Φοίβος Ταξιάρχης – Αγωνιστής στη σκηνή και τη ζωή

Συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τη μέρα που έφυγε από τη ζωή ο ηθοποιός Φοίβος Ταξιάρχης (ήταν 11 του Οκτώβρη 2007).

“Ένας σπουδαίος ηθοποιός, ένας σπουδαίος άνθρωπος, ένας αγαπημένος μας σύντροφος και συνοδοιπόρος, ένας στρατευμένος καλλιτέχνης, ο Φοίβος Ταξιάρχης, που μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του αγωνιούσε και πάλευε για την τέχνη του, για τα δικαιώματα του κλάδου του, για τα προβλήματα του λαού.

Ο Ταξιάρχης Κόλλιας, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Φοίβου Ταξιάρχη γεννήθηκε το 1926, στην Καλοσκοπή Φωκίδας, όπου τέλειωσε το Δημοτικό. Ηρθε στην Αθήνα, όπου τέλειωσε πέντε τάξεις του Γυμνασίου. Την τελευταία τάξη την τελείωσε στην Αμφίκλεια Φθιώτιδας, το 1944, επειδή είχε φύγει ως παράνομος από την Αθήνα, λόγω της συμμετοχής του στην ΕΑΜική Αντίσταση. Το 1947 μπήκε στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, σπουδάζοντας παράλληλα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1949 προσλήφθηκε στο Εθνικό Θέατρο, αλλά διέκοψε την εργασία του, λόγω της στρατιωτικής θητείας του, μέχρι το 1951.

Η πρώτη θεατρική του εμφάνιση έγινε με το ρόλο του Κινησία στη «Λυσιστράτη», από το «Θυμελικό θίασο» του Λίνου Καρζή. Το 1952 συμμετείχε στις πρώτες, μεταπολεμικές, «Δελφικές Γιορτές» που είχε καθιερώσει ο Αγγελος Σικελιανός, παίζοντας τους ρόλους «Κράτος» και «Ωκεανός» στον αισχυλικό «Προμηθέα δεσμώτη».

Στη συνέχεια, συνεργάστηκε με τους θιάσους των Βασίλη Διαμαντόπουλου, Καρόλου Κουν, Κυβέλης, Μίμη Φωτόπουλου, Ν. Χατζίσκου και πολλών άλλων. Πολύχρονη και σημαντική ήταν η συνεργασία του με το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη. Από το 1959 μέχρι το 1962 πρωταγωνιστούσε στο «Πειραϊκό Θέατρο» του Δ. Ροντήρη, που περιόδευε σε πολλές χώρες.

Δύο από τις ιστορικές παραστάσεις των «Ελεύθερων Καλλιτεχνών» «Ο Αζάρ» του Ν. Περγιάλη, «Μαρία Πενταγιώτισσα» του Μποστ

Πρωτοπόρος στους Εταιρικούς Θιάσους

Υπήρξε ιδρυτικό και διευθυντικό στέλεχος του πρώτου εταιρικού θιάσου «Αρμα Θεάτρου», τη λειτουργία του οποίου ανέστειλε η χούντα. Το 1976 δημιούργησε τον εταιρικό θίασο «Ελεύθεροι Καλλιτέχνες», ο οποίος ανέβασε δεκαπέντε άπαικτα νεοελληνικά έργα, που για διάφορους πολιτικούς κυρίως λόγους ήταν παραγκωνισμένα και αποσιωπημένα. Ετσι είδαν για πρώτη φορά το φως της σκηνής τα έργα «Κολοκοτρώνης» του Β. Ρώτα, «Χάσης» του Δ. Γουζέλη, «Πιάνο – Καραγκιόζικα», «Ελληνικά νιάτα», «Γραμματιζούμενοι» του Β. Ρώτα, η διασκευή του Δ. Φωτιάδη στους «Μέναιχμους» του Πλαύτου με τίτλο «Ο κόσμος ανάποδα», «Ο Αζάρ» του Ν. Περγιάλη, «Μαρία Πενταγιώτισσα» του Μποστ, «Πέρα από τον ίσκιο των κυπαρισσιών» του Γ. Ρίτσου, κ.ά. Στα περισσότερα είχε την ευθύνη της σκηνοθεσίας τους. Ο θίασος αυτός έπαψε να λειτουργεί το 1986 για οικονομικούς λόγους. Το πολυπρόσωπο αυτό συγκρότημα όπως και το προδικτατορικό «Αρμα Θεάτρου» είχαν σαν δεύτερο κύριο στόχο τους, να παρουσιάσουν υπεύθυνα τις παραστάσεις τους – άρτιες καλλιτεχνικά και τεχνικά – όχι μόνο στο κοινό της Αθήνας, στους δήμους και τις κοινότητες, σε εργοστάσια, φοιτητικά και σχολικά αμφιθέατρα, αλλά και σε χωριά και πόλεις της χώρας μας.

Για πολλά χρόνια εργάστηκε σε πολλές ραδιοφωνικές εκπομπές θεάτρου και λόγου και σκηνοθέτησε πολλά νεοελληνικά και ξένα έργα. Επαιξε σε αρκετές ταινίες και σε τηλεοπτικές σειρές, όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Αρραβωνιάσματα», «Ουράνιο τόξο» κ.ά. καθώς και στο ελληνογιουγκοσλαβικό τηλεοπτικό οδοιπορικό κοινής παραγωγής «Πλάκα – Σκαρντάλιε».

Ο συνδικαλιστής

Μετά τη μεταπολίτευση, με άλλους παλιούς και νέους προοδευτικούς ηθοποιούς, συμμετείχε στην κίνηση για την αποχουντοποίηση και ανασύσταση του ΣΕΗ. Μέχρι το 1971 δίδασκε στη Δραματική Σχολή Αθηνών, από όπου τον απέλυσαν λόγω ιδεολογίας.

