«Οι Φυλές»: Ένας κωφός έχει δικαίωμα στη διεκδίκηση;

Συνυπάρχουν μέσα στο ίδιο σπίτι, αλλά αδυνατούν να συνεννοηθούν και να κατανοήσουν ο ένας τις ανησυχίες του άλλου. Φωνασκούν, κάνουν θόρυβο χωρίς να υπάρχει προφανής αιτία, μόνο και μόνο για να τραβήξουν την προσοχή και να ικανοποιήσουν τον εγωισμό τους, την ανάγκη τους να αισθανθούν σημαντικοί.

Έχουν φιλοδοξίες –ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν– αλλά συμπεριφέρονται σαν να βρίσκονται στο περιθώριο, σαν να πιστεύουν πως η ζωή τούς έχει αποβάλλει και δεν πρόκειται ποτέ ξανά να τους δεχτεί σαν κανονικά μέλη της. Ξεσπούν, παραληρούν, διέπονται από πάθη και εξαρτήσεις, μα συνάμα ψάχνουν τα πατήματά τους. Άλλοτε είναι απότομοι και αυστηροί, αμφιβάλλοντας για όλα και ξεπερνώντας τα όρια, κι άλλοτε δείχνουν κατανόηση, οπισθοχωρούν και συμμορφώνονται.

Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει η οικογένεια που έχει σκηνοθετήσει ο Τάκης Τζαμαργιάς, στο εξαιρετικά ενδιαφέρον θεατρικό έργο της Νίνα Ρέιν, «Οι Φυλές», που παιζόταν στο θέατρο Σταθμός μέχρι και τις 11 Μαρτίου, παραμονή της ημέρας αναστολής λειτουργίας των θεάτρων.

Πρόκειται για μια παράσταση, που διεισδύει βαθιά στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, ιχνηλατώντας έννοιες όπως η ενσυναίσθηση, η επικοινωνία, η μοναξιά, η συντροφικότητα, η κοινωνική ένταξη και η ανοχή στο διαφορετικό.

Η πλοκή διαδραματίζεται γύρω από τον κωφό γιο της οικογένειας, Μπίλι (Μάνος Καρατζογιάννης – για την ερμηνεία του απέσπασε Βραβείο ερμηνείας κοινού), που εξερευνά τον κόσμο, αντιλαμβάνεται τους περιορισμούς και τα εμπόδια που υψώνονται μπροστά του, αλλά προσπαθεί να τα αγνοήσει, επιχειρώντας να επικοινωνήσει κανονικά με τους υπόλοιπους. Η οικογένειά του υποστηρίζει πως δεν τον μεγάλωσε ως ένα ανάπηρο παιδί, γι’ αυτό και δεν δείχνει διατεθειμένη να κάνει βήματα προς το μέρος του, κατανοώντας την ιδιαιτερότητά του – μια δικαιολογία για να μην μπει στη θέση του και να μην αναγκαστεί να αλλάξει τον τρόπο συμπεριφοράς και επικοινωνίας απέναντί του, που αποδεικνύει πόσο δύσκολη είναι η αλληλοκατανόηση, ακόμα και ανάμεσα σε ανθρώπους που δένονται με τόσο ισχυρούς δεσμούς.

Ο Μπίλι θα αρχίσει να αλλάζει όταν ερωτευθεί τη Σύλβια (Βασιλική Τρουφάκου), μια κοπέλα που προέρχεται από οικογένεια κωφών, αλλά η ίδια δεν είναι εκ γενετής κωφή, που θα τον βοηθήσει να μάθει τη νοηματική γλώσσα για να εισχωρήσει σε μια «φυλή» με την οποία θεωρητικά έχει πολλά κοινά στοιχεία.

