίνεις…»
«αν με βοηθήσεις είμαι σίγουρη ότι θα το ξεπεράσω»
μα ούτε μια λέξη να ξεδιαλύνει τις σκέψεις μου
συνέχισα να περπατώ αφήνοντάς σε πίσω, αρτίστα του χθες
Ποια χρονιά είναι; Ποια μέρα είναι;
Αυτή είναι η στιγμή να ζήσω μαζί σου
Τα χέρια μου όπως βλέπεις δεν τρέμουνε πια
Κι έχω στην ψυχή μου, στο βάθος της ψυχής μου
Απέραντους ουρανούς και απέραντη αγάπη
Κι ύστερα ακόμη περισσότερη αγάπη, αγάπη για σένα
Ποτάμια γαλάζια, λόφους και λιβάδια
Όπου τρέχουνε γλυκύτατες οι δικές μου μελαγχολίες
Το σύμπαν βρίσκει τη θέση του μέσα μου
Μα το κουράγιο εκείνο να ζω, εκείνο πλέον δεν υπάρχει.
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Ν. Καρεμφύλλης
(Πηγή μετάφρασης: e-keimena.gr)
«Πριν το τέλος» – Τερμίτες – Λαυρέντης Μαχαιρίτσας – Βασίλης Παπακωνσταντίνου (1998):
Το «Πριν το τέλος» εμπεριέχεται στον πολυσυλλεκτικό δίσκο του Βασίλη «Διαίρεση» που κυκλοφόρησε το 1984, και στον οποίο ερμηνεύει ένα ακόμα τραγούδι-διασκευή, το «Δεν υπάρχω», που βασίστηκε στη μουσική του Κρις ντε Μπεργκ (Chris De Burgh), με στίχους επίσης της Λίνας Νικολακοπούλου.
«Πριν το τέλος» – Γιώργος Νταλάρας – Βασίλης Παπακωνσταντίνου «Ζωντανή ηχογράφηση στο Αττικόν» (1991):
Οι στίχοι της Νικολακοπούλου στο «Πριν το τέλος» αν και διαφορετικοί «συναντιούνται» με αυτούς του ιταλικού τραγουδιού όπως το υγρό στα συγκοινωνούντα δοχεία. Περιγράφουν την ίδια αντίθεση, μεταξύ των «χρωμάτων» της ζωής από τη μια και του αδιεξόδου στο οποίο εγκλωβίζεται ο ήρωας της ιστορίας, ο οποίος διακατέχεται από αισθήματα απαισιοδοξίας και παραίτησης.
“I giardini di Marzo” – «Πριν το τέλος»: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας (2015):
Η ερμηνεία του Βασίλη Παπακωνσταντίνου μοιάζει με ένα ηφαίστειο που ξυπνά. Οι πρώτες δονήσεις από την εισαγωγή της κιθάρας πολλαπλασιάζονται στις δυο πρώτες στροφές που προετοιμάζουν σταδιακά τον ακροατή για την «εκρηκτική» συνέχεια που επέρχεται με το ρεφρέν και «σβήνει» με το τέλος του τραγουδιού.
«Πριν το τέλος» – Βασίλης Παπακωνσταντίνου στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (2005)
Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την κυκλοφορία του το «Πριν το τέλος» αποτελεί έναν από τους εμβληματικούς «ύμνους» του Βασίλη. Ο λαοφιλής ερμηνευτής στον μισό αιώνα της διαδρομής του έχει αγαπηθεί κάθε άλλο παρά τυχαία από κοινό κάθε ηλικίας («Βασίλη ζούμε για να σ’ ακούμε»!) με το νεανικό διαρκώς να ανανεώνεται.
