Τα κινούμενα σχέδια της Σοβιετίας – Εσθονικά κινούμενα σχέδια

Μια χώρα που θα μπορούσε να αποτελεί σκηνικό από παραμύθι. Καταπράσινη με πολλές λίμνες και άγρια ζώα, όπως λύκους και αρκούδες και μια απαράμιλλη αρχιτεκτονική… Μια μικρή χώρα της Βαλτικής Θάλασσας με μεγάλη ιστορία στα κινούμενα σχέδια, η οποία ξεκινά το 1950 και μέχρι σήμερα καταφέρνει να σαρώνει βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.

Για την Εσθονία θα ακούσετε πολλά. Αποτελεί το καινούργιο θαύμα των νεοφιλελεύθερων ως Silicon Valley της Ευρώπης. Θα σας πουν για τις start –ups που ξεκίνησαν από εκεί ( Skype, Playtech), για την τρομερή ανάπτυξη που παρουσιάζει ως χώρα, θα τα μασήσουν λίγο όταν θα πρέπει να μιλήσουν για δωρεάν παιδεία και υγεία που έχουν, για να πάθουν κρεσέντο με την φοβερή ηλεκτρονική κάρτα του πολίτη που μόνο φραπέ δεν φτιάχνει και με την οποία μπορείς να ανοίξεις επιχείρηση σε 5 λεπτά απαλλαγμένος από χαρτούρα και φόρους…

Η αλήθεια είναι πως η Εσθονία των 1.3 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει 19% ανεργία, 500 ευρώ μεικτό βασικό μισθό και ξεπλένει ασύστολα χρήματα της πολυδιαφημισμένης ως χαρούμενης χώρας Δανίας. Συγκεκριμένα το τραπεζικό σκάνδαλο της Danske Bank, έφερε τις δύο χώρες στο μάτι του κυκλώνα, μιας και αδιαφορώντας επιδεικτικά να εφαρμόσουν οποιαδήποτε (τυπική και όχι ουσιαστική ας μη γελιόμαστε) ευρωπαϊκή οδηγία περί διαφάνειας των τραπεζικών συναλλαγών κινδυνεύουν με πρόστιμα.. (δεν θα γίνει τίποτα φυσικά γιατί για κάτι τέτοιες διευκολύνσεις φτιάχτηκε η Ε.Ε) …Γι’ αυτό και η υπέροχη βιτρίνα ανάπτυξης υπάρχει εκεί.. Λειτουργεί ως πλυντήριο..

Πολιτικά η Εσθονία κινείται όσο πιο ακροδεξιά μπορεί. Έχει αποκαταστήσει στην συνείδηση του λαού της σαν απελευθερωτές τους ναζί και σαν ήρωες όσους πολέμησαν μαζί τους το 1944, πριν οι Σοβιετικοί πάρουν παραμάζωμα τόσο τους ναζί, όσο και την 20ή Ένοπλη Μεραρχία Γρεναδιέρων των Ες Ες η οποία αποτελούνταν από 38.000 Εσθονούς.

Στη πόλη Λαγκέντι, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Ταλίν, υπάρχει μνημείο στρατιώτη με γερμανικό κράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με εσθονική σημαία στο καρπό και εσθονικό σταυρό στο λαιμό και είναι “Αφιερωμένο στους Εσθονούς άνδρες που πολέμησαν εναντίον του Μπολσεβικισμού και για την αποκατάσταση της εσθονικής ανεξαρτησίας”.

Αλλά ας περάσουμε καλύτερα στην ιστορία των εσθονικών κινούμενων σχεδίων, όταν η Εσθονία ήταν μέλος της Σοβιετικής Ένωσης και δε θα χαλάσω άλλο την διάθεση σας.

Το πρώτο φιλμάκι

Η ιστορία των κινούμενων σχεδίων της Εσθονίας ξεκινά με την πρώτη ταινία με τίτλο “Οι περιπέτειες του σκυλάκου Juku ” (1931) Kutsu-Juku seiklusi.

Δημιουργοί του φιλμ ήταν ο σκηνοθέτης Voldemar Päts και σκιτσογράφος ο Elmar Jaanimägi. Το φιλμ είχε διάρκεια 6 λεπτά από τα οποία σώζονται τα 4 λεπτά.