Η «φυλή» αυτή στην οποία ανήκει και η Σύλβια (αν και πλέον προτιμά να αποστασιοποιείται) είναι η κοινότητα κωφών – μια κοινότητα που εμπεριέχει κι αυτή τα δικά της παράδοξα, τις ιεραρχίες, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπά της. Παρόλα αυτά, η ανάγκη του Μπίλι να αισθάνεται πως ανήκει σε μια ομάδα, θα τον κάνει να παραβλέψει τις στρεβλώσεις, καθώς και τις προσωπικές του αμφιβολίες, προκειμένου να εισχωρήσει πιο βαθιά μέσα σε αυτή, νιώθοντας πως έτσι αποκτά δύναμη και αυτοπεποίθηση για να διεκδικήσει με περισσότερο σθένος πράγματα από τη ζωή του.

Ο υπερβάλλον ζήλος του, η αδήριτη ανάγκη του να τραβήξει τα βλέμματα πάνω του και να νιώσει σημαντικός, θα τον οδηγήσει σε λάθη, που θα τον βάλουν τελικά σε μεγάλες περιπέτειες.

«Είναι η πρώτη φορά που με ακούτε κανονικά κι αυτό επειδή δεν μιλάω», θα πει στους γονείς του, όταν τους ζητήσει να μάθουν τη νοηματική γλώσσα για να συνεννοούνται μαζί του. Αυτοί, όμως, δεν θα δεχτούν, φοβούμενοι πως αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει την απομάκρυνσή τους από τη δική τους «φυλή», των ανθρώπων που ακούν, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.

Η σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά αναδεικνύει με πληρότητα τους χαρακτήρες μέσα σε ένα αρκετά προσεγμένο σκηνικό περιβάλλον. Ξεχωρίζουν οι ερμηνείες του Μάνου Καρατζογιάννη και της Βασιλικής Τρουφάκου –των δύο ηθοποιών που ακροβατούν ανάμεσα στη λεκτική επικοινωνία και τη νοηματική–, καθώς και η ερμηνεία του Μανώλη Μαυροματάκη, που παρουσιάζει ένα ισχυρό ψυχογράφημα στο ρόλο του πατέρα.

Μεστές είναι οι ερμηνείες των υπολοίπων (Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Δημήτρη Κουρούμπαλη, Ελένη Μολέσκη), σε μια παράσταση που συγκινεί, προβληματίζει, ευαισθητοποιεί και γεννάει πολλά ερωτήματα για τα όρια της επικοινωνίας, για το αν οι λέξεις μπορούν πάντοτε να προσφέρουν απαντήσεις και να διευκολύνουν τις διαπροσωπικές σχέσεις. Ίσως μερικές φορές έχει τελικά περισσότερη αξία να ακούς και να αφουγκράζεσαι, παρά να αρθρώνεις λόγο, έχοντας επίγνωση πως αυτό δεν σημαίνει αδυναμία.

Παρακολουθήστε ελεύθερα την παράσταση στο site του θεάτρου Σταθμός για όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να πατήσετε ΕΔΩ.

* H μαγνητοσκόπηση της παράστασης έγινε από τον Ηλία Μόσχοβα.

Ταυτότητα παράστασης

Πρόκειται για το πολυβραβευμένο έργο της Νίνα Ρέιν «Φυλές» σε μετάφραση Έρις Κύργια και σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τους, με αλφαβητική σειρα: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Μάνο Καρατζογιάννη, Δημήτρη Κουρούμπαλη, Μανώλη Μαυροματάκη, Ελένη Μολέσκη και Βασιλική Τρουφάκου.

Σκηνικά – κοστούμια: Εδουάρδος Γεωργίου, φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου, μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης, βίντεο: Δήμητρα Τρούσα.
Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Αποστολάκη, βοηθός σκηνοθέτη: Χρήστος Τζαμαργιάς.

Σύμβουλος δραματουργίας: Ελένη Μολέσκη.

Επιστημονικός σύμβουλος: Κωνσταντίνος Σαμαράς.

Τέλος, για την ερμηνεία του στο ρόλο του κωφού Μπίλι ο Μάνος Καρατζογιάννης απέσπασε Βραβείο ερμηνείας κοινού.

Διάρκεια: 110 λεπτά