«Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέττα;»

Η Λιζέττα Νικολάου (πραγματικό όνομα: Ελισάβετ Κατικαρίδου) γεννήθηκε το 1951 στην Καλαμαριά. Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες από την περιοχή του Πόντου.

Από νεαρή ηλικία εμφανιζόταν στα “Δειλινά” πλάι στον Στράτο Διονυσίου, την Χαρούλα Αλεξίου, τον Γιώργο Νταλάρα, τον Γιάννη Πάριο και άλλους.

Συνεργάστηκε με τους Γιάννη Μαρκόπουλο, Τάκη Σούκα, Δήμο Μούτση, Βασίλη Τσιτσάνη, Γιάννη Σπανό, Χριστό Νικολόπουλο, Αντώνη Βαρδή και άλλους μουσικούς. Ερμήνευσε και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη.

Στη δισκογραφία πρωτοεμφανίστηκε το 1973, με τραγούδια του Τάκη Σούκα. Η συνεργασία της όμως με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, έμελλε να είναι καθοριστική για την πορεία της στο χώρο του τραγουδιού. Το 1974 κυκλοφόρησε ο “Θεσσαλικός Κύκλος” του Γιάννη Μαρκόπουλου, με συμμετοχή και της Λιζέττας Νικολάου.

Άλλες δισκογραφικές δουλειές της Λ. Νικολάου: “Σκοπευτήριο”: Συμμετοχή σε τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη (1975),  “Αφιέρωμα”: Μουσική και τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου – Λιζέτα Νικολάου, Χαράλαμπος Γαργαρουνάκης (1975).

Η πρώτη προσωπική της δουλειά είναι  “Το χαμόγελο της Λιζέττας” με τραγούδια των Γιάννη Μαρκόπουλου, Δήμου Μούτση, Γιάννη Σπανού, Βασίλη Τσιτσάνη (1977).

Στη συνέχεια: “Σ’ αγάπησα, μ’ αγάπησες” με τραγούδια των Γιάννη Μαρκόπουλου, Αντώνη Βαρδή, Χρήστου Νικολόπουλου (1980), “Βενετιά και Φανάρι”: Διασκευή από τον μουσικό Νέστορα Δάνα, λαϊκών, κυρίως, τραγουδιών από διάφορες χώρες (1982), “Τα κέφια της Λιζέττας” (1985),  “Ποντιακά τραγούδια με την Λιζέττα Νικολάου (1985), “Θέλω ν’ αντισταθώ” (1989), “Νυχτερινοί Έρωτες” (1990), “Τέρεν μάνα πως χορεύω” (1992), “Τα τραγούδια του Πατέρα μου” (1995), “Ποντιακή Ραψωδία” (1997) και άλλα.

Το παζάρι

Στίχοι: Κώστας Βίρβος – Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Από τον “Θεσσαλικό κύκλο”, ένα από τα σπουδαιότερα έργα του Γ. Μαρκόπουλου – 1974

Με τα τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, η Λιζέττα Νικολάου, έγινε περισσότερο γνωστή.

***

Ώρα σας καλή

Ποίηση: Φώτης Αγγουλές – Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Ώρα σας καλή, συνταξιδιώτες, ώρα σας καλή
που φεύγετε από απ’ την άβυσσο και για τον ήλιο πάτε.
Την αλυσίδα μου κρατώ μη σέρνεται και μη χτυπά
ν’ ακούσω το τραγούδι σας, καθώς περνάτε.

Βάλτε ρυθμό στο βήμα σας και στο τραγούδι θυμό
Ξυπόλητοι περάσαμε της δυστυχίας τον ποταμό.

Ώρα σας καλή, συνταξιδιώτες, ώρα σας καλή.
Κεντώ στο μισοσκόταδο τον ήλιο που κρατάτε
Την αλυσίδα μου κρατώ, μη σέρνεται και μη χτυπά
ν’ ακούσω το τραγούδι σας καθώς περνάτε.

***

Μια κι είν’ ο κόσμος παγερός

Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος – Μουσική: Δήμος Μούτσης

Σ’ αυτόν που κυνηγούν και ‘ρθεί
στην πόρτα σου για να κρυφτεί
στρώσε γωνιά για να πλαγιάσει
ρίξε δύο ξύλα στη φωτιά
για να γλυκάνει η νυχτιά
κι ο φόβος να καταλαγιάσει.

Μια κι είν’ ο κόσμος παγερός
δίκοπος μαύρος ο καιρός
μια και είν’ ο κόσμος ματωμένος
και πουθενά μια στάλα φως.

Μα αν σου χτυπήσει ο σταυρωτής
ο πουλημένος ο κιοτής
βάλε διπλό κλειδί κι αμπάρα
γι’ αυτούς δεν είναι ο λυπημός
είναι μονάχα ο γδικιωμός
η περιφρόνια κι η κατάρα.

***

Άσπρα κόκκινα κίτρινα μπλε
(Επανεκτέλεση)

Στίχοι: Γιάννης Λογοθέτης – Μουσική: Δήμος Μούτσης

Πρώτη εκτέλεση Πετρή Σαλπέα. Το έχει τραγουδήσει και η Βίκυ Μοσχολιού, στον δίσκο του Δήμου Μούτση «Συνοικισμός Α’»

***

Αυτός ο Μάρτης που τελειώνει

Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου – Μουσική: Γιάννης Σπανός

***

Ήρθες νύχτα

Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης – Μουσική: Αντώνης Βαρδής

Από το τελευταίο επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς “Λούνα Παρκ” του Γιάννη Δαλιανίδη (Μάης 1981)

***

Τα στραβοπατήματα

Τραγούδι των Τάκη Σούκα και Ηρακλή Παπασιδέρη

Από τα πρώτα τραγούδια που ερμήνευσε η Λιζέττα Νικολάου

***

Της γερακίνας γιος

Στίχοι: Κώστας Βίρβος – Μουσική: Βασίλης Τσιτσάνης

Ερμηνεία: Βασίλης Τσιτσάνης, Λιζέττα Νικολάου

….

«Μα εγώ δε ζω γονατιστός
είμαι της γερακίνας γιος
Τι κι αν μ’ ανοίγουνε πληγές
εγώ αντέχω τις φωτιές
Μάνα μη λυπάσαι, μάνα μη με κλαις»

***

Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέττα;

Στίχοι – Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Και οι δύο έφυγαν από τη ζωή, τον ίδιο χρόνο, με δύο μήνες διαφορά.

Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέττα;

Βλέπω φώτα και ανθρώπους
καθισμένους στη σειρά
να μου παίζουν μελωδίες
όλο λύπη και χαρά.
Το σαντούρι με τη λύρα,
το λαούτο, τα βιολιά
κανονάκι με κιθάρα,
μπάσο, τούμπα και κρουστά
Βγαίνει ατάραχος ο ήχος
από δάχτυλα χρυσά
παίρνει τις φωτιές ο στίχος
σαν αγέρας που φυσά

Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα;

Βλέπω όνειρα κρυμμένα,
μηχανές διαβολικές
με καλώδια να γράφουν
ιστορίες μουσικές
Στη γωνίτσα καθισμένη
μια καμπάνα κρεμαστή
περιμένει η καημένη
μ’ ένα στίχο ν’ ακουστεί
Μα κανείς δεν την προσέχει
είναι όργανο παλιό
η καμπάνα λένε έχει
κάποιο νόημα κρυφό

Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα;

Βλέπω κόσμο να μ’ ακούει
να κοιτάζει στη σκηνή
άραγε τι να προσέχει
όλη τούτη τη στιγμή;
Η καπνιά τον εμποδίζει
να βρει κι άλλα μυστικά
η αρκούδα δε χορεύει,
τα παιδιά ‘ναι νηστικά
Μα αν τα λόγια μας μετρήσει
και μας πιάσει το σφυγμό
θα βρεθούμε όλοι αντάμα
και θα μπούμε στο χορό

Τι βλέπεις γύρο σου Λιζέτα;

Βλέπω εσένα να μαζεύεις
από μέσα μας σοδειά
να την ρίχνεις στο παιγνίδι
όπως κάνουν τα παιδιά
να προσέχεις το νεράκι
αν περάσει σωστά
απ’ του κόσμου το αυλάκι
που η καρδιά σου το βαστά
Μόνο στάσου, λίγη ανάσα
να χαρείς λίγο ζωή,
είμαστε κι εμείς κοντά σου
μην ξοδεύεις την ψυχή.

***

Εγώ θέλω

Ποίηση: Γιώργος Χρονάς – Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Ένα “άγνωστο” εξαιρετικό τραγούδι

Εγώ θέλω να τραγουδήσω τα παιδιά
σαν τον Ορέστη, τον Καραϊσκάκη, τον Θησέα,
τον Γρηγόρη Αυξεντίου και τ’ άλλο
και τ’ άλλο από την Χαιρώνια
που σαν έμαθε πως το παιγνίδι χάθηκε
αρνήθηκε, αρνήθηκε τροφή.

Εγώ θέλω να φτιάξω μια πανοπλία
με το νόμο της Αντιγόνης,
της Μπουμπουλίνας, της Ισιδώρας

Εγώ θέλω να τραγουδήσω
τα τρένα που δεν έφυγαν
τα καράβια που δεν ταξίδεψαν
τους ποιητές που έπαψαν να γράφουν
τους τραγουδιστές που δεν ξανατραγούδησαν

Κι έπειτα να χαθώ και να σβήσω
Να σβήσω σαν ξεχασμένη στον ύπνο φωνή
που ψάχνει για το Πέραμα,
το Μπαγκλαντές, τα Καμίνια

***

Στα χειμωνιάτικα νυχτέρια

Στίχοι: Κώστας Βίρβος – Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

Ένα συγκλονιστικό τραγούδι από τον “Θεσσαλικό κύκλο”

Στα χειμωνιάτικα νυχτέρια
που τα φωτίζουν αγιοκέρια
οι χρυσοχέρες ετοιμάζουν τα προικιά

Στα λανάρια η Μαρούλα
γνέθει ρόκα η Τασούλα
κι η Ροδιά με τη σαΐτα που υφαίνει
την καρδούλα σου την έχει λαβωμένη

Δεν κατοικούνε σε παλάτι,
το βράδυ πάλι στο χαγιάτι
του αργαλιού να τραγουδήσουν το σκοπό

***

Χαμψία – Παραδοσιακό Πόντου

Η Λιζέττα Νικολάου έφυγε απ’ τη ζωή στις 11 Αυγούστου του 2023.

Ας την αποχαιρετήσουμε με ένα τραγούδι από τον τόπο καταγωγής της. Ερμηνεύει και χορεύει η ίδια.

Επιμέλεια αφιερώματος: Στρατής Γαλιάτσος