Λιλή Γάτη: “Ο Φασισμός είναι το καλύτερο εργαλείο των ιμπεριαλιστών”

Η στήλη “Γυναίκες στην Κατιούσα”, με τη Μαρία Παρέντη και τη Filio Magenta μια Κυριακή απόγευμα, εισέβαλε στο φιλόξενο χώρο της συγγραφέως Λιλής Γάτη και ταξίδεψε μαζί της στον κόσμο των παιδιών και των παραμυθιών, σε έναν κόσμο όπως ακριβώς θα έπρεπε να είναι κι αυτός που ζούμε…

Η γραφή είναι για σένα πρωτίστως η δική σου διέξοδος από την γενικότερη ασχήμια των ημερών, λειτουργεί δηλαδή μόνο λυτρωτικά, ή έχει κι άλλο σκοπό;

Υπάρχει πολύς κόσμος που γράφει έτσι κι αλλιώς, γιατί έχει μια προσωπική ανάγκη να γράψει και να εκφραστεί μέσα από το γράψιμο. Όταν αυτό όμως περνάει το επίπεδο της πρώτης ανάγκης, της έμπνευσης που σου χτυπάει την πόρτα και λες εγώ τώρα θα σκάσω αν δεν γράψω, όταν έχεις πράγματα να μοιραστείς, τότε μπαίνεις στην διαδικασία να περάσεις από το επίπεδο της ανάγκης για έκφραση, στο επίπεδο της ανάγκης για ολοκλήρωση της έκφρασης. Οπότε αυτό είναι μια διαδικασία η οποία είναι μακροχρόνια, επίπονη, απαιτεί μελέτη, διάβασμα, σβήσιμο. Δεν είναι μια διαδικασία -αυτολύτρωση της στιγμής. Όταν έχεις να γράψεις ένα μυθιστόρημα πεντακοσίων σελίδων είναι μια διαδικασία μακροχρόνια. Όμως γενικά η γραφή είναι ανάγκη. Ανάγκη να εκφραστείς ή να αλλάξεις τον κόσμο μέσα από την διαδικασία της γραφής . Κάτι πας να πεις. Σωστό, λάθος.

Από πού γεννήθηκε η ανάγκη για συγγραφή παιδικών βιβλίων και συγκεκριμένα παραμύθια;

Εγώ πιστεύω ότι τα παιδιά είναι το μέλλον. Οπότε θεωρώ πως πρέπει να έχουν μια ζωή στο μπόι των ονείρων τους και για να έχουν μια ζωή στο μπόι των ονείρων τους, κάποιος πρέπει να τους δείξει τον δρόμο. Επιλέγω λοιπόν μέσα από τις ιστορίες που γράφω για τα παιδιά, να τους δείξω τον δρόμο για μια άλλη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Για μια κοινωνία που μπορούν να διεκδικούν, να απαιτούν και να αμφισβητούν.

Ποιος είναι ο ρόλος και το χρέος του Δασκάλου και ποια τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Είναι για σένα ένας τίτλος τιμής καθώς δεν είναι όλοι δάσκαλοι, με την ουσιαστική έννοια του όρου.

Εγώ δάσκαλος δεν είμαι με την έννοια να μάθω στα παιδιά ανάγνωση, γραφή , μαθηματικά ή γεωγραφία. Διδάσκω σε αυτά δημιουργική γραφή. Όμως αν με ρωτάς πώς το σκέφτομαι, έχει πολύ μεγάλη σημασία ο δάσκαλος ή οι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με τα παιδιά, να τους μαθαίνουν όχι τι να σκέφτονται, αλλά πώς να σκέφτονται. Να μπορούν να εμπνεύσουν τα παιδιά να προχωρήσουν παρακάτω και να μπορούν να τα εμπνεύσουν στο ζήτημα της διεκδίκησης.

Τα παιδιά σήμερα δεν ξέρουν τι πάει να πει δικαίωμα. Στο λεξικό δεν υπάρχει η λέξη δικαίωμα, δεν υπάρχει η λέξη αμφισβήτηση και δεν υπάρχει η λέξη διεκδίκηση. Οπότε ο δάσκαλος πρωτίστως αυτό που πρέπει να κάνει είναι να εμφυσήσει στα παιδιά πως υπάρχει μια κοινωνία αλλιώτικη, διαφορετική και πως δεν έχουν έρθει σε αυτήν την κοινωνία για να εξυπηρετούν ούτε το Σύστημά τους(το εκπαιδευτικό), ούτε το Σύστημα γενικά. Τα παιδιά έχουν έρθει στη ζωή για να αλλάξουν τον κόσμο.

