Αρετή Κοκκίνου: ”Ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ομοφοβία μου φαίνονται όψεις του ίδιου νομίσματος”

Μια από τις πιο ευχάριστες συναντήσεις της στήλης ήταν η Αρετή Κοκκίνου. Κιθαρίστρια, στιχουργός, συνθέτρια και ενεργή πάνω στα ευαίσθητα γυναικεία ζητήματα η συνέντευξη της ήταν ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις

Χωρίς ιδιαίτερες μουσικές επιρροές απο το σπίτι της, η ανάγκη της για προσωπική έκφραση την έσπρωξε προς την μουσική. Βρέθηκε μέσα στο περιβάλλον του Ωδείου σπουδάζοντας κλασική κιθάρα, το άφησε λίγο πριν το πτυχίο για να ακολουθήσει άλλους μοντέρνους δρόμους στη μουσική και περνώντας μέσα απο διαφορετικά είδη να καταλήξει στο σήμερα με 3 δισκογραφικές δουλειές.

Η τελευταία της με τίτλο ”Αήττητο αλάτι” είναι εκείνη που μου τράβηξε την προσοχή μου μέσα στην ”λαίλαπα” των κοινωνικών δικτύων. Σε ποίηση του Ηλίας Παπακωνσταντίνου, η Αρετή Κοκκίνου υπογράφει την ενορχήστρωση και την παραγωγή του δίσκου, ενώ ντύνει με το παίξιμο της τους μελοποιημένους στίχους παίζοντας ακουστική κιθάρα, κρουστά,μαντολίνο και φωνητικά.

Μια άρτια δουλειά με όνομα τόσο ταιριαστό. Το αλάτι απαραίτητο συστατικό για να νοστιμέψει το φαγητό μας, έτσι και η ποιητική συλλογή του Ηλία Παπακωνσταντίνου κρύβει μέσα της ”πολλούς μικρούς κόκκους αλατιού ” που ουσιαστικά είναι κόκκοι αλήθειας που γλυστρούν μέσα απο τους στίχους του για παναθρώπινα ζητήματα όπως ο έρωτας, το γήρας, τα παιδιά που αφήνει πίσω η αγριότητα του πολέμου, η προσφυγιά, την νοσταλγία και για την αγαλήνευτη θάλασσα που περιτρυγίζει την χώρα μας.

Αρχίζοντας την καλλιτεχνική σου πορεία μέσα στην μουσική, ποιά ήταν τα πρώτα σχήματα με τα οποία έπαιξες; 

Με γυρίζεις πολύ πίσω στο χρόνο… Το πρώτο ήταν οι “Είλωτες”, σχήμα πολύ πολύ νεανικό τότε, κάναμε κι ένα cd. Λίγο αργότερα επιχείρησα να κάνω το πρώτο σχήμα που έπαιζε δική μου δουλειά, τη “Νυχτερινή Απόδραση”. Άλλες εποχές, με άλλα δεδομένα…

Η στιχουργία ήταν κάτι το οποίο ξεκίνησε παράλληλα με το να παίζεις ή ήταν κάτι το οποίο προέκυψε στην πορεία;

Κάποτε έγραφα στιχάκια αρκετά, σχεδόν παράλληλα με την ενασχόλησή μου με τη μουσική σκηνή. Τώρα το κάνω σποραδικά, αλλά αντλώ περισσότερη έμπνευση μελοποιώντας στίχους άλλων. Μου έχει ωστόσο, καρφωθεί στο μυαλό να γράψω και πεζό κείμενο.. έτσι, για μένα, δε διεκδικώ δάφνες λογοτέχνη.

Απο ποιές θεματικές αντλείς την έμπνευση σου;

Από την καθημερινότητα, όχι απαραιτήτως τη δική μου. Αυτή εμπεριέχει τα πάντα: Κοινωνικά και πολιτικά θέματα, υπαρξιακά θέματα, τον έρωτα ή την απουσία του, τις αλήθειες και τα ψέματα. Και τα μεγάλα γεγονότα προκύπτουν μερικές φορές από πολλές μικρές συσσωρευμένες καθημερινές καταστάσεις, κοινωνικές και οικογενειακές που κρύβουμε κάτω από το χαλί.

