Θανάσης Ν. Καραγιάννης: Θεατρικές διαδρομές σε κείμενα, βιβλία και παραστάσεις για παιδιά και ενήλικες – Ιστορικά και θεωρητικά ζητήματα

Παρουσιάζει ο Δρ. Γιάννης Μπάρτζης*

Όταν έπιασα στα χέρια μου τούτο το βιβλίο του δρ. Θανάση Καραγιάννη, είπα πως δε θα ασχοληθώ μαζί του, ίσως γιατί για χρόνια έχω απομακρυνθεί από τη σχολική υπηρεσία και δεν αγγίζουν πια τα ενδιαφέροντά μου ζητήματα του παιδικού θεάτρου. Βέβαια, γνωρίζω τις δουλειές του απ’ τα πρώτα του πετάγματα, συχνά είχαμε και κοινές συνεργασίες παλαιότερα, κυρίως στις αξέχαστες εποχές της Επιθεώρησης Παιδικής Λογοτεχνίας και των λογοτεχνικών δράσεων του μέντορά μας αείμνηστου Χάρη Σακελλαρίου. Ήξερα από πρώτο χέρι πόσο διερευνητικός, ενδελεχής και επίμονος υπήρξε στην ανακάλυψη χαμένων έργων και ξεχασμένων δημιουργών του παιδικού θεάτρου, και πόσο ευθύς και ασυμβίβαστος λειτουργεί ως μελετητής και κριτικός, υπηρετώντας σκόπιμα και προγραμματισμένα τις ιδεολογικές στοχεύσεις του  σοσιαλισμού / κομμουνισμού. 

Θες η μακρά φιλία μας, θες η εμπιστοσύνη στη γραφίδα του… με οδήγησαν σε ένα βιαστικό ξεφύλλισμα του νέου του βιβλίου. Και… πιάστηκα στις ξόβεργες της αφηγηματικής και κριτικής του δεινότητας! Ένα βιβλίο, που στον τίτλο και στο οπισθόφυλλο αυτοσυστήνεται ως εμπεριέχον δοκίμια, άρθρα, εισηγήσεις σε συνέδρια, σε σεμινάρια, σε ημερίδες, κριτικές θεάτρου για παιδιά, συνεντεύξεις κ.ά. κατέληξα να μην το αφήνω από τα χέρια μου, και τελικά να το απολαύσω ως αναγνώστης συναρπαστικού αφηγηματικού λόγου. 

Πολλά τα θέματα, πληθώρα άρθρων, ευρύτητα ζητημάτων αναπτύσσονται στις 350 σελίδες του βιβλίου, αρκετά των οποίων περιστρέφονται γύρω από σημαντικούς φάρους και πρωτεργάτες του παιδικού θεάτρου, όπως π.χ. για τον «παιδικό» Μπρεχτ ή για τον Βασίλη Ρώτα ή για τον Χάρη Σακελλαρίου… 

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνολική έρευνα του Θανάση Ν. Καραγιάννη για τον ήρωα της Αλαμάνας Θανάση Διάκο και την πολυειδή αντιμετώπισή του ως κεντρικού προσώπου σε πλήθος παιδικά θεατρικά έργα. Εντυπωσιάζει η σε βάθος προσωπική έρευνα που έχει γίνει από τον ερευνητή-συγγραφέα σε σκονισμένα αρχεία σχολείων και σε παλιές βιβλιοθήκες, δεδομένου ότι το υλικό αυτό έχει αποσυρθεί από τη στόχευση και το ενδιαφέρον των σημερινών δασκάλων. 

Δε λείπουν πινελιές πληροφόρησης και κριτικής αποτίμησης για εξέχοντα ονόματα του παιδικού μας θεάτρου αλλά και του θεάτρου για ενήλικες, για συγγραφείς και ηθοποιούς όπως: Βαγγέλης Ηλιόπουλος,  Άννα Βαγενά, Γιάννης Καλατζόπουλος, Άννα Συνοδινού, Βασιλάκης Καΐλας, Θόδωρος Γραμματάς, Ντίνος Δημόπουλος, ο καραγκιοζοπαίχτης Δημήτρης Μόλλας και πάρα πολλοί άλλοι.

Θανάσης Ν. Καραγιάννης, “Θεατρικές διαδρομές σε κείμενα, βιβλία και παραστάσεις για παιδιά και ενήλικες – Ιστορικά και θεωρητικά ζητήματα” – Εκδόσεις Πάραλος, Αθήνα 2021, σχήμα: 0,17 Χ 0,24, σελ. 352

Αποσπάσματα έργων, ποιήματα, κριτικές, συνεντεύξεις, δίνουν στο βιβλίο αυτό μια φρεσκάδα που διατηρεί το αναγνωστικό ενδιαφέρον αμείωτο και οξύνουν τη προδιάθεση πρόσκτησης των θεατρικών παραστάσεων, μέσα από τον ιδεολογικό φακό και την ερμηνευτική αξιολόγηση του μαρξιστικού τρόπου θέασης των προϊόντων της τέχνης.

Αλλά ακόμα και τους αναγνώστες που προτιμούν πιο πλουραλιστικές απόψεις και επιθυμούν τη σφαιρική στοιχειοθέτηση γνώμης και κριτικής στάσης, το βιβλίο αυτό του Θανάση Ν. Καραγιάννη βοηθά και χρησιμεύει, γιατί διαχειρίζεται με συγγραφική μαεστρία και με κριτική δεινότητα ποικίλα θεωρητικά και κριτικά ζητήματα για την Ιστορία, την Ιδεολογία, την Αισθητική και τη Θεματολογία του Νεοελληνικού θεάτρου και όχι μόνο. Ως έργο μακράς πείρας και πολύχρονης ενασχόλησης του ερευνητή με τα παραπάνω αντικείμενα, αποτελεί άριστο εγχειρίδιο γνώσης και άσκησης στην κριτική του θεάτρου και της λογοτεχνίας.  

Συνιστάται ιδιαιτέρως στους εκπαιδευτικούς, τους θεατρολόγους, τους σκηνοθέτες, τους ηθοποιούς, τους σπουδαστές δραματικών σχολών, τους φοιτητές παιδαγωγικών τμημάτων, τμημάτων φιλολογίας, φιλοσοφίας και παιδαγωγικής, καθώς και στους φοιτητές θεατρικών σπουδών των πανεπιστημίων, στους θεατρόφιλους και στους φιλομαθείς αναγνώστες. 

Το βιβλίο προλογίζει η Χρυσόθεμις Σταματοπούλου-Βασιλάκου, ομ. Καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία αναφέρεται στην ερευνητική, συγγραφική και διδακτική παρουσία του δρ. Θανάση Ν. Καραγιάννη στο χώρο των θεατρικών σπουδών, καθώς και στην προσφορά εκ μέρους του στη Βιβλιοθήκη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών ενός ολόκληρου θησαυρού από αρχειακό υλικό παραστάσεων παιδικού θεάτρου της δεκαετίας 2000-2010.

Συγχαίρω από καρδιάς τον εκλεκτό συγγραφέα και φίλο για το νέο του πόνημα και εύχομαι να εκτιμηθεί όπως και τα προηγούμενα βιβλία του, και να κοσμεί τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, διδάσκοντας εσαεί τους νέους δημιουργούς, μελετητές και καταναλωτές εμπνευσμένων θεατρικών έργων.

*Γιάννης Δ. Μπάρτζης, δρ.φ., Πρόεδρος του ΔΣ της Εταιρείας Κορινθίων Συγγραφέων