Από τη συνέντευξη Τύπου μαζί με τον συγγραφέα της «Μαρίας Πενταγιώτισσας» Μέντη Μποσταντζόγλου – Μποστ – Μαζί με το ΣΕΗ δρόμους του αγώνα (δεξιά)

Έλαβε μέρος στους επαγγελματικούς αγώνες του κλάδου του και εκλέχτηκε αρκετές φορές μέλος του ΔΣ του ΣΕΗ. Διακρίθηκε με: χρυσό μετάλλιο για παραστάσεις αρχαίου δράματος στο «Ελληνικό Θέατρο» του Λος Αντζελες, χάλκινο μετάλλιο για παραστάσεις αρχαίου δράματος στο Ισραήλ, τιμητικό μετάλλιο και δίπλωμα της ΕΡΤ, μετάλλιο και δίπλωμα σε αναγνώριση της συμμετοχής του στην Εθνική Αντίσταση κ.ά.

Επίσης, έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά διάφορα άρθρα του και έχει κάνει διαλέξεις για το θέατρο, τη θεατρική παιδεία, την καλλιτεχνική και πνευματική καλλιέργεια των ευρύτερων στρωμάτων του λαού.

Το στερνό «αντίο» στον ακριβό μας σύντροφο, ηθοποιό Φοίβο Ταξιάρχη είπαν το περασμένο Σάββατο το πρωί, η οικογένειά του, οι σύντροφοι, φίλοι και συνάδελφοί του, σε μια λιτή πολιτική κηδεία που έγινε στο Νεκροταφείο Καισαριανής, υπό τους ήχους κλασικής μουσικής.

Αποχαιρετώντας τον Φοίβο Ταξιάρχη εκ μέρους του ΚΚΕ, η βουλευτής Εύα Μελά, είπε μεταξύ άλλων: «Ο σύντροφος Φοίβος Ταξιάρχης συνέδεσε τον αγώνα για μια καλύτερη κοινωνία, με τον αγώνα για τον πολιτισμό και την τέχνη… Γνώριζε καλά πως για ν’ αλλάξει η κοινωνία, δε φτάνει ο αγώνας για το ψωμί, για το μεροκάματο. Πρέπει ν’ αλλάξει και η συνείδηση, πρέπει οι εργαζόμενοι να γνωρίσουν την ιστορία τους, τη γλώσσα τους και τον παγκόσμιο πολιτισμό… Ηταν παρών σε όλους τους αγώνες. Εγινε μέλος του ΚΚΕ και υπέστη διώξεις. Από το 1947 που μπήκε στη δραματική σχολή, σπουδάζοντας παράλληλα στη Φιλοσοφική σχολή, αναμείχθηκε με τους κοινωνικούς αγώνες. Ηταν σταθερά με το ΚΚΕ μέχρι το τέλος της ζωής του. Ανταποκρίθηκε σε κάθε κάλεσμά του, υπερνικώντας ακόμη και τα προβλήματα υγείας. Ηταν πολλές φορές υποψήφιος στις εκλογές, πολιτικές και δημοτικές. Σύντροφε Φοίβο, το παράδειγμά σου θα συνοδεύει τους νέους κομμουνιστές, τους νέους καλλιτέχνες, κάθε άνθρωπο που αγωνίζεται».

«Ακριβέ μας Φοίβο» – είπε η Ελένη Γερασιμίδου, πρόεδρος του ΣΕΗ – αποχαιρετώντας τον. «Τίμησες όσο λίγοι το θέατρο που λάτρεψες, με σπουδαίους ρόλους, σε σπουδαία έργα. Σίγουρα είχες βρει από νωρίς τον ορισμό του ηθοποιού, την ουσιαστική σημασία του. Αγωνίστηκες σε καιρούς δύσκολους για την τέχνη σου, συμμετέχοντας σε ιστορικούς θιάσους. Βιογραφικό πλούσιο, αξιοζήλευτο. Βραβεία, διακρίσεις. Επιλογές με συνείδηση καλλιτεχνική. Όπως με συνείδηση στρατεύτηκες μέχρι το τέλος για το ρόλο σου στην κοινωνία. Το ΣΕΗ σου χρωστάει πολλά. Ναι, ξέρουμε, θα πεις πως έκανες την υποχρέωσή σου. Υποχρέωσή σου η ιδέα του εταιρισμού, η συμμετοχή σου στο λαϊκό κίνημα, στην Αντίσταση, στους σκληρούς αγώνες του σωματείου μας. Η φωνή σου, το παράστημά σου, η διακριτική σοφία σου, γέμισαν το σωματείο μας μέχρι το τέλος και μας έκαναν περήφανους που είμαστε κι εμείς μέλη του. Η εφημερίδα μας πάει καλά, ανεκτίμητε σύντροφέ μας, χάρη στη δική σου πολύτιμη ενασχόληση. Σ’ ευχαριστούμε που μας λογάριασες συναδέλφους και συναγωνιστές. Σ’ ευχαριστούμε που μας έμαθες τις υποχρεώσεις μας».

Καλό ταξίδι σύντροφε. Θα είσαι πάντα στις καρδιές μας γιατί ήξερες να τις ζεσταίνεις, με το καθάριο βλέμμα σου, με την ευγένειά σου, τις σταράτες κουβέντες σου, τη δύναμη της πίστης σου, την άσβεστη ελπίδα σου ότι αυτός ο κόσμος θ’ αλλάξει, επειδή εμείς θα τον αλλάξουμε.”

Σοφία Αδαμίδου
Πηγή: Ριζοσπάστης