Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Ψεύτη ντουνιά» (Μαράθηκε η καρδούλα μου)

Ο Απόστολος Χατζηχρήστος (τον αποκαλούσαν και «Σμυρνιωτάκι» επειδή είχε γεννηθεί στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας) ανήκει στους σπουδαιότερους δημιουργούς του ρεμπέτικου. Έγραψε πολλά όμορφα τραγούδια («Καϊξής», «Η άμαξα μες τη βροχή», «Παραπονιάρικο», «Πεντάμορφη», «Καρδιά παραπονιάρα», «Αλήτη μ’ είπες μια βραδιά», «Καροτσέρη τράβα» και άλλα) που χιλιοτραγουδήθηκαν και ταξιδεύουν από γενιά σε γενιά με προορισμό την αθανασία.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των τραγουδιών του Χατζηχρήστου είναι η βαθιά ευαισθησία με την οποία προσεγγίζει τον απλό άνθρωπο, τη χαρά και τις λύπες του, τον πόνο και τους καημούς του, τη φλόγα του έρωτά του και τη δύναμη της αληθινής αγάπης. Από τη θεματολογία του δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι κοινωνικές αναφορές.

«Πάψε καρδιά μου να πονάς, να λιώνεις μ’ αγωνία
για τον παλιόκοσμο να κλαις, την παλιοκοινωνία…»

«Ψεύτη ντουνιά» – Θανάσης Ευγενικός:

Το «Ψεύτη ντουνιά» ηχογραφήθηκε το 1951 με τις φωνές του Θανάση Ευγενικού και της Ευαγγελίας Μαρκοπούλου. Εκτός από τη μουσική, το πιθανότερο και οι στίχοι είναι του Χατζηχρήστου, αν και στην αναζήτησή μας βρέθηκαν και ελάχιστες καταχωρήσεις στις οποίες ως στιχουργός του τραγουδιού σημειώνεται ο εξαιρετικός Κώστας Μάνεσης, με τον οποίο ο συνθέτης έχει  συνεργαστεί.

«Πάψε καρδιά μου να πονάς, να λιώνεις μ’ αγωνία
για τον παλιόκοσμο να λες, τη σάπια κοινωνία…»

«Παλιοζωή, ψεύτη ντουνιά» – Ρόζα Εσκενάζυ:

Σε μια άλλη ηχογράφηση, με τη φωνή της Ρόζας Εσκενάζυ και συνοδεία του Χατζηχρήστου, το τραγούδι παρουσιάζεται με τον τίτλο «Παλιοζωή, ψεύτη ντουνιά», με εντελώς διαφορετική ενρχήστρωση, από την οποία απουσιάζει το μπουζούκι, και τη δεύτερη στροφή παραλλαγμένη («Για τον παλιόκοσμο να λες» αντί «να κλαις», ενώ προστίθεται ένας ακόμα στίχος: «τη σάπια κοινωνία»).

«Ψεύτη ντουνιά» – Μια νεότερη θαυμάσια εκτέλεση και ερμηνεία από τον εξαιρετικό ερμηνευτή και συνθέτη Γιώργο Τζώρτζη:

Ηχογραφημένο δυο μόλις χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου, με ορθάνοιχτες τις πληγές στο λαό και τον τόπο, το τραγούδι μοιάζει να συμπυκνώνει όλη την πίκρα, τον πόνο και την απογοήτευση του φτωχού ανθρώπου που είδε να γκρεμίζονται τα όνειρα και οι ελπίδες του για μια καλύτερη ζωή, που φαινόταν ότι θα ακολουθούσε την ένδοξη εποποιία της Εθνικής Αντίστασης, και να επιστρέφουν οι αλυσίδες της αδικίας, των κοινωνικών ανισοτήτων και του κατατρεγμού, που βίωνε στο πετσί του και πριν τον πόλεμο…

Μαράθηκε η καρδούλα μου,
μ’ αυτή την αδικία
Παλιοζωή, ψεύτη ντουνιά
και παλιοκοινωνία

Πάψε καρδιά μου να πονάς,
να λιώνεις μ’ αγωνία
Για τον παλιόκοσμο να κλαις (να λες),
την παλιοκοινωνία
(τη σάπια κοινωνία)

Αγάπησα και πόνεσα
κι η φτώχεια είναι αιτία
Παλιοζωή, ψεύτη ντουνιά
και παλιοκοινωνία

Οι στίχοι αυτοί δεν θα μπορούσαν παρά να ντυθούν με ρυθμό βαρύ ζεϊμπέκικο, πονεμένο σαν τις καρδιές των αδικημένων και κατατρεγμένων. Οι μελωδίες του Απόστολου Χατζηχρήστου είναι πλημμυρισμένες από το πλούσιο ταλέντο, την καλλιέργεια και την βαθιά ευαισθησία ενός πολύ σπουδαίου λαϊκού δημιουργού που άφησε εποχή με το έργο του, αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο του ρεμπέτικου τραγουδιού και ευρύτερα του λαϊκού μας πολιτισμού και δεν έτυχε ποτέ της αναγνώρισης και των τιμών που άξιζε και που δικαιωματικά του αντιστοιχούν.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν: «Ψεύτη ντουνιά» (Μαράθηκε η καρδούλα μου) – Απόστολος Χατζηχρήστος

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια όχι… και από 26/10/2020 νέα ονομασία: Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Τι κι αν γράφτηκαν πριν από πολλά χρόνια, κάποια τραγούδια συνεχίζουν να  συγκινούν, να συντροφεύουν τις μικρές και μεγάλες στιγμές των ανθρώπων, να εκφράζουν τις αγωνίες, τον πόνο και τα όνειρά τους, να εμπνέουν τους αγώνες τους.

Η στήλη, χωρίς να διεκδικεί το αλάθητο ή τον τίτλο του «ειδικού», «παίζει» τραγούδια που γράφτηκαν για τον έρωτα, την αγάπη, το μεροκάματο, τη μετανάστευση, τον αγώνα για λευτεριά και για καλύτερη ζωή. Τραγούδια γραμμένα από ποιητές, αλλά κι από δημιουργούς που δεν διάβασαν ποτέ στη ζωή τους ποίηση… Ανασκαλεύοντας το παρελθόν και ψηλαφώντας την ιστορία τους, πότε γράφτηκαν, σε ποιες συνθήκες, από ποιους πρωτοτραγουδήθηκαν, ποιοι τα τραγουδούν στις μέρες μας.

Χωρίς διαχωρισμούς, χωρίς αποκλεισμούς, τραγούδια ελληνικά και «ξένα», με γνώμονα ότι, εκτός από το να θυμίζουν εικόνες από το παρελθόν, συναρπάζουν τις αισθήσεις, γεννούν συναισθήματα, εμπνέουν και συγκινούν σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, τα τραγούδια ταξιδεύουν… Ακούστε τα όλα εδώ.