Τα cartoons της Σοβιετίας: Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας – Μέρος Ε’

Έχουν περάσει 28 χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την Ένωση των δύο Γερμανιών. Από τότε πολλά έχουν αλλάξει. Τείχη της απανθρωπιάς έχουν χτιστεί σε όλη την Ευρώπη, το ‘’Ich  bin ein Berliner’’ του Τζον Κέννεντυ μπροστά από το τείχος χρησιμοποιείται για να δηλώσει συμπαράσταση σε κάθε νέο τρομοκρατικό χτύπημα, ακόμα και από τους υπεύθυνους γι’ αυτά, ό,τι έχει μείνει από το  Τείχος του Βερολίνου έχει παντρευτεί παρά την θέλησή του και φυσικά αν ρωτήσεις το μέσο Δυτικό Γερμανό για τους Ανατολικούς και τους Ανατολικούς για τους Δυτικούς, θα δεις ορδές ανθρώπων με μυστριά και πηλοφόρια να τρέχουν να ξαναχτίσουν το Τείχος που τόσο ήθελαν να γκρεμίσουν. Εγώ πάλι θρηνώ για όλα αυτά τα υπέροχα αστεία που θα λέγαμε για το Τείχος αν υπήρχε σήμερα εξαιτίας της σειράς Game of thrones…

Αχ, Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας πόσες αναμνήσεις δεν έχω από σένα, σκεφτόμουν καθώς έγραφα το αφιέρωμα. Δεν έχω επισκεφτεί ποτέ την Γερμανία και ελπίζω αν ποτέ το κάνω να γίνει με την βούλησή μου και όχι επειδή θα ‘χουν ξεκινήσει Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο και θα γεμίζουν πάλι στρατόπεδα συγκέντρωσης ή εργοστάσια παραγωγής (αν αναρωτιόσασταν πως είναι το κακής ποιότητας χιούμορ νομίζω ότι σας έδωσα ένα παράδειγμα).

Σε αυτό το πρώτο μέρος του αφιερώματος για τις παιδικές σειρές και ταινίες κινουμένων σχεδίων στην Ανατολική Γερμανία θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με τα παιδικά προγράμματα του κρατικού τηλεοπτικού σταθμού Deutscher Fernsehfunk.

Deutscher Fernsehfunk: Δώστε  στο λαό  άρτο και το θέαμα.

Το πρώτο σήμα εξέπεμψε τον Ιούνιο του 1952 και μέχρι το 1958 η τηλεόραση στην Ανατολική Γερμανία παρέμεινε σε πειραματικό στάδιο. Οι τηλεοράσεις ήταν πανάκριβες και ο πληθυσμός της Λαοκρατική Δημοκρατίας προτιμούσε το ραδιόφωνο, το οποίο είχε κανονική ροή σε ενημέρωση και ψυχαγωγία σχεδόν από το 1945, λίγους μήνες μετά την κατάληψη της Γερμανίας από τα σοβιετικά στρατεύματα.

Οι ελλείψεις σε σύγχρονα μηχανήματα και υλικά για τη συντήρησή τους είχαν σαν συνέπεια τη συχνή διακοπή του προγράμματος λόγω τεχνικών προβλημάτων. Μέχρι και σήμερα οι νέοι της τότε εποχής μπορούν να σας διηγηθούν με νοσταλγία τραγελαφικά περιστατικά καθώς η ενημέρωση για την διακοπή του προγράμματος γινόταν με προσωπικό τηλεφώνημα από τους εργαζόμενους του κρατικού σταθμού σε κάθε σπίτι που υπήρχε τηλεόραση.

Κατά την διάρκεια των 4 χρόνων πειραματικής λειτουργίας της γερμανικής τηλεόρασης, η κυβέρνηση προσπαθούσε να βρει τρόπους ώστε να ξεπεράσει τα προβλήματα, να μειώσει το κόστος αγοράς των τηλεοράσεων και να εκπαιδεύσει ένα ικανό ανθρώπινο δυναμικό για την στελέχωση της κρατικής τηλεόρασης πίσω και μπροστά από τις κάμερες.

Στα τέλη του 1958, η κρατική τηλεόραση με συνεχές πρόγραμμα ήταν πια γεγονός και κάπου 300.000 γερμανικά σπίτια μπορούσαν να απολαύσουν τις εκπομπές του σταθμού, οι οποίες ήταν προσανατολισμένες κυρίως στην ενημέρωση και λιγότερο στην ψυχαγωγία.

