Χάρη Σακελλαρίου «Ένα τρελό, τρελούτσικο ρομποτάκι»

Ο Χάρης Σακελλαρίου (1923-2007) γεννήθηκε στο Θαυμακό Δομοκού του νομού Φθιώτιδας και πέθανε στην Αθήνα. Ήταν Δάσκαλος, Επιθεωρητής,  Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. και Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ποιητής, πεζογράφος (μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, παραμυθογράφος) και δραματουργός για παιδιά και ενήλικες, ανθολόγος λογοτεχνικών κειμένων, δοκιμιογράφος, κριτικός βιβλίου, λεξικογράφος, καθώς και κριτικός και ιστορικός  μελετητής της λογοτεχνίας για παιδιά και ενήλικες.

Πολυγραφότατος συγγραφέας. Εκδόθηκαν 128 βιβλία του, τα περισσότερα δικά του και ορισμένα σε συνεργασία με άλλους συγγραφείς.

Ήταν διευθυντής τριών περιοδικών: του «Νεοελληνικού Λόγου» (1972-2006), του περ. «Τα Χελιδόνια» (1979-1981) του ΥΠΕΠΘ και της «Επιθεώρησης Παιδικής Λογοτεχνίας» (1986-2002). Διετέλεσε μέλος της Συντακτικής Επιτροπής των Αναγνωστικών του Δημοτικού «Η Γλώσσα μου» (εκπαιδευτική μεταρρύθμιση 1983-1985), Πρόεδρος της «Ένωσης Συγγραφέων-Εικονογράφων Παιδικού Βιβλίου», ιδρυτικό μέλος του «Εκπαιδευτικού Συνδέσμου» και του περ. «Τα Εκπαιδευτικά» (μέλος της Συντακτικής Επιτροπής).

Στην Κατοχή ανέβηκε στα βουνά της «Ελεύθερης Ελλάδας» και σπούδασε στο «Παιδαγωγικό Φροντιστήριο» της Π.Ε.Ε.Α. (Καρπενήσι-Τροβάτο Ευρυτανίας). Ευτύχησε να έχει δασκάλους του τους φωτισμένους Παιδαγωγούς Μιχ. Παπαμαύρο, Κώστα Σωτηρίου και Ρόζα Ιμβριώτη. Έλαβε μέρος – με το συμπατριώτη του, Γεώργιο Μυρισιώτη – στη συγγραφή του Αναγνωστικού της Π.Ε.Ε.Α. «Ελεύθερη Ελλάδα» (για τους μαθητές της Ε΄ τάξης του Δημοτικού), που την κύρια ευθύνη της συγγραφής είχε ο Μιχ. Παπαμαύρος.

Το θεατρικό του έργο για παιδιά «Ένα τρελό τρελούτσικο ρομποτάκι» είναι μια κωμωδία σε 4 εικόνες. Οι δασκάλες και οι δάσκαλοι, που αρέσκονται ν’ ανεβάζουν θεατρικές παραστάσεις, στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, αλλά και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, είναι δυνατό να προετοιμάσουν μαζί με τους μαθητές τους, αλλά και με την ηθική και έμπρακτη συμπαράσταση των  γονιών των μαθητών τους μια υπέροχη θεατρική παράσταση. Οι θεατρολόγοι δε και οι ηθοποιοί, οι οποίοι συνεργάζονται με δήμους ή Συλλόγους Γονέων, είναι δυνατό να επιχειρήσουν ένα τέτοιου είδους εγχείρημα. Ευχής έργο είναι ν’ ανεβαστεί αυτό το υπέροχο θεατρικό κείμενο από ερασιτεχνικό θίασο ενηλίκων ή από επαγγελματικό θίασο ενηλίκων, που οι παραστάσεις του απευθύνονται σε παιδικό ακροατήριο.

Περίληψη του έργου:

Ο Τι-Φί, ένα ρομποτάκι από άλλον πλανήτη, έρχεται με διαστημόπλοιο μαζί με άλλα ρομποτάκια στη Γη, αλλά χάνεται στα δρομάκια μιας πόλης. Το βρίσκει ένας πατέρας και το φέρνει δώρο στα παιδιά του, τα οποία δεν αγαπούν τα γράμματα, τη γνώση και το σχολείο.