Η Ανατροπή είναι ένα «παραμύθι» που λες θα προλάβουμε να το ζήσουμε;

Δεν ξέρει κανείς το πότε, το πώς, το γιατί, ποια στιγμή θα είναι εκείνη, που θα ανάψει η φλόγα και θα έρθει μια κατάσταση στην οποία θα μπορείς να παλέψεις για κάτι τελείως διαφορετικό . Γιατί το κίνημα έτσι κι αλλιώς είναι σε πολύ μεγάλη ύφεση. Όμως πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για κάτι που έχεις ονειρευτεί τόσο πολύ. Γι αυτό το λόγο πρέπει να μάθουμε στα παιδιά να ονειρεύονται. Γιατί όταν ονειρευτούν και βάζουν τους δικούς τους όρους στα όνειρα τους και μάθουν τι σημαίνει σεβασμός, φιλία, αλληλεγγύη, αγάπη πάνω από χρώμα, θρησκεία και φυλή. Όταν μπούμε σε μια τέτοια διαδικασία, μπορεί να έρθει εκείνη η ώρα και να είμαστε έτοιμοι.

Η ενασχόληση με τα παιδιά μέσω των παραμυθιών, είναι ένα κυνήγι της χαμένης αθωότητας ή μια φροντίδα και υπεράσπιση γι’ αυτό που λέμε «μέλλον»;

Ας μιλήσω για μένα λέγοντας πως σκέφτομαι σαν παιδί, νιώθω σαν παιδί. Θα μου πεις όμως «κυρά δεν είσαι παιδί, είσαι 39 χρονών». Θα πω όμως κάτι, δεν είναι δικό μου , κλεμμένο, αλλά μου αρέσει πάρα πολύ:

«Για να φτάσεις να μπορείς να επικοινωνήσεις με ένα παιδί, πρέπει να τεντώσεις όλη σου την ύπαρξη. Πρέπει να σηκωθείς τόσο ψηλά, γιατί τα συναισθήματα των παιδιών είναι απέραντα, εμείς πάμε και τα βάζουμε σε κουτάκια και τα κλείνουμε, τα φυλακίζουμε, τα περιορίζουμε και τα μαθαίνουμε να κοιτάνε προς μία κατεύθυνση και σε καμία άλλη.»

Εγώ έχω μία τεράστια ανάγκη, δική μου ανάγκη, να βλέπω παιδικά μάτια να ταξιδεύουνε σε απέραντους, μαγικούς κόσμους , έχω ανάγκη προσωπική. Όμως , αυτό δε σημαίνει, όταν συναναστρέφεσαι με παιδιά, διδάσκεις σε παιδιά και γράφεις για παιδιά , δε σημαίνει πως παλιμπαιδίζεις .Χωρίς διδακτισμούς και χωρίς να κουνάς το δάχτυλο, πρέπει να μπορείς να κατευθύνεις τη σκέψη των παιδιών στην απεραντοσύνη. Η δική μου επιλογή είναι να μην κατευθύνω τα παιδιά σε έναν δρόμο, αλλά να τα μαθαίνω να σκέφτονται με τα μάτια της καρδιάς τους ανοιχτά. Να ανοίγουν οι ορίζοντες τους κι όπου τα βγάλει.

Τα παιδιά είναι η καλύτερη εκδοχή του ανθρώπου. Είναι παράλληλα όμως το πιο δύσκολο κοινό. Έχεις κάποια φορά αισθανθεί περίεργα με την κριτική ενός παιδιού για το έργο σου ή ακόμα και κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας έγινε κάτι που σε άφησε άναυδη;

Καταρχάς το να ασχολείσαι με παιδιά κι αντιλαμβάνομαι τους δασκάλους πλήρως, είναι η πιο δύσκολη δουλειά του κόσμου. Μάλλον είναι, αν την κάνεις καλά. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη σε κριτικάρουν καθόλη την διάρκεια του μαθήματος. Τα παιδιά είναι εκεί, δεν λείπουν λεπτό. Ξέρουν να κάνουν “ρακόρ” , ξέρουν να παρατηρούν το κάθε λάθος ανά πάσα στιγμή. Το ζητούμενο είναι να μιλάς αληθινά, όταν έχεις να κάνεις με παιδιά πες αλήθεια, την αλήθεια σου. Αν δεν πεις αλήθεια σε αποδόμησαν στο δευτερόλεπτο . Εντωμεταξύ, μπορεί πρόσκαιρα να τα εντυπωσιάσεις με φληναφήματα, με πομφόλυγες , με ωραία εφέ, όπως και να έχει θα σε αποδομήσουν, αν αυτό που λες δεν είναι αληθινό. Θα σε ξεβρακώσουν κανονικά. Τα παιδιά δεν αστειεύονται!

Την πρώτη φορά στη ζωή μου , που πήγα να κάνω παρουσίαση το «Γεια σου φίλε» από τη Σύγχρονη εποχή, που γράψαμε για τη μετανάστευση, σαν αδαής,  πήρα το βιβλίο και ξεκίνησα να διαβάζω το κείμενο. Να κάνω ανάγνωση δηλαδή, χωρίς να σκεφτώ τις ανάγκες των παιδιών. Λες κι ήταν υποχρεωμένα να με ακούσουν. Ήταν σαράντα παιδιά στην τάξη που με είχαν καλέσει από το 23ο Δημοτικό Σχολείο της Νίκαιας . Το ένα «Κυρία να πάω τουαλέτα», το άλλο «Κυρία τη μαμά μου», στο τέλος μείνανε τέσσερα παιδάκια. Και λέω «τι κάνω λάθος» , «καλά δε διαβάζω» και το κόβω , λέω τέλος, παιχνίδι. Πάντα έχω στην τσάντα μου ένα παιχνίδι σε περίπτωση “φθοράς”. Έχω κάρτες ,οι οποίες είναι με διάφορα στοιχεία για να φτιάξεις ένα παραμύθι , πράγμα που τους αρέσει πολύ. γιατί είναι διαδραστικό . Οπότε όταν τα πράγματα ζορίζουν κάπως, βγάζουμε το παιχνίδι και μετά ξαναμπαίνουμε σε σειρά. Είναι απίστευτοι κριτές, αν πεις ψέμα σε παιδί σε διέλυσε.

