«Οι πέντε του Central Park» – Με αφορμή τη σειρά “When they see us”

Σ’ αυτό το άρθρο, θα μιλήσουμε για τον Απρίλιο του 1989 στις ΗΠΑ, για την αστική δικαιοσύνη, την αστυνομία των βασανιστηρίων και τον επιχειρηματία Donald Trump.

Τον Μάιο του 2019, έρχεται στο Netflix η τηλεοπτική σειρά με τίτλο «When they see us», την οποία σκηνοθετεί η Ava DuVernay. Η σειρά αυτή, μας αφηγείται την πραγματική ιστορία των «πέντε του Central Park». Η υπόθεση έχει ως εξής… Το βράδυ της 19ης Απριλίου του 1989, μια λευκή κοπέλα (όπως αναφέρεται επισήμως στα έγγραφα της υπόθεσης) κάνει τζόκινγκ στο Central park, όταν δέχεται βίαιη επίθεση, ξυλοδαρμό και βιασμό από τους πέντε υποτιθέμενους μαύρους- ανήλικους- δράστες. Ύστερα από βασανιστικές ανακρίσεις, απειλές και σωματική βίαια από την αστυνομία της Νέας Υόρκης, καταφέρνουν να τους αποσπάσουν τις πολυπόθητες ομολογίες. Η υπόθεση οδηγείται πλέον στο Ανώτατο Δικαστήριο της Νέας Υόρκης, όπου έπειτα από διαδοχικές ακροάσεις, ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων, ίχνους DNA στο θύμα και με τις ομολογίες να είναι εμφανώς εξαναγκασμένες από την αστυνομία, οι πέντε κρίνονται ένοχοι από τους ενόρκους και τους επιβάλλονται από 6-13 χρόνια κάθειρξης σε αναμορφωτήρια και φυλακή ενηλίκων για τον έναν εξ αυτούς.

Σ’ αυτό το σημείο ας κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στις ΗΠΑ του 1989. Ο George Bush έχει μόλις αναλάβει την προεδρία της χώρας και εκπροσωπεί το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, δηλαδή τους συντηρητικούς. Να σημειωθεί εδώ, ότι ο τωρινός πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, ανήκει επίσης στους Ρεπουμπλικάνους. Βρισκόμαστε, λοιπόν, στην Αμερική των φυλετικών και όχι μόνο, διακρίσεων. Της οικονομικής εξαθλίωσης, αλλά και της εξαθλίωσης της ανθρώπινης ζωής, κυρίως όταν αυτή έχει άλλο χρώμα πέραν του λευκού. Στην Αμερική, όπου ο Donald Trump, σε ηλικία τότε 43 ετών και όντας μεγαλοεπιχειρηματίας, ξόδεψε το ποσό των 87.000 δολαρίων, προκειμένου να διαφημίσει παντού την καμπάνια του για επαναφορά της θανατικής ποινής, ως μόνης πρέπουσας ποινής για τους 5 αυτούς μαύρους άνδρες. Στην Αμερική, όπου όσο εκείνος ξόδευε χιλιάδες δολάρια για την προαγωγή του μίσους και των διακρίσεων, οι συγγενείς των καταδίκων δεν είχαν χρήματα να τους επισκεφτούν στις φυλακές. Όπου έπεφταν θύματα καθημερινών βασανιστηρίων εντός των ιδρυμάτων που εξέτιαν ποινή, για ένα έγκλημα που δεν διέπραξαν.

Ας μεταφερθούμε τώρα στην αστυνομία του 1989 και το πώς διαχειρίστηκε τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Προέβη σε συλλήψεις ατόμων, που βρίσκονταν το βράδυ εκείνο στο πάρκο, τους οδήγησε στο τμήμα και τους ανέκρινε για ατελείωτες ώρες, χωρίς να τους επιτραπεί φαγητό, τουαλέτα ή ύπνος, στερώντας γενικότερα την άσκηση των νομίμων δικαιωμάτων τους. Το σημαντικότερο όμως, χωρίς την παρουσία των κηδεμόνων τους, καθώς οι 4 από τους 5 ήταν ανήλικοι. Μήπως όλα αυτά ακούγονται ανατριχιαστικά οικεία; Υπάρχει όμως και συνέχεια. Χρησιμοποιώντας το εγγυημένο αυτό κοκτέιλ σωματικής βίας, καταρράκωσης, περιφρόνησης και εξαπάτησης, κατάφεραν να τους πείσουν να ομολογήσουν ένα έγκλημα που δεν διέπραξαν, με την πρόφαση ότι έτσι μόνο θ’ αφήνονταν ελεύθεροι. Η κατάληξή τους είναι γνωστή, καθώς τη συνταγή αυτή σφράγισε και με το νόμο η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, η οποία και ήταν ενοχοποιητική.

Κρίνοντας από την κατάληξη της υπόθεσης, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι «τέλος καλό, όλα καλά». Είναι όμως έτσι; Ο πραγματικός δράστης ομολόγησε 12 χρόνια αργότερα την διάπραξη του εγκλήματος στο Central Park. Η πολιτεία απέσυρε όλες τις κατηγορίες από τους 5 άνδρες και τους αποζημίωσε με το ποσό των 42 εκατ. δολαρίων αφότου είχαν κάνει μήνυση για φυλετική διάκριση, ψυχική οδύνη και άδικη εκδίκαση. 42 εκατομμύρια δολάρια είναι αρκετά για να φέρουν πίσω τη ζωή που στερήθηκε απ’ τους ανθρώπους αυτούς; Όλα τα χρήματα του κόσμου θα ήταν αρκετά; Όχι, γιατί ακόμα και η ερώτηση αυτή είναι διατυπωμένη λανθασμένα. Δεν μπορείς να «αποζημιώσεις» με χρήματα μια ανθρώπινη ζωή. Όσο για εσένα αναγνώστη, παρατηρητή, πολίτη μην πιστέψεις ότι αποδόθηκε τελικά δικαιοσύνη. Επίσης, μην πιστέψεις πως αυτή είναι η μόνη υπόθεση στην οποία το σύστημα, η αστυνομία και τα δικαστήρια, τα ΜΜΕ και οι «μεγάλοι» επιχειρηματίες, κατέστρεψαν έναν άνθρωπο.

Σ’ αυτό το άρθρο μιλήσαμε για συγκεκριμένα γεγονότα, όμως δεν είναι αρκετά. Φρόντισε να μάθεις για περισσότερα, γιατί οι ΗΠΑ του 1989, έχουν ανατριχιαστικές ομοιότητες με τις ΗΠΑ του 2020…

Ελένη Β.