Ο Μάκης το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας, ανακαλύπτει τις μεγάλες ικανότητες του μικρού ρομπότ, και έτσι το κάνει υπηρέτη του, το εκμεταλλεύεται με απαράδεκτο τρόπο, του συμπεριφέρεται ανάρμοστα και σκληρά. Το διατάζει να του μεταφέρει στ’ ακουστικά που έχει στ’ αυτιά του, με τηλεκοντρόλ, όλα τα μαθήματα στο σχολείο – κρυφά από το δάσκαλο. Χωρίς ο ίδιος να διαβάζει τα μαθήματά του, το ρομποτάκι του λύνει τις ασκήσεις, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και χειρότερος ως χαρακτήρας και ως μαθητής. Η κατάσταση επιδεινώνεται, ώσπου κάποια μέρα δημιουργείται ένα τεχνικό πρόβλημα στ’ ακουστικά του Μάκη, με αποτέλεσμα να ρεζιλευτεί μπροστά στο δάσκαλο και στους συμμαθητές του, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την απάτη… Ο Μάκης θέλει να τιμωρήσει  το ρομποτάκι για την εμπλοκή που του συνέβη. Του φέρνεται άσχημα, όπως θα φερνόταν ένας αφέντης απέναντι στο δούλο του κατά τη δουλοκτητική εποχή.

Εντωμεταξύ, οι ιδιωτικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών και ρομποτικής μαθαίνουν για το ρομποτάκι, τον εξωγήινο επισκέπτη, και μετά από έρευνα και παρακολούθηση, καταφέρνουν να το απαγάγουν απ’ την προσωρινή του οικογένεια.

Το ρομποτάκι δεν παραλείπει να επικοινωνήσει με τους φίλους του – τα παιδιά -, μέσα από το τηλεκοντρόλ, να τους εξηγήσει για την αναχώρησή του από τη Γη, αλλά και να τους συμβουλεύσει με σοφά λόγια.

Χάρη Σακελλαρίου «Ένα τρελό, τρελούτσικο ρομποτάκι»

Κωμωδία σε 4 εικόνες

Εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα – Γιάννινα 1998, σελ. 63

Αξιολόγηση του έργου:

Πρόκειται για μια κωμωδία επιστημονικής φαντασίας με πολλαπλά μηνύματα, τα οποία αρχικά ενστερνίζονται οι ηθοποιοί (παιδιά ή επαγγελματίες ηθοποιοί) και στη συνέχεια μεταδίνουν στα παιδιά-θεατές της παράστασης. 

Τα παιδιά αγαπώντας υπερβολικά το παιχνίδι, είναι φυσικό να νιώθουν ότι με την πολύωρη παραμονή τους στο σχολείο και με το χρόνο της μελέτης στο σπίτι, χάνουν χρόνο από το παιχνίδι τους… 

Με την κατάλληλη, όμως, παιδαγωγική αντιμετώπιση από μέρους εκπαιδευτικών και γονιών, είναι δυνατό ν’ αγαπήσουν το διάβασμα και τη γνώση, μέσα από διάφορες θεατρικές και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ενώ παράλληλα τα παιδιά ασχολούνται με τον αθλητισμό και τα ομαδικά παραδοσιακά παιχνίδια.

Η σύγχρονη τεχνολογία βοηθάει τα παιδιά ν’ αναπτύξουν τις γνώσεις τους, τη φαντασία τους, τις δεξιότητές τους. Όμως, η κάθε υπερβολή τους είναι δυνατό ν’ αλλοιώσει αρνητικά το χαρακτήρα τους και να τα αποπροσανατολίσει από τη διαδικασία της μόρφωσής τους, των σπουδών τους, και ίσως να διαταράξει την ψυχοπνευματική τους ανάπτυξη.  

Ο Χάρης Σακελλαρίου έχει τη στιχουργική ικανότητα να δημιουργεί ποιήματα και ποιητικούς διαλόγους, ώστε τα παιδιά να προσλαμβάνουν πιο άνετα το λόγο και τα νοήματα.

Χρησιμοποιεί συχνά το χιούμορ, ώστε τα παιδιά-θεατές να διασκεδάζουν και συνάμα να ψυχαγωγούνται από την υπόθεση του έργου, να ταυτίζονται με τους χαρακτήρες των ηρώων του και να μιμούνται τη συμπεριφορά τους.