Το παιδί είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση που πρέπει να κερδίσεις, δεν μπορείς να το θεωρήσεις δεδομένο.

Τα παιδιά έχουν την ικανότητα, τη γνώση της ηλικίας τους και δεν έχουν την εμπειρία. Οπότε όλα είναι αφιλτράριστα. Δε θα σκεφτεί μήπως στεναχωρήσω την Κυρία, είναι αφιλτράριστο το συναίσθημα και διογκωμένο γιατί δεν υπάρχει εμπειρία του να το κλείσεις, να το φυλακίσεις. Έτσι, θα σε κάνουνε κομματάκια. Γι’ αυτό το κάθε τι το ζουν έντονα. Αγαπούν έντονα, μισούν έντονα, κοροϊδεύουν πολύ έντονα, θυμώνουν πολύ έντονα. Αλλά το πιο εντυπωσιακό, είναι πως αγαπάνε εντονότατα κι εγώ το νιώθω πολύ.

Στις μέρες μας υπάρχει αξιόλογο παιδικό βιβλίο και ποιο βιβλίο θεωρείται κατάλληλο για τα παιδιά;

Στις μέρες μας υπάρχει εξαιρετική βιβλιοπαραγωγή. Υπάρχουν πάρα πολλοί νέοι συγγραφείς και μεγαλύτερο, που γράφουν εξαιρετικά βιβλία για παιδιά , από άποψη μορφής, περιεχομένου, εικονογράφησης, πόσο προσεγμένο από αισθητικής άποψης είναι ένα βιβλίο. Υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ανάλογα με την ηλικία. Στις μικρές ηλικίες είναι άλλα τα θέματα. Δηλαδή όταν μιλάς για παιδιά προσχολικής ηλικίας, πρέπει να μπορείς να στηρίξεις προσωπικότητες, να μάθει το παιδί να είναι ανεξάρτητο, να μάθει να μη φοβάται τα συναισθήματά του. Είναι διαφορετικά τα θέματα των βιβλίων.

Αυτό που δεν έχουμε σαν βιβλιοπαραγωγή, είναι αρκετά βιβλία που να ασχολούνται με τα παιδιά των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού, της προεφηβείας δηλαδή. Που να βάζουνε ζητήματα για τον πόλεμο, για την διεκδίκηση, για το πώς να πάρουνε τα παιδιά τη ζωή στα χέρια τους. Τα ζητήματα αμφισβήτησης της κοινωνίας , αλληλεγγύης, αντιπολεμικά, είναι λίγα. Κι αυτά που είναι ακόμα πιο λίγα είναι τα βιβλία που απευθύνονται στους έφηβους. Εκεί επικρατεί λίγο το lifestyle, λίγο η καψούρα, λίγο τα πρώτα σκιρτήματα. Χωρίς όμως να τα ισοπεδώνουμε όλα , δεν λέμε πως είναι ανύπαρκτα, απλά δεν ακολουθούν την πρώτη βιβλιοπαραγωγή της προσχολικής ηλικίας.

Οι γονείς σπαταλούν όλο και λιγότερα χρήματα στα παιδιά τους όσο μεγαλώνουν, για την αγορά βιβλίων. Γιατί υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη να καλύψουν οικονομικά ,φροντιστήρια, δραστηριότητες, ρούχα, παπούτσια.

Τα προσχολικά βιβλία πουλάνε πολύ. Οπότε, είναι θέμα εκδοτικών οίκων το τι βιβλία επιλέγουν να βγάλουν.

Κι επειδή η ζωή μας είναι τέτοια, που οι γονείς δουλεύουν από το πρωί μέχρι τη νύχτα, για να πάρουν 400 ευρώ και να επιβιώσουν- όχι να έχουν μια ζωή ολοκληρωμένη και αυτ’η που θα έπρεπε- δυσκολεύονται να κρίνουν ποιο βιβλίο πρέπει να αγοράσουν στα παιδιά και ποιο όχι.  Γυρνάμε δηλαδή ξανά, στο ζήτημα των εκδοτικών που λένε δεν πουλάει, δεν το βγάζω.