Πώς προέκυψε η γνωριμία σας με την Θέλμα Καραγιάννη και η δισκογραφική συνεργασία μαζί της;

Με τη Θέλμα η πρώτη δισκογραφική δουλειά ήρθε αβίαστα, μετά από φιλία και συνεργασία χρόνων. Τη γνώρισα σε μία από τις πρώτες μου δουλειές σαν μουσικός, σε ένα λατρεμένο στέκι-μπουάτ με live μουσική, το “Ξεχασμένο Πηγάδι” στα Πατήσια. Τραγούδησε κάποια από τα πρώτα μου κομμάτια, που αρκετά αργότερα αποφασίσαμε να δισκογραφήσουμε. Το όνομα του πρώτου δίσκου “Η Ζωή στο Βασίλειο του Τίποτα”. Δεν διάλεξα ερμηνεύτρια, ούτε εκείνη συνθέτη, ήταν απλώς μια φυσική συνέχεια των πραγμάτων.

Ο δεύτερος δίσκος σας ήταν με την Μαρία Παπαδάκη. Τα τραγούδια εκείνου του δίσκου ήταν περισσότερο εναρμονισμένα με ”τα θέλω της αγοράς ” με την έννοια πως ήταν περισσότερο φτιαγμένος με σύνταγη που έχει πέραση στην δισκογραφία ; Πως ήταν αυτή η εμπειρία;

Να σου πω την αλήθεια, πολλοί μου έχουν πει ότι ο δίσκος αυτός ήταν περισσότερο εμπορικών προδιαγραφών. Στην πραγματικότητα απλώς δοκίμασα κάποιες άλλες φόρμες που ταίριαζαν καλύτερα στο στίχο της Μαρίας και το αποτέλεσμα ήταν ίσως πιο “βατά” και “ραδιοφωνικά” τραγούδια. Είναι αυτό που σου έλεγα, ότι η μελοποίηση στίχων άλλων μας οδηγεί σε διαφοροποιήσεις και ποικιλίες που εμένα προσωπικά μου αρέσουν. Να πω επίσης ότι, καθώς πλέον όλοι μας έχουμε πάρει τη δουλειά μας στα χέρια μας, δεν έχουμε κανέναν πάνω από το κεφάλι μας να μας αναγκάζει να γράφουμε κάτι “εμπορικό”. Εκ των πραγμάτων δεν κινούμαστε στο πλαίσιο κάποιας αγοράς που μας επιβάλλει τα “θέλω” της, ειδικά με το είδος τραγουδιού που γράφουμε.

Πιστεύετε πως η δισκογραφία έχει αλλάξει στις μέρες μας;

Βέβαια, σε πολλά, τουλάχιστον στην ελληνική πραγματικότητα που βιώνουμε. Το λεγόμενο “φυσικό προϊόν” (cd, δίσκοι) έχει όλο και μικρότερη ζήτηση. Η μουσική σαν ηχογράφημα δεν είναι πλέον ένα εμπορικά αποδοτικό προϊόν, οπότε όλο το σύστημα που προηγουμένως επένδυε στην προώθηση καλλιτεχνών και δίσκων έχει αλλάξει μορφή. Όμως, υπάρχει φυτώριο νέων δημιουργών και καλλιτεχνών που χρηματοδοτούν μόνοι τους τις δουλειές τους, διαμορφώνουν οι ίδιοι την καλλιτεχνική τους φυσιογνωμία ται δημιουργούν σιγά σιγά ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο κοινό. Βεβαίως, ας μην κρυβόμαστε, η δημιουργία και η προώθηση τέχνης είναι πάντα ένα σπορ που κοστίζει και πλεονέκτημα έχουν σίγουρα οι έχοντες.

Η σχέση μας σαν ακροατές έχει αλλάξει με την εισβολή των κοινωνικών δικτύων. Είναι ευλογία ή κατάρα η ύπαρξη αυτού του μέσου για την επικοινωνία του έργου ενός καλλιτέχνη; Επειδή έχουν ειπωθεί και οι δύο απόψεις κατά καιρούς..

Ούτε ευλογία ούτε κατάρα, είναι μια άλλη πραγματικότητα. Το ποιός και το πώς χειρίζεται τα μέσα σε κάθε εποχή, με κάθε εξέλιξη της τεχνολογίας είναι το πρόβλημα, όχι τα ίδια τα μέσα. Προσωπικά τα βρίσκω εξυπηρετικά, όχι μόνον στην επικοινωνία των δικών μου δραστηριοτήτων, αλλά και στην επαφή με άλλους καλλιτέχνες. Βέβαια, οι επικριτές μιλούν (και από ότι φαίνεται, όχι άδικα) για μια μαζική διάθεση δωρεάν πληροφορίας για διαφημιστικούς ή άλλους χειρότερους σκοπούς.