Ο Χάρης Σακελλαρίου δεν είναι μόνο καλός παιδαγωγός. Είναι συνάμα και καλός γλωσσοπλάστης και  δραματουργός. Όλα τα θεατρικά έργα του για παιδιά είναι προσιτά στους μικρούς θεατές, οι οποίοι  ενθουσιάζονται όταν βλέπουν παραστάσεις των έργων του είτε από συνομηλίκους τους είτε από ερασιτέχνες ή επαγγελματίες ενήλικες ηθοποιούς.

Οι στίχοι του είναι εύκολο να μελοποιηθούν από κάθε δάσκαλο που γνωρίζει μουσική ή από κάποιον επαγγελματία μουσικό. Να με ποιο τραγούδι υποδέχεται το ρομποτάκι ο Μάνος στο σπίτι του:

«Έλα, ρομποτάκι / μίλα μας λιγάκι / δείξε μας ότι μπορείς / δυο λογάκια να μας πεις.//

Άιντε, λίγο σείσου / σείσου και κουνήσου / δείξε μας πώς περπατάς / πώς ισορροπία κρατάς. //

Τι είσαι, ρομποτάκι / σκέτο μηχανάκι / ή έχεις μέσα σου ζωή / έστω και μηχανική; //

Αν είσ’ απ’ τ’ αστέρια / κούνα μας τα χέρια / πες μας κάτι εξώκοσμο / και αλαμπουρνέζικο…»

Τα παιδιά, όμως, όπως συμβαίνει ορισμένες φορές, παρεξηγούν και υπερεκτιμούν τη χρησιμότητα των ρομπότς και της τεχνολογίας:

«Τέρμα πια τα διαβάσματα / τα πονοκεφαλιάσματα! / Τώρα ύπνος και ραχάτι / και ζωή χαρά γεμάτη. //

Πατώ ένα μικρό κουμπί / και ξέρω ευθύς το καθετί. / Ζήτω η νέα τεχνολογία! / Κάτω τα παλιά βιβλία!…»

Ο ΤΙ-ΦΙ, το ρομποτάκι, εξηγεί στον Μάκη διάφορα θέματα, αν και εκείνος αρχικά δεν μπορεί να τα κατανοήσει:

«[…] Το τελειότερο μηχάνημα, το τελειότερο κομπιούτερ του κόσμου είναι το μυαλό του ανθρώπου. Αυτό επινοεί και δημιουργεί όλα τα μηχανήματα κι αυτό τα βάζει να δουλεύουν. Αν αχρηστέψουμε το μυαλό…

[…] Φρόντισε να σπουδάσεις κι εσύ, να μάθεις όσα κι ο δημιουργός μου, κι ακόμα περισσότερα, για να φτιάσεις μια μέρα ένα ρομποτάκι πιο τέλειο από μένα, που να μη λαθεύει ποτέ. Αλλά, για να φτάσεις εκεί, θα χρειαστούν σπουδές, διάβασμα, ξενύχτια πάνω στο βιβλίο. Ξέρεις πόσο σπουδαγμένοι ήταν αυτοί που με δημιούργησαν, πόσο μελέτησαν και δούλεψαν, ώσπου να με συναρμολογήσουν;»

Αναχωρώντας από τη Γη, ο ΤΙ-ΦΙ, με λόγια παραινετικά απευθύνθηκε στον πρωταγωνιστή του έργου, τον επιπόλαιο Μάκη για να του τονίσει τις κοινωνικές αξίες της αγάπης, της συνεργασίας, της εργασίας και της ειρήνης:

«[… ] Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να γίνετε εσείς καλύτεροι. Να μελετάτε, να δουλεύετε… Και προπάντων να έχετε ανάμεσά σας αγάπη. Η πρόοδος θέλει συνεργασία όλων των ανθρώπων… Συνεργασία και ειρήνη κι όχι μίσος και πόλεμο. Το μίσος κι οι πόλεμοι μόνο δυστυχία και καταστροφή φέρνουν […]»

Γενικά, πρόκειται για ένα θεατρικό έργο κατάλληλο να παιχτεί για παιδιά 9-14 χρόνων, περίπου. Ένα έργο, το οποίο προσλαμβάνει άλλες διαστάσεις και χαρακτηριστικά κατά την ώρα της θεατρικής παράστασης και για τα παιδιά-θεατές και για τους γονείς και εκπαιδευτικούς, που θα την παρακολουθήσουν.