Έχουμε εξαιρετικούς νέους συγγραφείς και στην ποίηση που αφορά και τα παιδιά. Άλλο μαράζι κι αυτό, που δεν βγάζεις ποίηση, οι ποιητές εννοώ, αν δεν πληρώσεις. Κυκλοφορούν εξαιρετικά βιβλία ποίησης, νέων αλλά και καταξιωμένων ποιητών. Όπως το «39+1» Άγνωστα ποιήματα του Κώστα Βάρναλη. Είναι ποιήματα γραμμένα για παιδιά, είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο το οποίο δεν έχει χαρεί την τύχη που θα του έπρεπε, γιατί οι γονείς έχουνε ένα θέμα απέναντι στην ποίηση. Όχι απαραίτητα αρνητικά προκατειλημμένοι, αν σκεφτείς πως το κόστος ενός βιβλίου ξεκινάει από τα 8 ευρώ και πάνω. Βαλλόμαστε και καλά κάνουμε από τις νέες τεχνολογίες. Θα προτιμήσει να δώσει 50 ευρώ το μήνα να πάει το παιδί ρομποτική, παρά να δώσει 50 ευρώ το μήνα να πάρει πέντε βιβλία.

Τι ισχύει με τις δανειστικές βιβλιοθήκες στα σχολεία, σου έχει ζητηθεί να δώσεις κάποιο από τα βιβλία σου;

Αυτό είναι άλλο ένα μεγάλο πλήγμα. Φαντάσου εγώ να δανείσω σε όλα τα σχολεία της χώρας από ένα βιβλίο. Θα πρέπει να ξεπουλήσω το κορμί μου κυριολεκτικά. Υπάρχουν συγκεκριμένοι εκδοτικοί οίκοι οι οποίοι δίνουν βιβλία και προτείνουν οι ίδιοι στα σχολεία. Έχω τύχει πολλές φορές σε δανειστικές βιβλιοθήκες που συγκεκριμένοι εκδοτικοί οίκοι, μεγάλοι βέβαια που έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν αυτό, χαρίζουν και από μια κούτα στα σχολεία. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες των σχολείων ζουν από την αγάπη κάποιων δασκάλων που διαθέτουν τον προσωπικό τους χρόνο. Παραδείγματος χάρη στο 23ο της Νίκαιας υπάρχει δάσκαλος ο οποίος ανοίγει το απόγευμα το σχολείο για να υπάρχει ανοιχτή η δανειστική βιβλιοθήκη. Άμα κάνεις μια επίσκεψη στο facebook, θα δεις να παρακαλάνε οι σχολικές βιβλιοθήκες τους ιδιώτες, τον κόσμο , τους γονείς, όποιον έχει διαβάσει ένα βιβλίο, να το πάει στα σχολεία. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί δεν υπάρχει απολύτως καμία μέριμνα από το Υπ. Παιδείας.

Η εκπαίδευση έχει μια κατεύθυνση, ώστε τα παιδιά να τα κάνει ρομποτάκια. Βολεύει τα παιδιά να μην διαβάζουν λογοτεχνία, να μην διαβάζουν παραμύθια, να μην διαβάζουν ποίηση.

Η λογοτεχνία και η ποίηση είναι ό τρόπος ώστε να έρθει ο άνθρωπος σε επαφή με εκατοντάδες προσωπικότητες, να δει πώς λειτουργούν αυτές οι προσωπικότητες και δε μιλάμε για μεγάλες μόνο προσωπικότητες. Αν ανοίξεις ένα βιβλίο σου δίνεται μια ευκαιρία να γνωρίσεις ένα χαρακτήρα, που στη ζωή σου δεν θα τον γνώριζες ποτέ. Να μπορείς να αντιμετωπίσεις, είτε όπως σου προτείνει ο συγγραφέας είτε από την δική σου οπτική γωνία, τον κόσμο. Είναι λάθος το ότι η λογοτεχνία παρουσιάζεται ως ένα άχρηστο πράμα, το όποιο θα σου “φάει” τον ελεύθερο χρόνο. Πρέπει να αντιληφθούμε πως στη ζωή όλα δεν είναι πρακτικά, δεν είναι ένα κι ένα, δεν είναι λίστα για σούπερ μάρκετ η ζωή μας. Η λογοτεχνία είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό εργαλείο για να μάθουν τα παιδιά Ιστορία. Όχι μόνο τα παιδιά, εγώ η ίδια έχω έρθει σε επαφή- μέσω της λογοτεχνίας- με την περίοδο του μεσοπολέμου. Δεν βολεύει την κοινωνία κι αυτούς που φτιάχνουν τα εκπαιδευτικά συστήματα, να είσαι ανοιχτός κι ελεύθερος. Παράδειγμα, τα παιδιά μαθαίνουν να γράφουν έκθεση στο σχολείο με τα κουτσουρεμένα λογοτεχνικά κείμενα που υπάρχουν και επιλέγονται από το ίδιο το Υπ. Παιδείας, με αποτέλεσμα να λείπουν πολλά και μεγάλα ανατρεπτικά κείμενα από τα σχολικά βιβλία. Τα παιδιά, μπαίνουν στην διαδικασία να γράψουν εκθέσεις στις οποίες μετράει περισσότερο το ορθογραφικό λάθος, παρά η ίδια η σκέψη του παιδιού.