Ο Voldemar Päts υπήρξε γόνος πλούσια οικογένειας της Εσθονίας. Ο αδερφός του υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος στην ιστορία της Εσθονίας και ήταν ο Κonstantin Päts.

Αποφοίτησε από την Σχολή Καλών Τεχνών το 1905 και εργάστηκε σαν καθηγητής σε πολλά σχολεία στο Ταλίν. Στην συνέχεια διορίστηκε σε πολλές υπεύθυνες θέσεις σε μουσεία και Ινστιτούτα Καλών Τεχνών, ενώ θήτευσε από το 1934- 1940 σαν Υφυπουργός στο Υπουργείο Πολιτισμού στο τομέα των Καλών Τεχνών.

Το 1938 συμμετέχει στο “Σύνδεσμο Φιλίας μεταξύ Δανίας –Εσθονίας” και “Εσθονίας- Αυστρίας” καθώς και στο “Πνευματικό Κέντρο της Γερμανικής Μειονότητας στην Εσθονία” . Υπήρξε ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού στην Εσθονία τον ίδιο χρόνο.

Με την είσοδο των Σοβιετικών την πρώτη φορά στην Εσθονία το 1940, πριν την καταλάβουν οι Γερμανοί, εκείνος καταφεύγει πρώτα στην Αυστρία και ύστερα στην Σουηδία όπου διαμένει μέχρι το 1951, ως την εγκατάσταση του στον Καναδά.

Στον Καναδά ιδρύει την Ένωση Εσθονών Καλλιτεχνών  στην πόλη του Τορόντο το 1956. Σήμερα ο γιός του Tõnu Steve Jurvetson είναι επενδυτής σε μικρές start–ups εταιρίες στην Αμερική.

Ο Elmar Jaanimägi (ο νεαρός στην φωτογραφία με το λευκό πουκάμισο), γιος σιδηροδρομικών τελείωσε την Κρατική Σχολή Καλών Τεχνών το 1925. Τα κινούμενα σχέδια υπήρξαν το πάθος του και μετά την σχεδίαση της πρώτης ταινίας προσπάθησε αρκετά να προωθήσει το είδος, δημοσιεύοντας σκίτσα του σε εφημερίδες και διαφημίζοντας μια νέα ταινία, η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1937 εγκαθίσταται μόνιμα στην Φιλανδία, ελπίζοντας πως εκεί θα καταφέρει να γυρίζει ταινίες κινουμένων σχεδίων, 2 μήνες αργότερα σκοτώνεται πάνω σε καυγά σε πόλη της Φιλανδίας.

Nukufilm και Eesti Joonisfilm

To 1957 ιδρύεται η Nukufilm, κρατικό στούντιο κινουμένων σχεδίων η οποία για πολλά χρόνια μέχρι την ίδρυση της Eesti Joonifilm (1971), δημιουργεί ταινίες  stop motion με κούκλες και όχι κινούμενο σχέδιο. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι επειδή ήδη στην Σοβιετική Ένωση έχουν δημιουργηθεί πολλά κινηματογραφικά στούντιο κινουμένων σχεδίων και η ιδέα ήταν η δημιουργία μιας εταιρίας που θα εξειδικεύεται στο σχεδιασμό και γύρισμα ταινιών με κούκλες.

Στα 30 χρόνια λειτουργίας του στούντιο επί Σοβιετικού καθεστώτος γυρίστηκαν πάνω από 200 ταινίες, Πρώτος σκηνοθέτης της υπήρξε ο πατέρας του εσθονικού κινούμενου σχεδίου ο Elbert Tuganov . Για τα πρώτα 4 χρόνια το στούντιο αντιμετώπισε προβλήματα στην χρηματοδότηση του από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ ο εξοπλισμός ήταν απαρχαιωμένος, κατάφερε ωστόσο μέσα από πολλές περιπέτειες να επιβιώσει.

Πέρα από τα προβλήματα εξοπλισμού και χρηματοδότησης, σημαντικό ήταν και το πρόβλημα της στελέχωσης από ανθρώπινο δυναμικό του στούντιο. Τα πρώτα 20 χρόνια η εταιρία λειτουργούσε με μόλις 2 σκηνοθέτες,ενώ όσες προσπάθειες έγιναν την δεκαετία του ΄70 για προσέλκυση καταξιωμένων ζωγράφων, όπως είδαμε σε άλλα αντίστοιχα στούντιο της Σοβιετικής Ένωσης, το εγχείρημα ήταν βραχύβιο και κακοργανωμένο.