Το πρόγραμμα άνοιγε με την ειδική εκπομπή για τους εργαζόμενους που γύριζαν τα ξημερώματα στο σπίτι τους μετά από την νυχτερινή τους εργασία, ενώ συνέχιζε σχεδόν όλη μέρα στο ίδιο μοτίβο με ενημερωτικές εκπομπές, ειδήσεις και ταινίες από τα στούντιο της Σοβιετικής Ένωσης και των χωρών του Ανατολικού Μπλοκ.

Το 1972 η κεντρική επιτροπή  του Κομμουνιστικού Κόμματος της Λαοκρατικής Γερμανίας απαίτησε να διαμορφωθεί ένα καινούργιο πρόγραμμα τηλεόρασης στα κρατικά κανάλια με περισσότερη ψυχαγωγία, ώστε να τραβήξει το νεανικό κοινό της χώρας. Τηλεπαιχνίδια, σειρές και παιδικά προγράμματα εμφανίστηκαν στις οθόνες των Ανατολικογερμανών, τα περισσότερα αντιγραφές των αντίστοιχων εκπομπών της Δυτικής Γερμανίας με μια εσάνς σοσιαλισμού όμως να αναδύεται από παντού.

Το παράδοξο σε ό,τι αφορά τα παιδικά προγράμματα είναι ότι σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, απουσιάζουν εδώ οι σειρές κινούμενων σχεδίων, παρότι η γερμανική τηλεόραση εντάσσει από νωρίς παιδικό πρόγραμμα με κουκλοθέατρο, πριν ακόμα καλά-καλά δημιουργήσει πρόγραμμα για τους ενήλικες θεατές του.

Κανονικά δεν θα έπρεπε να το εντάξουμε σε αφιέρωμα για κινούμενα σχέδια αλλά ως φανατική θαυμάστρια και συλλέκτρια των αντικειμένων της σειράς ‘’Unser Sandmännchen’’ ε, ας πούμε και δύο λόγια για τις υπόλοιπες σειρές της εποχής.

Heinz Fülfe: Το παιδικό είδωλο στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας.

Γεννημένος το 1920 στο Φρέϊμπεργκ της Γερμανίας, σπούδασε στην Πίρνα εικαστικά και το 1945 δούλευε στη Δρέσδη κατιτί λίγο από όλα: ηθοποιός, τραγουδιστής, ζωγράφος. Το 1955 μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του, την Ινεμπούργκ, δημιούργησαν την πρώτη παιδική σειρά με κούκλες στην κρατική γερμανική τηλεόραση, με τον τίτλο ‘’Φλαξ και Κρούμελ’’.

Στη σειρά υπήρχαν 4 κύριοι πρωταγωνιστές, ο Φλαξ και η Κρούμελ ως εγγονάκια της γιαγιάς, η οποία ονομάζεται απλά γιαγιά και του Στρούπι του σκύλου τους. Η σειρά παρουσίαζε θέματα της καθημερινής ζωής με τα οποία θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωπα τα παιδιά, χωρίς την χρήση ‘’παιδικής γλώσσας’’ και χωρίς να προορίζεται για συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα.

Όλες τις0 φωνές και τους ήχους μέσα στην σειρά, τους έκαναν οι ίδιοι οι κουκλοπαίχτες με χρήση απλών αντικειμένων χωρίς ειδικά εφέ ή χρήση μηχανημάτων.

Για πολλά χρόνια εργάστηκαν μαζί σαν ζευγάρι σε πολλές τηλεοπτικές παραγωγές για παιδικά προγράμματα. Ο ίδιος έγραψε πάνω από 900 σενάρια, συμμετείχε σαν κουκλοπαίχτης στην επίσης γνωστή σειρά ‘’Ο δικός μικρός Μορφέας‘’ (ελεύθερη μετάφραση του τίτλου της σειράς ‘’ Unser sandmannen’’ -όπου αργότερα εντάχθηκαν σαν μέρος της σειρά τόσο το ‘’Φλαξ και Κρούμελ’’ όσο και το ‘’Taddeus point’’).

Το 1959, σαν άλλος Ρόμπερτ Νόρμαν Ρος, ήταν ο οικοδεσπότης της σειράς ‘’Taddeus point’’. Ντυμένος με έναν μπερέ και μια λευκή ρόμπα ζωγράφου, με τον αγαπημένο ήρωα από την σειρά ‘’Φλαξ και Κρούμελ’’ σκύλο Στρούπι, ζωγράφιζε μικρά γρήγορα σκίτσα για μικρά παιδιά ενώ παράλληλα διηγούταν αστείες ιστορίες.