«Πριν το τέλος» – Βασίλης Παπακωνσταντίνου στη συναυλία των Scorpions στο γήπεδο «Γ. Καραϊσκάκης» (2009)
Πριν το τέλος
Το τρενάκι γυρνούσε φωτισμένο και αχνό στον αέρα
κάτω η θάλασσα μ’ ένα καράβι το φεγγάρι πιο πέρα
σε θυμάμαι συχνά που φορούσες ένα άσπρο φουστάνι
σε κρατούσα απ’ το χέρι ότι ζούμε μου λες δε μου φτάνει
Στα τραγούδια που λέγαμε οι δυο μας οι φωνές χαμηλώσαν
χαραγμένη καρδιά στο παγκάκι που μετά την προδώσαν
μια φορά μου ‘χες πει δεν μπορεί θα το νιώσανε κι άλλοι
πριν το τέλος πως μοιάζει η σιωπή σαν αγάπη μεγάλη
Κι εγώ που ζω για πάντα εδώ κι όλο φεύγω το τέλος πριν να δω
κάθε νύχτα που περνάει γυρίζω ξανά σκοτάδι γίνομαι και παραδίνομαι
στο ρυθμό σου που καίει ακόμα αυτό το σώμα που μένει χρόνια χωρίς σκιά
κάθε νύχτα που περνάει σαν ταινία κι ό, τι ζήσαμε προβάλλεται με φόντο την πλατεία
Κάθε νύχτα που περνάει πάντα εδώ…
Κι όλο φεύγω πριν μείνουμε μόνοι το τέλος μη δω…
Σιδερένια η σκάλα και μου ‘λεγες θα μείνουμε λίγοι
πήρε η νύχτα να πέφτει βαθιά κι ο αέρας με πνίγει
Μηχανές ξεχασμένες κι αδέσποτες στο δρόμου τη σκόνη
Σκέψου να ‘ταν το πάτωμα ασπρόμαυρο και να ‘σουν το πιόνι
μια φορά μου ‘χες πει δεν μπορεί θα το νιώσανε κι άλλοι
πριν το τέλος πως μοιάζει η σιωπή σαν αγάπη μεγάλη
Κι εγώ που ζω για πάντα εδώ κι όλο φεύγω το τέλος πριν να δω
κάθε νύχτα που περνάει γυρίζω ξανά σκοτάδι γίνομαι και παραδίνομαι
στο ρυθμό σου που καίει ακόμα αυτό το σώμα που μένει χρόνια χωρίς σκιά
κάθε νύχτα που περνάει σαν ταινία κι ό, τι ζήσαμε προβάλλεται με φόντο την πλατεία
Κάθε νύχτα που περνάει πάντα εδώ…
Κι όλο φεύγω πριν μείνουμε μόνοι το τέλος μη δω…
Το «Πριν το τέλος» έχουν ερμηνεύσει σπουδαίου ερμηνευτές όπως ο Γιώργος Νταλάρας, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, η Ελευθερία Αρβανιτάκη, η Ισιδώρα Σιδέρη και άλλοι, ενώ ήταν ένα από τα τραγούδια που ο μεγάλος Δημήτρης Μητροπάνος επέλεγε να ερμηνεύει στις ζωντανές εμφανίσεις του.
«Πριν το τέλος» – Δημήτρης Μητροπάνος στο «ΖΟΟΜ» το 1996. Μαζί του τραγουδούν: Φάνης Μεζίνης, Μαρία Αλεξίου και η Κρινιώ Νικολάου
Είναι άξιο προσοχής ότι το “I giardini di Marzo” αποτελεί διαχρονικά το αγαπημένο τραγούδι των οπαδών της Λάτσιο, της ομάδας ποδοσφαίρου της Ρώμης, που το τραγουδούν στην έδρα τους το «Στάδιο Ολίμπικο» (Ολυμπιακό Στάδιο της Ρώμης) μετά από κάθε νικηφόρο αποτέλεσμα της ομάδας τους. Και είναι απορίας άξιο αν δίπλα στους στίχους ενός τέτοιου τραγουδιού που ξεχειλίζουν ευαισθησία «τοποθετήσει» κανείς το γεγονός ότι η πλειονότητα των φανατικών κυρίως οπαδών της ιταλικής ομάδας είναι από ακροδεξιών πεποιθήσεων μέχρι νοσταλγοί του φασίστα δικτάτορα Μουσολίνι…
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Πριν το τέλος» (“I giardini di Marzo”) – Lucio Battisti, Βασίλης Παπακωνσταντίνου
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… και από 26/10/2020 νέα ονομασία: Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να συγκινούν, να συντροφεύουν τις μικρές και μεγάλες στιγμές των ανθρώπων, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.
Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», «παίζει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια γραμμένα από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.
Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, εμπνέουν και συγκινούν σήμερα.
Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Ακούστε τα όλα εδώ.