Η πορεία της εταιρίας άλλαξε την δεκαετία του 1980, όταν νέο αίμα σχεδιαστών και σκηνοθετών πέρασε το κατώφλι του στούντιο ανανεώνοντας την εταιρία τόσο σε πρόσωπα όσο και σε ιδέες.

Το 1971 ιδρύεται η Joonisfilm, προσπαθώντας να καλύψει το κενό που είχε δημιουργηθεί στην παραγωγή εγχώριων κινούμενων σχεδίων τμήμα του κρατικού κινηματογραφικού στούντιο Talinfilm. Με καλύτερη χρηματοδότηση και περισσότερο εργατικό δυναμικό, καταφέρνει στα μόλις 20 χρόνια λειτουργίας του να κερδίσει σημαντικές διακρίσεις σε Φεστιβάλ κινηματογράφου τόσο στον Ανατολικό, όσο και Δυτικό κόσμο.

Σήμερα και οι δύο εταιρίες είναι ιδιωτικές.

Elbert Tuganov: Όλα ξεκίνησαν από και με αυτόν

Γεννημένος στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν από μητέρα Εσθονή και πατέρα Οσσετό, έζησε τα παιδικά του χρόνια δίπλα στην γιαγιά του από την μεριά της μητέρα του στην Γερμανία, όπου εκείνη ήταν ηθοποιός. Ο πατέρας του ήταν γλύπτης και μέλος της μουσουλμανικής κοινότητας της Οσσετίας.

Στο Βερολίνο έζησε μέχρι τα 18 του χρόνια, τελειώνοντας το σχολείο και κάνοντας διάφορες δουλειές όπως να πουλά τσιγάρα σε νυχτερινά μαγαζιά ή να εργάζεται σαν βοηθός σε κινηματογραφικά στούντιο κινουμένων σχεδίων της Γερμανίας, συμμετέχει σε 3 ταινίες από το 1937-1939, όταν φεύγει για το στρατό.

Προηγουμένως στην Ολυμπιάδα του 1936 στο Βερολίνο εργάζεται σαν εθελοντής μεταφραστής στις ξένες αποστολές, καθώς είναι πολύγλωσσος και μιλά Γερμανικά, Ρώσικα, Εσθονικά και Αγγλικά με ευκολία.

Το 1939 βρίσκεται για το στρατιωτικό του στην Εσθονία πιστεύοντας πως με το τέλος της θητείας του θα ξαναγυρίσει στην Γερμανία, όπου θα ακολουθούσε σπουδές στην αρχιτεκτονική. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους υπογράφεται το γερμανο-σοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης μεταξύ Γερμανίας και Σοβιετικής Ένωσης και η Εσθονία περνά στην Σοβιετική Ένωση, οπότε ο Tuganov υπηρετεί πλέον στο Κόκκινο Στρατό. Παραμένει πιστός στις γραμμές του όταν η Γερμανία εισβάλλει στην Εσθονία το 1941 και καταφεύγει εκεί μέχρι την απελευθέρωση της Εσθονίας το 1944.

Στα επόμενα χρόνια μένει στην Εσθονία, όπου το προσφέρεται θέση βοηθού σκηνοθέτη στην κρατική κινηματογραφική εταιρία Talinfilm για περίπου 11 χρόνια μέχρι το άνοιγμα του στούντιου Nukufilm.

Συνταξιοδοτείται το 1982 και ζητά άσυλο στην Ισπανία και στη συνέχεια στην Δυτική Γερμανία (ο ίδιος είχε καταφερθεί εναντίον του Μπρέζνιεφ λέγοντας πως πρόκειται για έναν άρρωστο μέθυσο) αλλά και οι δύο χώρες αρνούνται να του το παρέχουν και εκείνος αναγκάζεται να ξαναγυρίσει στην Εσθονία. Πέθανε στο Ταλίν το Μάρτη του 2007.

Peetrikese unenägu : Το όνειρο του Πέτρου (1958)

Ένα μικρό παιδάκι, νομίζει πως ξυπνά σε ένα κόσμο που δεν υπάρχει κανένας άλλος εκτός από εκείνον. Περιπλανιέται στα σοκάκια της πόλης και πως καταφέρνει και μπλέκει σε περιπέτειες..κανείς δεν καταλαβαίνει..Στο τέλος ξυπνά πραγματικά και βρίσκεται ανάμεσα στους φίλους του να παίζει χαρούμενος στην παιδική χαρά.

Ott kosmoses : Περιπέτειες στο διάστημα (1961)

Η Σοβιετική Ένωση δεν ενδιαφερόταν μόνο για την επίτευξη της κατάκτησης των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων αλλά και του διαστήματος. Μια τρελή κούρσα για το ποιος θα βγει στο διάστημα, ποιος θα γυρίσει γύρω από την γη, ποιος θα φτάσει στο φεγγάρι ξεκίνησε ανάμεσα στην καπιταλιστική Αμερική και στη σοσιαλιστική Σοβιετική Ένωση την δεκαετία του ΄60.

Ο Γιούρι Γκαγκάριν τις 12 Απριλίου του 1961 είναι ο πρώτος άνθρωπος που πήρε τον αέρα του στο διάστημα κόβοντας στο νήμα πρώτος. Την ίδια χρονιά γυρίστηκε το κινούμενο σχέδιο “Περιπέτειες στο διάστημα’” το οποίο βασιζόταν στο βιβλίο της Ellen Niit.

Ο μικρός Οττ κατά λάθος βρίσκεται σε ένα διαστημόπλοιο και γυρίζει τους πλανήτες συναντώντας λιοντάρια με τερηδόνα, μάγους και άλλα καθόλου εξωγήινα πλάσματα που θα μπορούσε να τα βρει και στο πλανήτη γη αλλά οκ, παιδικό ήταν τι να δείξεις;

Το ταινιάκι επιλέχθηκε σαν μια από τις καλύτερες 100 ταινίες του Ανατολικού Μπλοκ το 2009 και απόλυτα λογικό καθότι για τα επόμενα 3-4 χρόνια από το 1961 που πρωτοβγήκε στην μεγάλη οθόνη, σε όποιο φεστιβάλ παιζόταν κέρδιζε τα βραβεία.

Heino Pars : Ο μύθος του εσθονικού κινούμενου σχεδίου.

Γεννήθηκε το 1925 και σπούδασε κτηνίατρος. Το 1953 δεν τον βρίσκουμε πίσω από ένα γραφείο ιατρείου αλλά πίσω από τις κάμερες. Άρχισε να εργάζεται σαν βοηθός κάμεραμαν στο Talinflim και αργότερα εργάστηκε σαν βοηθός στο ‘’Όνειρο του Πέτρου’’.

Με πενιχρά μέσα την πρώτη 5ετία της εταιρίας έμεινε στο πλάι του Tuganov σαν  δεύτερος σκηνοθέτης και σκιτσογράφος. Δε σπούδασε ποτέ ούτε σχέδιο, ούτε σκηνοθεσία ωστόσο θεωρείται ένας από τους καλύτερους σκιτσογράφους και σκηνοθέτες της Εσθονίας μέχρι σήμερα.

Αγαπημένο του χόμπυ ήταν η ξυλογλυπτική, η οποία στάθηκε ιδιαιτέρως χρήσιμη για το μικρό σατιρικό του φιλμάκι το 1972 με τίτλο ‘’Το Καρφί’’ .

Πατέρας του Kops ενός μικρού ξύλινου αγοριού το οποίο πρωταγωνίστησε σε 4 ταινίες. Αυτό το μικρό ανθρωπάκι μαζί με το γέρο –επιστήμονα γυρνούσαν όλη την Εσθονία, ανακαλύπτοντας πράγματα γύρω από την χλωρίδα και την πανίδα της  και μέχρι σήμερα θεωρούνται οι καλύτερες παιδαγωγικές ταινίες εγχώριας παραγωγής.

To 1983 δημιουργεί σε stop motion την ταινία “Η πόλη των αφεντών του μελιού “

Μια ακόμη εκπαιδευτική ταινία όπου τα παιδιά μαθαίνουν για τον κόσμο των μελισσών.

Rein Raamat: Ο διασημότερος Εσθονός σκιτσογράφος.

Απόφοιτος της σχολής Καλών Τεχνών, από το 1957-1971 εργάζεται ως ζωγράφος και παράλληλα καλλιτεχνικός διευθυντής στην κρατική κινηματογραφική εταιρία Talinfilm. Το 1971 ιδρύεται η Joonifilm και ένα νέο κεφάλαιο στα κινούμενα σχέδια της Εσθονίας ανοίγει. Η Joonifilm είναι η κινηματογραφική εταιρία η οποία χρηματοδοτείται πλήρως από την Talinflim και παράγει αμιγώς κινούμενα σχέδια.

Μέσα σε 17 χρόνια γυρίζει 14 ταινίες κινουμένων σχεδίων, εκ των οποίων 5 (“Flight”, “Kütt”, “Field”, “Great Tõll” and “Hell” ) κερδίζουν πολλά διεθνή βραβεία.

Ως ζωγράφος πορτρέτων διακρίνεται για την αισθαντικότητα που προσδίδει στα πρόσωπα τα οποία ζωγραφίζει. Η ευαισθησία που επιδεικνύει στην αποτύπωση κάθε προσώπου και η ιδιαίτερη προσοχή στην λεπτομέρεια των ξεχωρίζουν ανάμεσα στους υπόλοιπους ζωγράφους της γενιάς του.

Θεωρεί μεγάλο του δάσκαλο στο κινηματογραφικό κινούμενο σχέδιο τον Fjodor Hitruk της εταιρίας Sojuzmultfilm. Με την αλλαγή του πολιτικού καθεστώτος προσπάθησε να δημιουργήσει μια καινούργια εταιρία βασισμένη σε ιδιωτικά κεφάλαια, κάτι όμως που δεν καταφέρνει.

Η ταινία “Great Tõll” 1980 είναι βασισμένη στην εσθονική μυθολογία. Πρόκειται για έναν γίγαντα ήρωα ο οποίος ζούσε σε ένα νησί της Βαλτικής θάλασσας με την γυναίκα του Πιρέτ. Η ζωή του ήταν εξαιρετικά απλή. Αν και βασιλιάς του νησιού, προτιμούσε να ζει σαν αγρότης, να τρέφεται με λάχανο, να πίνει μπύρες και να κάνει σάουνα. Στο ενδιάμεσο μοίραζε μπούφλες τους εχθρούς της Εσθονίας.

Σε κάποια μάχη τον αποκεφάλισαν και ο ίδιος, μεταφέροντας το κεφάλι του προς τον τάφο υποσχέθηκε να αναστηθεί όταν η Εσθονία τον χρειαζόταν. Πράγμα που δεν έκανε ποτέ γιατί, όπως λέει ο μύθος, κάτι παιδάκια τον κορόιδεψαν κανα-δυο φορές λέγοντας “Σήκω, σήκω έχουμε πόλεμο” και αυτός γκινιάστηκε και δεν ξανασηκώθηκε ποτέ ξανά. Ένα πρόβλημα με τη διαχείριση θυμού τον είχε.

Φυσικά η ταινία απευθύνεται σε ενήλικο κοινό, όπως σχεδόν όλες οι ταινίες του Raamat.

Το 1983 κυκλοφορεί την ταινία του με τίτλο ‘’Porgu’’ δηλαδή “Κόλαση”.

Πρόκειται για ένα σουρεαλιστικό, γκροτέσκο φιλμάκι το οποίο βρίθει σεξουαλικών εικόνων. Σκοπός του ήταν να καυτηριάσει την ασυδοσία που υπήρχε στην Εσθονία την δεκαετία του ’30. Εμπνευσμένο από τις γκραβούρες του Eduard Viiralt “Ο Ιερέας”, “Το καμπαρέ” και “Η κόλαση” το κινούμενο σχέδιο απευθύνεται σε ενήλικο κοινό και αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά εσθονικά φιλμάκια κινουμένων σχεδίων.

Avo Paistik: Το αυγό του Avo.

Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σκιτσογράφους κινουμένων σχεδίων, εικονογράφος παιδικών βιβλίων και ζωγράφος… Δεν είχε σπουδάσει τίποτα από όλα αυτά. Είχε τελειώσει σπουδές τεχνικός ραδιοφώνου και δούλεψε αρχικά ως ηχολήπτης στην Joonifilm. Εκεί συνεργάστηκε ως ηχολήπτης σε πολλές ταινίες με τον Rein Raamat ο οποίος λίγο αργότερα του πρότεινε να εργαστεί στην εταιρία ως σκιτσογράφος, όταν είδε κάποια σχέδια του.

Η συνεργασία του με το παιδικό περιοδικό Täheke (“Αστέρι” στα ελληνικά) ήταν η αιτία να δημιουργηθεί ο πιο γνωστός του ήρωας κινούμενου σχεδίου ο Klaabu. Συγκεκριμένα το περιοδικό ήθελε να εντάξει στις σελίδες του ένα νέο κόμικς με πρωταγωνιστή κάτι το οποίο τα παιδιά να μπορούν να το θεωρήσουν οικείο και να ταυτιστούν μαζί του. Ζήτησαν από τον Paistik να σκεφτεί κάτι.

Την ίδια μέρα επιστρέφοντας σπίτι του, η σύζυγος έφτιαχνε αυγά για δείπνο. Εκείνος πήρε ένα αυγό και φτιάχνοντας χέρια και πόδια από την πλαστελίνη του γιού του, έφτιαξε το πρώτο πρόπλασμα του μικρού παιδικού ήρωα που αγαπήθηκε πολύ από τα παιδιά της Εσθονίας.

Το 1978 πέρασε στην μεγάλη οθόνη και ακολούθησαν άλλες τρεις ταινίες με το μικρό άσπρο μας πρωταγωνιστή .

Το μικρό άσπρο αυγουλάκι το 1981 ταξίδεψε με την ταινία “Klaabu kosmosos” στο διάστημα και κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ ταινιών φαντασίας στην Μαδρίτη την ίδια χρονιά.

Το 1988 βραβεύεται με το μεγάλο Σοβιετικό βραβείο για τη συνολική του πορεία στην χώρο του κινούμενου σχεδίου.

Λίγο πριν πέσει το καθεστώς γυρίζει την παιδική ταινία “Naksitrallid” δηλαδή “Οι τρεις φίλοι” του γνωστού Εσθονού συγγραφέα παιδικών βιβλίων Eno Raud.

Οι τρείς φίλοι ήταν τρεις νάνοι, οι οποίοι έμπλεκαν σε 4 αυτοτελείς περιπέτειες, όσες και τα βιβλία του συγγραφέα. Η πρώτη ταινία έδειχνε τους τρεις νάνους να προσπαθούν να σώσουν μια πόλη από τις γάτες.

Priit Pärn: Ένας influencer ανάμεσα μας..

Γεννημένος στο Ταλίν το 1946 υπήρξε ένας σκιτσογράφος που άνηκε στην νέα φουρνιά δημιουργών οι οποίοι ανανέωσαν το κινούμενο σχέδιο την δεκαετία του ’80.

Αν και είχε σπουδάσει Βοτανολογία, εξαιτίας του Raamat βρέθηκε στα κινηματογραφικά στούντιο της Jooniflim. Το πρώτο του φιλμάκι ήρθε το 1977 με τίτλο “Είναι η γη στρογγυλή;” ένα ερώτημα που δεν ακούγεται πολύ ωραίο στα εσθονικά “Kas maakera on ümmargune?” όπως και οι ίδιοι μόλις διαπιστώσατε για να μην λέτε…

Ιδιαίτερα γνωστός έγινε με την 15λεπτη ταινία κινουμένων σχεδίων για ενήλικο κοινό με το τίτλο “Τρίγωνο”(“Kolmnurk”).

Ο Βίκτορ και η Τζούλια είναι ένα τυπικό παντρεμένο ζευγάρι στην Εσθονία της δεκαετίας του ’80. Έπειτα από χρόνια γάμου οι δύο τους ζουν μια καθημερινή ρουτίνα. Ο Βίκτορ διαβάζει εφημερίδα και η Τζούλια του μαγειρεύει. Ξαφνικά στην ζωή του ζευγαριού μπαίνει ο Έντουαρντ ένας ξένος που απειλεί την οικογενειακή τους ευτυχία…

Η ιστορία αν και φαίνεται τυπική στην πραγματικότητα ήταν μια καλυμμένη κριτική εναντίον της πολιτικής του Μπρέζνιεφ στην Σοβιετική Ένωση. Ο Έντουαρντ δεν είναι απλά ένας γοητευτικός ξένος γείτονας, αλλά “ο Ρώσος” που κλέβει την γυναίκα και το φαγητό του Εσθονού εκείνη την περίοδο.

Η γυναίκα του Έντουαρντ σε όλη την ταινία ντύνεται με “σοβιετικό” τρόπο σαν Ρωσίδα της εποχής. Μέσα από ένα σουρεαλιστικό σκηνικό όπου τα παράθυρα παίζουν την ωραία ζωή  που έδειχνε η φιλανδική τηλεόραση της εποχής, ενώ συχνά τα πρόσωπα των δύο πρωταγωνιστών αλλάζουν, ώστε να δώσουν το μήνυμα πως όλα αυτά που περνά το ζευγάρι (ή η Εσθονία ) συμβαίνουν παντού και σε όλους μας.

Η δεύτερη ταινία στην οποία θα σταθούμε λέγεται “Πρωινό στο γρασίδι” ( “Eine murul”) το 1987.

Τέσσερις μικρές ιστορίες παρουσιάζονται σε αυτό το φιλμάκι, το οποίο για ακόμα μια φορά βρίθει από το μαύρο χιούμορ, την αιχμηρή ειρωνεία και το σουρεαλισμό.

Στην πρώτη ιστορία η Άννα νιώθει έξω από την κοινωνία που την περιβάλλει, στη δεύτερη ο Γκεορκ νομίζει πως είναι καρδιοκατακτητής αλλά είναι;, στην τρίτη ιστορία η Μπέρτα έχει χάσει την γυναικεία υπόσταση της επειδή έγινε μητέρα και οφείλει να παίζει μόνο τον ρόλο της σεμνής γυναίκας που ζει μόνο για το παιδί της, ξεχνώντας τις σεξουαλικές ανάγκες, εμφανίζεται χωρίς πρόσωπο μέχρι να το ξαναποκτήσει όταν ένας άνδρας την ερωτεύεται και στην τέταρτη ο Έντουαρντ προσπαθεί μάταια να πάρει μια κυβερνητική υπογραφή σε ένα δημόσιο έγγραφο.

Η ταινία είναι αρκετά απαισιόδοξη, σημάδι πως τα τελευταία χρόνια η κατάσταση εντός της Σοβιετικής Ένωσης είχε αλλάξει δραματικά, επηρεάζοντας την ψυχολογία των πολιτών.

Προς το τέλος, παρότι βλέπουμε τους ήρωες να καταφέρνουν τελικά να εκπληρώσουν τα όνειρα τους ( για λίγο) να ποζάρουν μπροστά μας σαν το γνωστό πίνακα του Μονέτ “Πρωινό στο γρασίδι”, με μια Άννα να μαζεύει χαρούμενη λουλούδια, τους δύο άνδρες γοητευτικούς και ξένοιαστους και μια φιλήδονη Μπέρτα ολόγυμνη, η εικόνα αλλάζει και πάλι δραματικά υπογραμμίζοντας πως οι μικροχαρές της ζωής διαρκούσαν λίγο σε σύγκριση με την πάλη με την καθημερινότητα.

Ο Priit Pärn θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Εσθονούς σκιτσογράφους με διεθνή αναγνώριση, έχοντας στην κατοχή του πολλά τιμητικά βραβεία για την συμβολή του στην παγκόσμια ιστορία του κινουμένου σχεδίου.

Επιρροές του συναντάμε σε γνωστά κινούμενα σχέδια όπως τα “Τα αληθινά τέρατα” και τα “Ράγκρατς”.

Αυτό ήταν ένα μικρό αφιέρωμα στους Εσθονούς δημιουργούς κινουμένων σχεδίων και ένα μικρό μέρος από την πραγματικά πλούσια ταινιοθήκη της εποχής της Σοβιετικής Ένωσης. Επόμενος σταθμός μας στην ιστορία των κινούμενων σχεδίων θα είναι η Βουλγαρία. Χώρα του Ανατολικού Μπλοκ, γειτονική σε εμάς και αγαπημένος προορισμός των Βορειοελλαδιτών…