Στα παιδιά που έρχονται στις δικές μου τάξεις της δημιουργικής γραφής, ακολουθώ το δικό μου ανατρεπτικό σύστημα. Δεν με ενδιαφέρουν τα ορθογραφικά λάθη, είναι δουλειά του δασκάλου τους. Κι αυτό γιατί όταν το παιδί μπαίνει στην διαδικασία να σκεφτεί πως το κείμενό του έχει λάθη, αυτομάτως μπαίνει στη διαδικασία πως και το περιεχόμενο είναι λάθος. Οπότε αυτοπεριορίζονται, με αποτέλεσμα να μην πουν την σκέψη τους, πιστεύοντας πως μπορεί να είναι λάθος. Το ζητούμενο είναι να αφήσεις το παιδί ελεύθερο, να πει ό,τι θέλει και μετά εδώ είμαστε, όπως κάνουμε δημιουργική γραφή να κάνουμε και δημιουργική διόρθωση. Πρέπει να μείνει το παιδί ελεύθερο, να φύγει από τα κουτάκια, αλλιώς σε όλη του τη ζωή σε κουτάκια θα μπαίνει.

Θα θέλαμε πολύ να αναφέρουμε και τη συμμετοχή σου στο 5ο Επιστημονικό Συνέδριο του ΚΚΕ και καλό να είναι να αναφέρουμε όλο τον τίτλο, για να μάθει ο κόσμος πως ένα κομμουνιστικό κόμμα και συγκεκριμένα της Ελλάδας διοργανώνει τέτοια ανοιχτά συνέδρια. Μιλάμε συγκεκριμένα για το συνέδριο με θέμα «Η συνάντηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας με το εργατικό κίνημα και την κομμουνιστική ιδεολογία από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τον Μεσοπόλεμο»

Το 5ο Επιστημονικό συνέδριο που διοργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ, με το υπέροχο θέμα “Η συνάντηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας με το εργατικό κίνημα και την κομμουνιστική ιδεολογία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τον μεσοπόλεμο”, ουσιαστικά κλείνει την πενταετία των μεγάλων και σημαντικών πολύμορφων πολιτιστικών εκδηλώσεων και έρευνας πάνω σε ζητήματα πολιτισμού κι αισθητικής, που ξεκίνησαν το 2013 και ολοκληρώθηκαν φέτος για τον εορτασμό των 100 χρόνων του Κόμματος. Και ταυτόχρονα εγκαινιάζει τον δεύτερο αιώνα της ζωής του με τη συνέχεια αυτού του δύσκολου εγχειρήματος, μιας και ήδη ξεκίνησαν οι εργασίες για το επόμενο λογοτεχνικό συνέδριο, τη συνέχειά του, που καταπιάνεται με τη λογοτεχνία από το 1940 ως και σήμερα. Μ’ αυτό το συνέδριο ανοίξαμε τη συζήτηση και τον προβληματισμό και συνεχίζουμε την έρευνα, μιας και η λογοτεχνία είναι μια από τις κύριες μορφές τέχνης, που απευθύνεται πιο άμεσα στη νόηση από τις άλλες τέχνες και λόγω αυτού έχει μεγαλύτερες δυνατότητες να επιδράσει στην κοινωνικοποίηση, στην ταξική και πολιτική συνείδηση. Η λογοτεχνία την περίοδο του μεσοπολέμου, πραγματοποίησε άλματα στην ανάπτυξή της και η διαπάλη στον χώρο της πήρε τη σφοδρότητα της ταξικής πάλης του εργατικού κινήματος, καθώς αντανακλούσε τα συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα της εποχής. Μετά τα επιστημονικά συνέδρια της ΚΕ για τον Ρίτσο, τον Βάρναλη, τον Μπρέχτ, τον Χικμέτ βάλαμε τον πήχη πολύ ψηλά, κι έτσι συνεχίσαμε μ’ ένα συνέδριο σαν αυτό, που ήταν θεματικό, πολυμέτωπο και γι’ αυτό πιο σύνθετο, αναζητώντας μια λογοτεχνία ”χρήσιμη” για τη σύγχρονη εποχή. Κι εδώ έρχεται αυτό που με ρώτησες. ”Εδώ ο κόσμος καίγεται και το ΚΚΕ ασχολείται με τη λογοτεχνία, με την τέχνη;” Η τέχνη, λοιπόν, αποτελεί σημαντικό παράγοντα της φαντασίας, της καλλιέργειας του συναισθήματος, της ευαισθησίας αλλά και της θέλησης να πραγματοποιηθεί η κοινωνική αλλαγή. Δεν είναι τυχαίο πως το ΚΚΕ σε όλη την ιστορία του έδωσε μεγάλο βάρος στην τέχνη σε όλα τα επίπεδα και για πολλούς λόγους. Στην τέχνη αυτή που δίνει στον άνθρωπο μια υψηλότερη συνείδηση της ανθρωπιάς του, της δύναμής του, στην τέχνη που διαπλάθει τον άνθρωπο-δημιουργό της μοίρας του. Στην τέχνη που κατευθύνει τον άνθρωπο στην απελευθέρωσή του από φυσικούς, κοινωνικούς και πνευματικούς καταναγκασμούς. Για να γίνει στάχτη αυτός ο κόσμος ο γερασμένος , που έλεγε ο Χικμέτ. Αλλιώς, όπως έλεγε κι ο Μπρέχτ, στο μέλλον “ Δεν θα λένε :πως ήταν σκοτεινοί οι καιροί, θα λένε: Γιατί σωπαίναν οι ποιητές τους”…

