«Ντα ζβιντάνιγια – Дo свидания» του Φώντα Λάδη – Κείμενα για την Σοβιετική Ένωση 1980-1986

Κυκλοφόρησε από τη «Σύγχρονη Εποχή» το νέο βιβλίο «Ντα ζβιντάνιγια – Дo свидания» του Φώντα Λάδη.

Τα 100 χρόνια από το θάνατο του Λένιν, που συμπληρώθηκαν φέτος, στάθηκαν μια καλή αφορμή για να συγκεντρωθούν τα κείμενα που είχε γράψει ο Φώντας Λάδης τη δεκαετία του 1980 για τη Σοβιετική Ένωση και να κυκλοφορήσουν από τη Σύγχρονη Εποχή στη σειρά «Σελίδες μέσα στο χρόνο», σειρά στην οποία εντάσσονται και Τα Κυριακάτικα, που εκδόθηκαν πριν έναν χρόνο.

Τα κείμενα αυτά έχουν γραφτεί σαν απόηχος τριών ταξιδιών του συγγραφέα στην ΕΣΣΔ το 1980, το 1982 και το 1983 και, πέρα από τις γενικές διαπιστώσεις, προσκομίζουν κάποια στοιχεία άγνωστα στον Έλληνα αναγνώστη για ορισμένους τομείς της σοβιετικής κοινωνικής ζωής, όπως είναι η εκπαίδευση και η γενικότερη παιδεία, ο κόσμος των εκδόσεων, το σοβιετικό σύστημα βιβλιοθηκών, η εξέλιξη κάποιων νέων τη δεκαετία του 1980 επιστημών (όπως η ψυχογλωσσολογία και η παιδαγωγική).

Κείμενα στα οποία ξεχωρίζει ο μοναδικός τρόπος γραφής του συγγραφέα, που επιτρέπουν στον αναγνώστη να «πάει πίσω στο χρόνο» και να «περπατήσει» στους δρόμους της Μόσχας, του Λένινγκραντ, στους διαδρόμους του Ινστιτούτου Πούσκιν με τους εκατοντάδες σπουδαστές από τις χώρες όλου του κόσμου, που «ζωντανεύουν» εικόνες από τη Σοβιετική Ένωση και δημιουργούν την αίσθηση του μεγάλου, του συγκλονιστικού που ερχόταν από το μέλλον. Κείμενα που δημιουργούν «δέος» για την κοινωνία που έλειπε το κυνήγι του κέρδους και η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και ενισχύουν τη βαθιά και αταλάντευτη πεποίθηση ότι ο Σοσιαλισμός είναι η απάντηση για τον 21ο αιώνα.

Αναρωτιέται ο συγγραφέας στον πρόλογό του:

«Τι μπορεί, λοιπόν, τώρα να προσφέρουν κείμενα που, έτσι όπως παρουσιάζονται εδώ συγκεντρωμένα, κάποια από αυτά μπορεί ίσως να “προκαλούν” το σημερινό αναγνώστη με την εξιδανίκευση και την ωραιοποίηση που χαρακτηρίζει ορισμένα σημεία τους;»

Ο Φώντας Λάδης θεωρεί ότι οι αναμνήσεις, οι βαθύτερες επιθυμίες, η έφεση στο όνειρο και στους μεγάλους, ιδανικούς στόχους δεν εμποδίζουν τον άνθρωπο να σταθεί στην πραγματική εικόνα, με το σύνολο των θετικών και αρνητικών στοιχείων της, και δεν τον οδηγούν σε μια προβολή του επιθυμητού πάνω στο υπαρκτό, αν και βέβαια αυτό συμβαίνει πολλές φορές.

Αρκεί αυτός να μπορεί να ελέγχει «αυτήν τη διπλή φύση των πραγμάτων, να εντοπίζει με ειλικρίνεια τις αδυναμίες και να τις διορθώνει, για να πλησιάζει κάθε φορά και περισσότερο, μέσω αυτής της διαδικασίας, στον απόλυτο, εξιδανικευμένο στόχο».

Έτσι, λοιπόν, στο παραπάνω ερώτημα «μπορεί κανείς να απαντήσει ότι και από αυτήν ακόμα την άποψη μπορούν να προσφέρουν, να είναι χρήσιμα. Ώστε κάθε άνθρωπος που είναι στρατευμένος στο όραμα της κοινωνικής αλλαγής να εντοπίζει ακριβέστερα –για τους άλλους και για τον εαυτό του– την αλήθεια, όπου και αν την εξετάζει, και να την παρουσιάζει έτσι ακριβώς όπως είναι. Έτσι, θα είναι τελικά ασφαλώς πολύ πιο πειστικός τόσο στις πολιτικές του αντιπαραθέσεις όσο –ακόμα περισσότερο– και στον καλόπιστο διάλογο με τους πολιτικούς του συμμάχους και τους απλούς εργαζόμενους.»

Και αυτό γιατί ο συγγραφέας ξέρει κάτι με σιγουριά: «Ότι εκεί, στο μέλλον, μαζί με τα πρωτοφανέρωτα, στη μορφή, χαρακτηριστικά της νέας, επαναστατικής κοινωνίας, θα βρίσκεται –και θα μας χαμογελάει καλοπροαίρετα– ολόκληρη η Σοβιετική Ένωση. Με την ορμή, τα επιτεύγματα και το παράδειγμά της. Αυτής, της ρωσικής επανάστασης, θα είναι παιδί η κοινωνία που θα έρθει. Ραντεβού, επομένως, στο μέλλον. Εκεί, που μας περιμένει η Σοβιετική Ένωση.»

Ενώνουμε και τη δική μας φωνή με τη φωνή του Φώντα Λάδη: Ντα ζβιντάνιγια, λοιπόν, στο επανιδείν.