Η σειρά είχε τεράστια επιτυχία και μέχρι σήμερα αρκετοί Ανατολικοί Γερμανοί την μνημονεύουν με νοσταλγία. Ο αριθμός των επεισοδίων  έφτασε στα 400 και Ο Fülfe τιμήθηκε για την προσφορά του με το εθνικό βραβείο της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας το 1961.

Έφυγε από την ζωή το Δεκέμβρη του 1994.

Unser Sandmännchen: Η παιδική σειρά stop animation  που ‘’ένωνε’’ τη Γερμανία

Τώρα λίγη ιστορία: Sandmänn για τις χώρες της βορειοδυτικής Ευρώπης είναι ο αντίστοιχος δικός μας Μορφέας. Όχι o γνωστός του ‘’Matrix’’ με τα μπλε και κόκκινα χάπια, του άλλου, του θεού που μας παίρνει αγκαλιά και μας νανουρίζει από τα αρχαία χρόνια.

Στην παιδική του εκδοχή ξεπήδησε μέσα από την φαντασία του Ilse Obrig, Δυτικογερμανού συγγραφέα παιδικών βιβλίων φαντασίας. Ο ήρωάς του, ήταν ένα μικροσκοπικό ανθρωπάκι που θα καληνύχτιζε τα μικρά παιδιά της Γερμανίας κάθε απόγευμα, λέγοντας μια ιστορία. Εμφανίστηκε ή μάλλον πιο σωστά ακούστηκε στο ραδιόφωνο κάπου το 1956 αλλά πριν καλά-καλά καταφέρει κάπου τα τέλη του 1959 να μεταμορφωθεί σε κούκλα για την κρατική τηλεόραση TV WEST BERLIN, η ιδέα διέρρευσε και οι Ανατολικοί γερμανοί επιστράτεψαν τον κουκλοπαίχτη και σκηνοθέτη Gerhard Behrendt να δημιουργήσει τον σοσιαλιστή Sandmänn.

Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε τις 22 Νοεμβρίου του 1959 (τρεις βδομάδες πριν από τον αντίστοιχο Δυτικό. Είπατε τίποτα για την ταχύτητα των Ανατολικογερμανών;) και φυσικά η σοσιαλιστική εκδοχή επικράτησε και αγαπήθηκε σε όλη τη Γερμανία και πέρα από το Τείχος. Μάλιστα ήταν τόσο αγαπημένος ήρωας που όταν έπεσε το Τείχος, στάλθηκαν από όλη τη Γερμανία γράμματα στην γερμανική δυτική κρατική τηλεόραση να εντάξει άμεσα το παιδικό πρόγραμμα στο δικό της κανάλι, το οποίο και έγινε μέχρι και το 1991, οπότε η σειρά σταμάτησε για μερικά χρόνια, για να επιστρέψει στους τηλεοπτικούς δέκτες με καινούργια επεισόδια μέχρι και σήμερα.

Το γλυκό μικρό ανθρωπάκι ήταν ντυμένο στα κόκκινα, είχε ένα γενάκι τριγωνικό και ήταν κάτι σαν καχεκτικός μεσήλικας Άγιος Βασίλης.

Το ντεμπούτο του, φυσικά, ήταν λίγο ταραχώδες, καθώς ο μικρός μας ήρωας στο πρώτο επεισόδιο έκανε το λάθος να κοιμηθεί στους δρόμους, γεγονός που εξόργισε τους γονείς των μικρών γερμανοπαίδων ότι τα παιδιά τους θα γύρναγαν τις ρούγες αντί να κοιμούνται ήσυχα. Γράμματα πλημμύρισαν το σταθμό και από τότε η τάξη αποκαταστάθηκε: ο Sandmännchen έκανε ό,τι έκανε μέσα στη μέρα του αλλά μετά γύριζε πάντα να κοιμηθεί σαν καλό παιδί στο κρεβάτι του.

Και ο Sandmännchen  δεν έκανε και λίγα εδώ που τα λέμε. Σαν τους Μπόλεκ και Λόλεκ, δεν έμενε σπίτι. Χρησιμοποιούσε αερόστατα, αεροπλάνα, ιπτάμενα αυτοκίνητα, πυραύλους, μπαλόνια, βαπόρια, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε για να επισκεφτεί παραμυθένιους τόπους, άλλες χώρες (κυρίως σοσιαλιστικές), το διάστημα και φυσικά δεν έλειπαν τα επεισόδια που επισκεπτόταν περιχαρής τον Κόκκινο Στρατό, τα γραφεία του κόμματος κ.λ.π.

Τι είπα πριν, αερόστατο; Όλα σχεδόν τα επεισόδια με αερόστατο απαγορεύτηκαν αργότερα από τη τηλεόραση, επειδή μια οικογένεια Γερμανών προσπάθησε κάποια στιγμή να περάσει στο Δυτικό Βερολίνο με αυτοσχέδιο αερόστατο. Έτσι τέρμα τα αερόστατα για το μικρό μας ήρωα.

Στο τέλος κάθε επεισοδίου ο Sandmännchen δεν παρέλειπε να ρίχνει λίγη χρυσόσκονη στα βλέφαρα των μικρών παιδιών και να τα καληνυχτίζει.

Στο σήμερα ο αγαπημένος ήρωας της Γερμανίας αποτελεί ποπ είδωλο. Έχει 2 ταινίες μεγάλου μήκους, που κυκλοφόρησαν μέσα στην δεκαετία του 2010  και μια γκεστ εμφάνιση στην ταινία ‘’Αντίο Λένιν’’ του 2003.

1-2-3 Allerlei: ‘’Ο Χρήστος Δημόπουλος’’ της Ανατολικής Γερμανίας είχε το πιο τραγικό κούρεμα της εποχής

Αν θυμάστε οι παλιότεροι, υπήρχε μια σειρά στην Ερτ1 με το τίτλο ‘’Με το Α και το Β με το Ν και με Σ’’ και σίγουρα οι νεότεροι θα θυμούνται το ‘’Ουράνιο Τόξο‘’ στο ίδιο κανάλι με το γλυκύτατο Χρήστο Δήμόπουλο. Ε, αν τα πάρετε και τα βάλετε στο μπλέντερ, θα βγει το ‘’1-2-3  Allerlei’’ (σε ελεύθερη  μετάφραση είναι 1-2-3 όλοι μαζί).

Παρουσιαστής ήταν ο Τόμας Σμιτ, ο οποίος είναι πολύ γνωστός ως δημιουργός του κόμικ ‘’Die Matufflis’’, δηλαδή ‘’Οι πατάτες’’, μαζί με τον αδερφό του Ουλρίχ Σμιτ το 1976.

Συμπρωταγωνίστριά του στην εκπομπή ήταν ένα γλυκύτατο χαμστεράκι κινούμενο σχέδιο, με το όνομα Πολίν.

Η σειρά ξεκίνησε το 1980 και μέχρι το 1991, λίγο πριν την επίσημη ένωση των δύο Γερμανιών, γέμιζε τα απογεύματα της Τετάρτης και της Παρασκευής από τις 4-6.  Λίγο αργότερα, τα απογεύματα που ο Τομ μας κρατούσε συντροφιά έγιναν τρία, ενώ ανεβοκατέβηκε στο ωριαίο πρόγραμμα ουκ ολίγες φορές.

(Πατήστε στους παρακάτω συνδέσμους για να μεταφερθείτε στο βίντεο)

https://www.mdr.de/damals/archiv/videowand/video-128228.html

https://rutube.ru/video/486185425a26d586ac978752508eaa61/

Brummkreisel : Μια σβούρα που δεν σταμάτησε να γυρίζει ποτέ.

Από τις πιο αγαπημένες σειρές της Ανατολικής Γερμανίας για μικρά παιδιά. Είχε το τιτλο ‘’Σβούρα’’ και μέχρι πρόσφατα οι επαναλήψεις της είχαν μεταδοθεί από πολλά κανάλια της ενωμένης Γερμανίας.

Η σειρά ξεκίνησε το 1982 και τελείωσε το 1991 με την ένωση των δύο Γερμανιών. Η διάρκεια κάθε επεισοδίου ήταν γύρω στα 30 λεπτά και το φορμάτ παρέμεινε το ίδιο. Ένα μαύρο φόντο, όπου τοποθετούταν πολλά πολύχρωμα αντικείμενα, ανάλογα με τις ιστορίες που διηγιόταν ο κλόουν Achim, κατά κόσμο Joachim Kaps και ο έτερος παρουσιαστής Hans-Joachim Leschnitz στο ρόλο του ως Kunibert, ενός μικρού νάνου ή ξωτικού με μακριά ρόμπα και αστείο καπέλο.