Η τελευταία σας δισκογραφική δουλειά είναι η μελοποίηση των στίχων του ποιητή Ηλία Παπακωνσταντίνου με τίτλο ”Αήττητο Αλάτι”. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Αγάπησα το ποιητικό ύφος του Ηλία, τον οποίο γνώρισα σε βραδιές ποίησης και μουσικής. Ο Ηλίας έχει χαρακτηριστική γραφή και θεματολογία έντονα κοινωνική και υπαρξιακή, με το δικό του τρόπο. Παρόλο που έγραφε ποίηση και όχι στίχο που προοριζόταν για τραγούδι, αυθόρμητα προέκυψαν μια σειρά από μελοποιήσεις του, οπότε ο το βιβλιο cd ήρθε σαν φυσική συνέχεια και αποτελεί συμπαραγωγή μας.

Ποιά ποιήματα/ τραγούδια ξεχωρίζετε από το δίσκο και γιατί;

Όλα μου έχουν μιλήσει στην ψυχή, που λένε. Πιο συγκλονιστικά όλων θεωρώ το “¨Ενα πουλί που το έλεγαν Αργύρη”, που μιλά για την γενοκτονία του Διστόμου, το “Αήττητο Αλάτι”, το ομώνυμο, που αναφέρεται σε μια συνειδητή αποχώρηση από το υποκριτικό κοινωνικό γίγνεσθαι και η “Δοκιμασία στο βαθύ Μπλε του Μπαλκονιού-Μαρκόνης” με αναφορά στον Νίκο Καββαδία.

Ανεβάσατε και μια θεατρική παράσταση με τίτλο ”Εφημερίς Κυρίων : Το όνειρο” και πρόκειται για την ιστορία μας εμβληματική γυναίκας στην ελληνική ιστορία πρωτοπόρα φεμινίστρια στα τέλη του 19ου -αρχές 20ου την Καλλιρόη Σιγανού -Παρρέν. Να πούμε δύο λόγια για αυτή την σπουδαία Ελληνίδα;

Αν και πιο αρμόδια για την απάντηση θα ήταν η συγγραφέας Έλενα Παλαιολόγου, που έκανε μεγάλη έρευνα σχετικά με το θέμα, θα πω δυο πράγματα. Το έργο περιγράφει ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα στην Καλλιρρόη Παρρέν και την Σαπφώ, επίσης επαναστατική για την εποχή της γυναικεία φιγούρα. Η Καλλιρρόη Παρρέν, αν και αστικής καταγωγής, αγωνίστηκε για τη θέση της λαϊκής γυναίκας, τη μόρφωσή της, την προστασία της στην οικογένεια και τους εργασιακούς χώρους και το δικαίωμα ψήφου, που όμως χορηγήθηκε αρκετά αργότερα. Το έργο της είχε υποστηρικτές αλλά την έφερε σε αντίθεση με τη συντηρητική κοινωνία της εποχής . Παρά το υψηλό κοινωνικό της status, δέχτηκε ψυχολογική και σωματική βία για τη δράση της αυτή.

Η θέση της γυναίκας έχει βελτιωθεί αρκετά απο εκείνη την εποχή..ωστόσο μέχρι σήμερα βλεπουμε να υπάρχει γύρω μας ο σεξισμός.. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο στις μέρες μας ;

Τα τυρρανικά για όλους στερεότυπα όσον αφορά το φύλο μου φαίνονται κατάλοιπα γενεών όχι μακρινών από τις δικές μας, που δε φεύγουν έτσι εύκολα. Τα πρότυπα που ενθαρρύνουν τις έμφυλες διακρίσεις αναπαράγονται ακόμα σε χαμηλού επιπέδου θεάματα και ακροάματα, όπως και από το marketing (σε μικρότερο βαθμό, η αλήθεια είναι, απ’ ό,τι παλιότερα).

Ο ρατσισμός, ο σεξισμός, η ομοφοβία μου φαίνονται όψεις του ίδιου νομίσματος, όλες εκφράσεις φασιστικών αντιλήψεων που επιβιώνουν απ’ ό,τι φαίνεται πάντα στις κοινωνίες άλλοτε σαν κραταιά αντίληψη, άλλοτε στη μειοψηφία. Οι λόγοι για τους οποίους δεν εκριζώνονται μάλλον είναι αντικείμενο κοινωνιολογικής και ψυχολογικής ανάλυσης.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Πολλές πολλές παραστάσεις και προσεχής δισκογραφία για την οποία θα σας κρατάμε ενήμερους!!

Σας ευχαριστούμε πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης .