Κριτική Θεάτρου για παιδιά: «Σολομώντεια λύση» του Γιάννη Καλατζόπουλου

«Θέατρο εν θεάτρω» η υπέροχη θεατρική παράσταση στο μικρό θεατράκι της οδού Καλλιρρόης, στην Αθήνα, του διασκευασμένου κινέζικου θεατρικού έργου «Ο κύκλος με την κιμωλία» του 13ου μ.Χ. αι. Από το ενλόγω έργο εμπνεύστηκε το ξακουστό διεθνώς ομώνυμο έργο του ο πασίγνωστος γερμανός δραματουργός, ποιητής και σκηνοθέτης Μπέρτολτ Μπρεχτ. Ο αξιόλογος ηθοποιός, σκηνοθέτης, δραματουργός, Γιάννης Καλατζόπουλος, είχε την ιδέα να διασκευάσει το έργο για παιδιά, δίνοντάς του το τίτλο «Σολομώντεια λύση», παραπέμποντας στην κατά την Αγία Γραφή δικαιοσύνη του βασιλιά Σολομώντα. Άρα, οι Κινέζοι, περίπου 2.300 χρόνια αργότερα, προφανώς δανείστηκαν από την Παλαιά Διαθήκη τη δίκαιη λύση που βρήκε με τη σοφία του ο ενλόγω αμφιλεγόμενος περί της ιστορικής ύπαρξής του βιβλικός βασιλιάς Σολομώντας, ώστε να αποδειχτεί η αληθινή μητέρα ενός παιδιού, το οποίο διεκδικούσαν δύο μητέρες. Η μητέρα, που αν και δεν ήταν η φυσική μητέρα του παιδιού, απέδειξε έμπρακτα και με ανιδιοτέλεια ότι ήταν η μητέρα που του άξιζε, και η οποία το αγάπησε, το φρόντισε και έκανε θυσίες για το μεγάλωμά του, αδιαφορώντας για την τεράστια περιουσία που κληρονομούσε το παιδί από τον δολοφονημένο βασιλιά πατέρα του. Ο σοφός, όμως, και δίκαιος δικαστής θα δώσει τελικά τη σωστή παιδαγωγικά και κοινωνικά λύση στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε κυρίως από την άκαρδη και άπληστη φυσική μάνα του παιδιού, η οποία έχοντας ως αξίες της τη ματαιοδοξία, τον ατομικισμό και την πολυτελή διαβίωσή της (κύριο και χαρακτηρισμό γνώρισμα των πλούσιων αστών), το διεκδικούσε μόνο και μόνο για την υφαρπαγή της περιουσίας του, με απροκάλυπτο και υποκριτικό τρόπο, καθώς και με ιδιοτελή σκοπό…

Η διασκευή για παιδιά του Γιάννη Καλατζόπουλου, όπως άλλωστε και όλες οι άλλες διασκευές, που έχει επιχειρήσει κατά καιρούς, κλασικών θεατρικών έργων του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου, είναι θαυμάσια, με ευρηματικότητα στις εξελίξεις της υπόθεσης, με ζωντανούς διαλόγους, με προσιτή γλώσσα στους ανήλικους θεατές κάθε παράστασης, με πολύ χιούμορ και μπρίο. Άλλωστε, όλες οι θεατρικές διασκευές του είναι υποδειγματικές και δυστυχώς δεν έχουν όλες εκδοθεί σε βιβλία. Κάτι που ελπίζουμε θα πραγματοποιηθεί σύντομα και επιτυχώς. 

Η συγκεκριμένη διασκευή του έργου πρωτοπαίχτηκε από την «ΠΑΙΔΙΚΗ ΑΥΛΑΙΑ» της «ΟΜΑΔΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ» του Γιάννη Καλατζόπουλου, στο Θέατρο «ΔΑΝΑΟΣ», σε σκηνοθεσία του ίδιου. Ενδεικτικά αναφέρω ότι αργότερα, κατά την περίοδο 2015-2016, παίχτηκε στο «ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ», στο Ν. Φάληρο, σε σκηνοθεσία του παλαίμαχου ικανού ηθοποιού και σκηνοθέτη Νίκου Δαφνή.

Η τρέχουσα θεατρική παράσταση είναι σε σκηνοθεσία του ταλαντούχου ηθοποιού Γιώργου Τσαγκαράκη, ο οποίος, όπως φαίνεται και από το αποτέλεσμα, δίδαξε επαρκώς τους ρόλους στους ηθοποιούς και με τη δεινή σκηνοθετική του «μπακέτα», έφερε σε πέρας την παράσταση με επιτυχία.

Στην παράσταση πήραν μέρος: ο Γιώργος Τσαγκαράκης, ο οποίος τη σκηνοθέτησε με μπρεχτική προσέγγιση, αλλά και ερμήνευσε υπέροχα και υποδειγματικά  τους ρόλους: παππούς, δικαστής, χωριάτης, γυναίκα του Τερέντη και τελάλης, δίνοντας πρότυπο ερμηνείας, κυρίως στους νεώτερους συναδέλφους του ηθοποιούς. Επίσης, οι ηθοποιοί: Ιωάννα Μπιλίρη, έμπειρη και ταλαντούχος ηθοποιός, έδωσε ρεσιτάλ ηθοποιίας στους ρόλους: φίλη του παππού, Αμαλία, συνωμότης, στρατιώτης και χωριάτισσα, Γιώργος Ζιώγαλας, έμπειρος και ταλαντούχος κι αυτός, κέρδισε παιδιά και ενήλικες με την υπέροχη ερμηνεία του στους εξής ρόλους: φίλος του παππού, ενωμοτάρχης, Τσουζμπέκι. Σεργκέι, υπασπιστής και Χαβά, Νίκη Κάβουρα και Αντώνης Γουγής, με ικανοποιητική ερμηνεία των εξής ρόλων αντίστοιχα: Τίνα, Χρύσα και ζητιάνα και Μάκης, στρατιώτης, γέρος, Τερέντης και ζητιάνος.

Πάντοτε επισημαίνω, αντιπροσωπεύοντας τον απλό θεατή που θέλει να καταλαβαίνει τον λόγο των ηθοποιών, χωρίς να χάνει φράσεις ή λέξεις, από σβησμένες καταλήξεις κατά την εκφορά του λόγου ή από δυνατές κραυγές, όταν υπάρχει μια νευρική ή υστερική κατάσταση. Νομίζω ότι υπάρχουν κατάλληλες  τεχνικές (οι ειδήμονες γνωρίζουν καλύτερα), ώστε να ακούγεται στην εντέλεια ολόκληρο το θεατρικό κείμενο και να μη δημιουργούνται κενά και προβλήματα στην πλήρη κατανόηση της υπόθεσης του έργου.

Η εκφραστικότητα των ηθοποιών, η κινησιολογία τους, ο ενθουσιασμός, η ορμητικότητά τους, η δραματικότητα και η κωμικότητά τους, κατά σημεία, ήταν εμφανής και χαρακτηριστική, καθηλώνοντας το κοινό. Δεν είναι τυχαίο ότι την παράσταση παρακολούθησαν και προνήπια, τα οποία δεν μίλησαν, δεν κουνήθηκαν και δεν… «ανέπνευσαν», υποδηλώνοντας το ενδιαφέρον τους για τα δρώμενα, έστω –μην  κατανοώντας κάποια σημεία της υπόθεσης–, τουλάχιστον έδειχναν εντυπωσιασμένα από τη δράση των ηρώων, την κινησιολογία τους, τη μουσική και το τραγούδι, τα κοστούμια. 

Θα ήθελα εδώ να τονίσω ότι η μουσική του Γιώργου Θεοφάνους, από τους μουσικούς (και συγχρόνως και ηθοποιούς) επί σκηνής, Αντώνη Γουγή και Γιώργου Ζιώγαλα, καθώς και τα τραγούδια, ήταν ζωντανά (σπάνια περίπτωση στο θέατρο για παιδιά), με τη συνοδεία κιθάρας, πνευστών και κρουστών, και είναι εντελώς αδιάφορο αν ακούστηκαν κάποια φάλτσα, αν και δεν νομίζω ότι διεκδικούσαν οι ηθοποιοί δάφνες επιδόσεων ηθοποιών του λυρικού θεάτρου. Οι εντυπωσιασμοί και οι κραυγαλαίες αισθητικές κορώνες φάνηκε ότι ήταν ξένες με την αντίληψη περί μουσικής, σκηνογραφίας και παραγωγής κοστουμιών του θιάσου, χωρίς να θέλουμε να ψέξουμε θιάσους που επιδιώκουν να δώσουν υψηλή αισθητική στις υπόλοιπες τέχνες, που ενυπάρχουν στο θέατρο, εκτός από την υποκριτική τέχνη. Όμως, όλα αυτά προϋποθέτουν υψηλά οικονομικά κόστη, που δεν διαθέτουν πολλοί θίασοι, οι οποίοι δίνουν, όμως, αξιοπρεπέστατες και αξιόλογες παραστάσεις με φτωχά σκηνικά και κοστούμια, τα οποία διαθέτουν φαντασία και ευρηματικότητα, και παρέχουν περισσότερο έμφαση στην υποκριτική των ηθοποιών και στην καλή ερμηνεία των ρόλων. 

Τα σκηνικά και τα κοστούμια επιμελήθηκε η Βικτώρια Νταρίλα, με υπευθυνότητα. Υπεύθυνος για τον σχεδιασμό φωτισμού ήταν ο Γιώργος Ζιώγαλας και τη μουσική διδασκαλία έκανε η Αμέρισσα Φτούλη, που κατά τη γνώμη μου, έπρεπε να επιμείνει περισσότερο για ένα κάπως καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Οι φωτογραφίες (οι οποίες ενυπάρχουν στο παρόν κείμενο) είναι της Φιλιώς Σταματοπούλου (Filio Magenta), τα γραφιστικά της Αριάδνης Μιχαηλάρη, η επικοινωνία της Χρύσας Ματσαγκάνη, η ευθύνη της παραγωγής της Νατάσσας Μουσάδη και η οργάνωση της παραστάσεων της Νίκης Κάβουρα. 

Αξίζουν συγχαρητήρια και κάθε ηθική στήριξη σε όλους τους ηθοποιούς και συντελεστές της παράστασης. 

Προτρέπω γονείς και εκπαιδευτικούς προσχολικής και σχολικής ηλικίας (Δημ. Σχολείων) να σπεύσουν για να παρακολουθήσουν την παράσταση και στη συνέχεια να συζητήσουν την υπόθεση του έργου και την ερμηνεία των ρόλων των ηθοποιών, τη σκηνοθεσία, τη σκηνογραφία, τη μοσυική επένδυαση κ.ο.κ., με τα παιδιά και τους μαθητές τους, αντίστοιχα, «χτίζοντας» τη θεατρική αγωγή και γνώση, καθώς και την αγάπη τους για τις καλές τέχνες και ιδιαίτερα για το θέατρο, την ύψιστη συνισταμένη όλων των τεχνών.