Πόσο εύκολο είναι ένας άνθρωπος να κάνει αυτό που αγαπάει στον Καπιταλισμό;

Δεν είναι εύκολο ένας άνθρωπος σε αυτό το Σύστημα που ζούμε,, εκτός αν είναι πάρα πολύ τυχερός και κατά λάθος κάνει αυτό που ονειρεύεται και αγαπάει. Πρέπει ταυτόχρονα να κάνει χίλιες “παραδουλειές” προκειμένου να στηρίξει το όνειρο του. Και δεν είναι τωρινό , υπάρχει όσο υπάρχει το Καπιταλιστικό Σύστημα και ξαναγυρνάω στο Μεσοπόλεμο και σε μια μαρτυρία της Έλλης Αλεξίου για τον Καζαντζάκη και την Γαλάτεια οι οποίοι σπίτι τους δεν είχαν ούτε παξιμάδι για να πίνουν το τσάι τους, δουλεύοντας σε αυτό που θέλανε και αγαπούσανε. Αναγκάστηκε η Έλλη Αλεξίου να γυρίσει στους γονείς της με τον αδελφό της, για να φάνε. Ο Βάρναλης είπε τις θέσεις τους για το Δημοτικισμό, απολύθηκε από το σχολείο και αναγκάστηκε να πουλάει τα κείμενά του σε διάφορους, προκειμένου να επιβιώσει. Εγώ κάνω σαράντα “παραδουλειές” προκειμένου να στηρίξω αυτά που θέλω να κάνω και θα συνεχίσω να το κάνω. Ταυτόχρονα με τον αγώνα που δίνω για να αλλάξει το υπάρχον σύστημα.

Ζούμε σε ένα Σύστημα που χτυπάει κατά κύριο λόγο τις γυναίκες και τα παιδιά. Υπάρχει όμως κίνημα γυναικείο. Θες να μας πεις λίγα λόγια για την ΟΓΕ, εφόσον είσαι μέλος και δραστηριοποιείσαι στους κόλπους της. Ποια η ανάγκη αυτού του κινήματος;

Η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας είναι μια ριζοσπαστική οργάνωση η οποία παλεύει για τα δικαιώματα της γυναίκας, κατ’ επέκταση του παιδιού. Η οποία δεν ξεχωρίζει τον εαυτό της και την πάλη για τα δικαιώματα και την διεκδίκηση της γυναίκας από την πάλη για την διεκδίκηση ολόκληρης της εργατικής τάξης. Η αλήθεια είναι πως η γυναίκα βάλλεται έτσι κι αλλιώς, παρότι η κοινωνία έχει προχωρήσει σαν δομή από την πατριαρχική κοινωνία των πρότερων χρόνων. Παρόλα αυτά η γυναίκα περνά δύσκολα και λόγω της μητρότητας αλλά και λόγω όλων των υπολοίπων που διακατέχουν αυτή τη σάπια κοινωνία, όπως σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση. Πώς μπορεί να βιώσει η γυναίκα τον εργασιακό χώρο; Η ΟΓΕ παλεύει ώστε η γυναίκα μαζί με την υπόλοιπη εργατική τάξη να διεκδικήσει το οκτάωρο, την ασφάλεια, το δικαίωμα στην μητρότητα, του σεβασμού στον εργασιακό χώρο ,της προσωπικότητας, του ελεύθερου χρόνου κι ό,τι άλλο θα έπρεπε να έχει ένας άνθρωπος ένας εργαζόμενος , πόσο μάλλον μια γυναίκα που στην αναζήτηση για δουλειά αντιμετωπίζει την σκληρότητα, αναγκασμένη να υπογράψει πως αν εργαστεί για δύο χρόνια δεν θα μείνει έγκυος. Δηλαδή τι πρόβλημα υπάρχει «να μη χαλάσει το κορμί μου», «μοντέλο είμαι»;

Η γυναίκα βάλλεται από παντού. Το χειρότερο και δυσκολότερο, από όλα είναι θέλεις να κάνεις παιδί. Αν αρρωστήσει το παιδί σου, πρέπει να είσαι δίπλα του. Οπότε για τον εργοδότη αυτό είναι κόστος. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη την εργασία για να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο , για να επιβιώσει, για να αναπτυχθεί κοινωνικά ,για να έχει δεσμούς με την κοινωνία. Όμως η εργασία πρέπει να είναι με δικαιώματα και το σεβασμό στην προσωπικότητα και κοντά στις σύγχρονες ανάγκες του ανθρώπου.