Οι δύο ηθοποιοί είχαν εργαστεί προηγουμένως ως μίμοι ή εκφωνητές σε ραδιοφωνικά προγράμματα και διαφημιστικά σποτ. Μέχρι και σήμερα μεταγλωττίζουν στην γερμανική γλώσσα δανείζοντας τις φωνές τους σε σύγχρονους παιδικούς ήρωες.

Στις δυτικές χώρες της Ευρώπης συχνά οι ηθοποιοί καλούνται να ντουμπλάρουν τις φωνές γνωστών ηθοποιών στην εκάστοτε μητρική τους γλώσσα, μια που ο υποτιτλισμός δεν χρησιμοποιείται σχεδόν ποτέ.

Ο Joachim Kaps έχει δώσει την φωνή του στον Τίγρη από το Winnie the Pooh, στον Κύριο Καλαμάρη στη σειρά ‘’Μπομπ ο Σφουγγαράκης’’, σε μια πλειάδα χαρακτήρων στα Digimon, ενώ έχει ντουμπλάρει τις φωνές των ηθοποιών Steve Zahn και David Schofield.

Η εκπομπή δεν είχε συγκεκριμένη σκαλέτα. Οι δύο ηθοποιοί μιλούσαν μεταξύ τους σε αυτοσχέδια σκετσάκια και παρότρυναν τα παιδία μέσω της οθόνης να διαδρούν (κάτι σαν πρόγονος της ‘’Ντόρας της Εξερευνήτριας’’). Στη συνέχεια υπήρχε το απαραίτητο τραγουδιστικό κομμάτι της εκπομπής (όπου μικρά παιδιά ως άλλοι παπαγάλοι θα το τραγουδούσαν μέχρι φυσικής εξόντωσης των γονιών και δασκάλων ως το επόμενο επεισόδιο), κατασκευές, μικρές ιστορίες, εμβόλιμα επεισόδια από κινούμενα σχέδια άλλων σοσιαλιστικών χωρών.

Στις τελευταίες σεζόν προστέθηκε και κουκλοθέατρο με απλές καλτσοκούκλες και την δημιουργία ξεχωριστών χαρακτήρων όπως το ζευγάρι Γκρέτ και Φρεντ, το σκυλάκι Παγκ και η λευκή γατούλα Χοπς.

Το πρώτο επεισόδιο παίχτηκε στις 25 Ιανουαρίου του 1982 και έπαιζε κάθε Σαββάτο στις 10 και σε επανάληψη κάθε Δευτέρα στις 17:15.

Με την πτώση του Τείχους, έγιναν μερικές αλλαγές στο πρόγραμμα όπως η αντικατάσταση των καλτσοκουκλών με ανώνυμους συνήθως κινούμενους  χαρακτήρες, ένα μίνι κουίζ για τους τηλεθεατές οι οποίοι κέρδιζαν μικρά δώρα, αλλαγές στα τραγούδια και στον τρόπο παρουσίασης και ένα πιο πολύχρωμο σκηνικό.

Τα επεισόδια της σειράς παίζονταν σε επαναλήψεις μέχρι το 2003 στα κρατικά κανάλια της Γερμανίας.

Ο επόμενος σταθμός…

Αυτά ήταν μερικά από τα παιδικά προγράμματα που κρατούσαν συντροφιά στα μικρά παιδιά στην Ανατολική Γερμανία. Τονίσαμε ήδη το παράδοξο ότι στην Ανατολική Γερμανία υπάρχει εισαγωγή κινούμενων ηρώων από τις άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και όχι εγχώριες παραγωγές για την τηλεόραση.

Επόμενος προορισμός μας θα είναι η Ουγγαρία αλλά θα επιστρέψουμε σύντομα για να δούμε τις συμπαραγωγές της Ανατολικής Γερμανίας με τις άλλες χώρες του Ανατολικού Μπλοκ για τα κινούμενα σχέδια της μεγάλης οθόνης.

Ως τότε ας αφήσουμε το γλυκό Sandmannhen να μας φυσήξει τη χρυσή του σκόνη στα βλέφαρά μας και να ονειρευτούμε κόσμους όπου η λέξεις επισφάλεια, περικοπή μισθού, απόλυση και εργασία τα Σαββατοκύριακα είναι άγνωστες λέξεις.

Διαβάστε εδώ τα προηγούμενα μέρη:

Αφιέρωμα στα κινούμενα σχέδια της Σοβιετικής Ένωσης
Ρώσοι Animators στη Σοβιετική Ένωση – Ρώσικα Παραμύθια
Πολωνικά κινούμενα σχέδια και οι δημιουργοί τους
Τα cartoons της Σοβιετίας – Αρμενία