Ταξική πάλη στο διάστημα – Επιστημονική φαντασία στη ΓΛΔ

Στην επιστημονική φαντασία της ΓΛΔ και των ανατολικοευρωπαϊκών λαϊκών δημοκρατιών η διάδοση της επιστημονικής – τεχνολογικής προόδου και η εξάπλωση στο διάστημα, τα βάθη των ωκεανών ή τα έγκατα της γης συχνά συνδεόταν με το όραμα ενός δίκαιου κοινωνικού συστήματος. Συμπαντικοί πόλεμοι σχεδόν δεν υπήρχαν – το κομμουνιστικό μέλλον χαρακτηριζόταν από ειρήνη και κατανόηση. Κάποιες φορές κοσμοναύτες από τη γη μπορούσαν να συμπαραστέκονται σε καταπιεσμένα ταξικά τους αδέρφια ενάντια στους μοχθηρούς εκμεταλλευτές τους. Στα όψιμα έργα της ΕΦ στη ΓΛΔ κυριάρχησαν δυστοπικά στοιχεία, όπως ο κίνδυνος ενός παγκόσμιου πολέμου ή επαπειλούμενες οικολογικές καταστροφές. Συγγραφείς όπως ο Στανισλάβ Λεμ, Ιβάν Γιεφρέμοφ, Αρκάντι και Μπόρις Στρουγκάτσκι, Γκέρτ Πρόκοπ, Άνγκελα και Καρλχάιντς Στάινμιλερ ήταν είδωλα, ο κόσμος άρπαζε από τα χέρια των βιβλιοπωλών τα έργα τους.

Αυτό το είδος λογοτεχνίας συνομιλούσε με άλλους κλάδους της τέχνης. Περιοδικά κόμιξ δημιουργούσαν αντίστοιχες εικονογραφημένες ιστορίες. Για παράδειγμα οι Ντίγκεντακς (σ.τ.Μ δημοφιλείς ήρωες κόμιξ της ΓΛΔ) το 1958 εξερεύνησαν το διάστημα με ένα εξωγήινο διαστημόπλοιο. Τα ποντίκια Φιξ και Φαξ το 1967 έφτασαν με έναν πύραυλο στο φεγγάρι. Πολλά έργα ζωγραφικής και γραφιστικής άντλησαν έμπνευση από την ΕΦ, χρησίμευσαν ως εικονογραφήσεις βιβλίων ή συμπεριλήφθηκαν στον καζαμία “Έτος Φωτός”, που άρχισε να κυκλοφορεί από το 1980.

Το ταξίδι στα αστέρια συνοδεύτηκε μουσικά από πολλές ροκ μπάντες της ΓΛΔ. Αυτή η σύνδεση ροκ και ΕΦ αρχικά δεν ήταν καθόλου αυτονόητη. Ο σοβιετικός συγγραφέας Σεργκέι Σνέγκοφ κοροϊδευε για παράδειγμα στη διαστημική του όπερα “Άνθρωποι σα θεοί” μια “Μουσική συμφωνία των αστέρων” : Μ’αυτή οι ακροατές “βυθίζονταν, πάγωναν, ναρκώνονταν, τυφλώνονταν”.

Ήδη όμως η μουσική διασκευή του “Ταξίδι στο κέντρο της γης” του Ιουλίου Βερν των Puhdys το 1977 έγινε μια από τις πιο ωραίες ροκ μπαλάντες του συγκροτήματος. Με την διαστημική πτήση του Ανατολικογερμανού κοσμοναύτη Σίγκμουντ Γιεμ το 1978 ξεκίνησε μια μανία με θέματα ΕΦ. Το ως τότε άγνωστο συγκρότημα Berluc εκτοξεύτηκε με το τραγούδι “Γεια σου γη, εδώ Άλφα”. Αργότερα το συγκρότημα Pond με τις ιδιότυπες ηλεκτροακουστικές δημιουργίες του απέκτησε καλτ φήμη με το δίσκο του 1984 “Πλανητικός αέρας”.

Το είδος έβγαλε και ταινίες στη ΓΛΔ. Στο “Σιωπηλό αστέρι” (1959) κοσμοναύτες επισκέπτονται την ερειπωμένη από πυρηνικό πόλεμο Αφροδίτη. Ακολούθησε το “Σινιάλα – Μια περιπέτεια στο διάστημα” (1970), μια επιχείρηση διάσωσης στο υπερπέραν. Στην “Εολομέα” (1973) τολμηροί ατομιστές κλέβουν διαστημόπλοια για να ταξιδέψουν μόνοι τους στα αστέρια. Στην “Αστερόσκονη” (1976) γήινοι επισκέπτες διαπιστώνουν σε επίσκεψή τους σε ξένο πλανήτη ότι οι οικοδεσπότες τους είναι κατακτητές και αποικιοκράτες. Λιγότερο γνωστές έγιναν ταινίες “Άντρας με στόχο” (1961) ή η τριλογία “Ώρα του Σκορπιού” (1968). Μια τηλεοπτική σειρά για την ανατολικογερμανική τηλεόραση με τίτλο “Διαστημικός περιηγητής” δεν υλοποιήθηκε.

Η επιτυχία των παραπάνω ταινιών είχε να κάνει και με τη μουσική. Με τους Καρλ Έρνστ Ζάσε και Γκίντερ Φίσερ οι σκηνοθέτες είχαν βρει έξοχους συνθέτες για τα σάουντρακ τους. Μια συλλογή με αυτά τα τραγούδια σε σιντί και τίτλο  »Kosmos – Soundtracks of Eastern Germany’s Adventures in Space« έχει πλέον εξαντληθεί και μπορεί να βρεθεί μόνο ως “αντίκα”.

Το έτος 1990 έφερε το τέλος για το ταξίδι στα αστέρια. Μετά τη διάλυση του εκδοτικού τοπίου της ΓΛΔ οι πιο πολλοί συγγραφείς βουβάθηκαν, μερικοί εκδίδουν σε μικρούς οίκους. Πολλά ανατολικογερμανικά ροκ συγκροτήματα συνέχισαν απτόητοι και διατήρησαν ένα μεγάλο μέρος του κοινού τους, αλλά η πολύ μεγάλη τους εποχή είχε δυστυχώς παρέλθει.

Πηγή: melodieundrhythmus.de