Η θέση της γυναίκας είναι ευθύνη και της ίδιας, για το τί αφήνει να συμβαίνει χωρίς να αγωνίζεται και να διεκδικεί στο σύνολο;

Μεγάλη κουβέντα ανοίγουμε τώρα. Η γυναίκα στο μυαλό της έχει τόσο μεγάλη ευθύνη για την οικογένεια και για το παιδί, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει το θέμα της διεκδίκησης με μεγαλύτερο συντηρητισμό σε σχέση με τους άντρες κι αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση θέμα γυναικείου μυαλού ή κατωτερότητας. Όσοι κάνουμε εξορμήσεις με τα σωματεία στους χώρους δουλειάς το εντοπίζουμε. Υπάρχει αυτό το ρημάδι το μητρικό ένστικτο, θέλει να προστατεύσει τη φωλιά .Αυτό το σύστημα την έχει μεγαλώσει με έναν τέτοιο τρόπο, ώστε να καταπιέζεται καθημερινά, την εξαναγκάζει ίσως περισσότερο από τον άντρα, να σκύψει το κεφάλι. Είμαστε επιφορτισμένες με τα πάντα. Ακούω παρέες, ζευγάρια φίλων, που λένε χαρακτηριστικά «δε με βοηθάει ο σύντροφός μου» ή «με βοηθάει». Εξοργίζομαι με τη λέξη βοήθεια, διότι λες και είναι από τη φύση σου να πλύνεις, να σιδερώσεις, να μαγειρέψεις, να σκουπίσεις κι ο άλλος πρέπει να βοηθήσει. Όχι φίλε, είναι δικό μας , μένουμε μαζί και ο ένας στηρίζει τον άλλον. Είναι αστείο, αλλά έχουμε μεγαλώσει έτσι κι έχουμε να παλέψουμε κι αυτή μας την αντίφαση.

Μια παιδική προσέγγιση που σε συγκλόνισε;

Δεν θα πω ψέματα, αλλά αυτό μου συμβαίνει μια φορά την εβδομάδα. Την περασμένη βδομάδα βάζω στην τάξη- όπως πάντα- ένα ανατρεπτικό θέμα μέσα από το παραμύθι με τίτλο “Το χιόνι δεν είναι άσπρο”. Οπότε πρέπει να γράψουνε μια ιστορία που το χιόνι δεν είναι άσπρο. Γράφουμε μια ιστορία που πρέπει να πάρουμε υπόψη γιατί το χιόνι δεν είναι άσπρο ως δεδομένο για την ιστορία μας , ποιος το έφτιαξε και γιατί υπάρχει χιόνι. Στο τέλος του μαθήματος έρχεται ένα κορίτσι της έκτης δημοτικού, το οποίο καθώς έγραφε έκλαιγε . έγραψε λοιπόν μια ιστορία, που αξίζει να την αναφέρω. Το λοιπόν, «το ουράνιο τόξο έπαιρνε το χρώμα του από το χαμόγελο των παιδιών. Στη Συρία τα παιδιά σταμάτησαν να χαμογελούν, γιατί μετά τον πόλεμο και την εισβολή του ξένου στρατού, δεν είχαν φαγητό, σχολεία, τα σπίτια τους γκρεμίστηκαν κι αναγκάστηκαν να φύγουν στην προσφυγιά και τα μισά πέθαναν στο δρόμο». Αυτά ήταν τα λόγια του παιδιού , οπότε το ουράνιο τόξο μιας και δεν είχε χρώμα να πάρει από το χαμόγελο των παιδιών, πάγωσε με το πρώτο φύσημα του αέρα έσπασε κι αυτό έγινε ένα πολύχρωμο χιόνι κι έπεφτε πάνω σε όλο τον κόσμο και έλιωνε, όπως έλιωνε το χαμόγελο των παιδιών… Το παιδί έκλαιγε μέσα στην τάξη. Από μεριάς μου, προσπαθούσα να κρατήσω τη ψυχραιμία μου και της λέω αυτή είναι η πραγματικότητα. Εμείς για ποιο λόγο είμαστε εδώ; Μου λέει για να την αλλάξουμε. Τα παιδιά μου, η αλήθεια είναι ότι είναι “αλλού”. Είμαστε για να την αλλάξουμε, βάλε κι ένα επίλογο δικό σου της λέω, πως μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο να μην έχει χιόνι και να ξαναπάρει χρώμα; “Έτσι όλα τα παιδιά γύρισαν πίσω στη Συρία την πατρίδα τους και πολέμησαν για να πάρουν πίσω τη χώρα τους για να ζήσουν , να εργαστούν και να ξανά χαμογελούν εκεί που γεννήθηκαν”, είπε. Δεν ήταν προσφυγοπούλα. Το παιδί συγκλονίστηκε από την ιστορία των προσφυγόπουλων, με αποτέλεσμα να πείσει τους γονείς του να πάει να γραφτεί αραβικά, προκειμένου να μάθει να επικοινωνεί με τα παιδιά της Συρίας. Παιδιά υπάρχει ελπίδα, υπάρχει ελπίδα!

Μιλάμε για τη Νίκαια, που τα πράγματα εκεί είναι πολύ μοιρασμένα. Όσο κι αν ελπίδα έχεις, υπάρχει και η άλλη πλευρά. Οπότε θέλει και περισσότερο αγώνα που έχει παρεισφρήσει η Χρυσή Αυγή.

Θα το πω και γράφτε το όπως το λέω . Οι χρυσαυγίτες είχαν πάρει πολύ ψηλά τον αμανέ. Μετά το Φύσσα έχουν κρυφτεί όλοι στα λαγούμια τους. Υπάρχουν ακόμα εστίες, αλλά η Κοκκινιά είναι προσφυγομάνα ,είναι ένας κόσμος προοδευτικός, που θα τους στείλει στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Κι όχι μόνο η Κοκκινιά , αλλά στην Κοκκινιά κυρίως έπρεπε να ξέρουν που έρχονται.

Πιστεύεις πως ο Φασισμός είναι ένας κίνδυνος που ελλοχεύει και χρειάζεται μεγάλος αγώνας και πάλη σε αυτή τη φάση που βρισκόμαστε;

Ο Φασισμός είναι ιδεολογικό aids και δυστυχώς πιάνει τα κατώτερα στρώματα του κόσμου. Είναι το καλύτερο εργαλείο των ιμπεριαλιστών Αυτή τη στιγμή το καπιταλιστικό σύστημα χτυπάει ανελέητα τους εργαζομένους και υπάρχει μια μερίδα εργαζομένων οι οποίοι δεν έχουν τη διάθεση, τη γνώση να αντιπαλέψουν τα πράματα και είναι θύματα του φασισμού. Το γυναικείο κίνημα , το εργατικό κίνημα , ο κόσμος δεν ξεχνάει. Θα τους τσακίσουμε και θα μπούνε στο σκουπιδοντενεκέ της Ιστορίας, εκεί που τους αξίζει . Δεν καταλαβαίνουν πως υπάρχουν και τους στηρίζουν ώστε να είναι το δεκανίκι του συστήματος προκειμένου να κάνουν την βρώμικη δουλειά, αυτή που δε μπορούν να κάνουν οι άλλοι. Εμείς όμως δε ξεχνάμε , ο κόσμος, ο λαός δε ξεχνάει θα πάνε στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας. Γιατί είναι δολοφόνοι, προαγωγοί, είναι η μεγαλύτερη σαπίλα όλου του ντουνιά. Πλέον δεν υπάρχει δικαιολογία , το κακό είναι ότι ο κόσμος βάλετε τόσο πολύ από την ένδεια, την ανεργία και την ανέχεια που βλέπεις πως μπορεί να παραμυθιαστεί από έναν που θα του προσφέρει ένα καρβέλι ψωμί χωρίς αυτός να χρειαστεί να το διεκδικήσει. Έχουν μάθει έτσι τον κόσμο, τον έχουν περάσει από κρεατομηχανή. Το έλεγε και ο Λένιν «τι να περιμένεις από το γιό της πλύστρας» .

Έχω ένα σπίτι στο Πέραμα και εκεί βλέπεις καθημερινά πώς ζουν , πώς δρουν , τι δεκανίκι είναι του συστήματος προκειμένου να χτυπήσουν τα Σωματεία της Ζώνης του Περάματος, προσφέροντας “και καλά” μεροκάματα σε έλληνες. Η δουλειά στη Ζώνη που δούλευε κι ο πατέρας μου , είναι μια δουλειά σκληρή και κάθε μέρα κάνουν το σταυρό τους για το αν θα βγουν ζωντανοί, μπαίνουν σε αμπάρια δεκάδων μέτρων προκειμένου να φέρουν ένα μεροκάματο στο σπίτι. Αυτό το μεροκάματο πρέπει να πληρωθεί και τα Σωματεία δίνουν αγώνα για αξιοπρεπή μεροκάματα κι έρχονται οι άλλοι να προσφέρουν δουλειά αποκλειστικά σε Έλληνες για πενταροδεκάρες για δεκαπέντε ευρώ κι άλλος προκειμένου να μην γυρίσει με άδεια χέρια πίσω πάει και δουλεύει μέσω του Σωματείου της ξεφτίλας που έχουν στήσει οι φασίστες για τα συμφέροντα των εφοπλιστών. Με αποτέλεσμα αυτοί που ζουν σε πλήρη ανέχεια προσπαθούν να πάρουν ένα μεροκάματο από όποιον μιλάει ελληνικά και από την άλλη το Σωματείο στο Μέταλλο προσπαθεί να βάλει ένα διεκδικητικό πλαίσιο για όλους τους εργαζόμενους να έχουν ανθρώπινα μεροκάματα και να εξασφαλίσει πως ο εργαζόμενος θα γυρίσει σπίτι του σώος. Αυτοί προσπαθούν “και καλά” να δώσουν ένα καρβέλι ψωμί, ώστε να διαλύσουν κάθε τι οργανωμένο και μαζικό στο χώρο της Ζώνης και να χτυπήσουν τα Σωματεία και τα Συνδικάτα.

Τα Συνδικάτα και τα Σωματεία καλούν τους εργάτες να αγωνιστούν από κοινού κι όχι να μπουν στη λογική της ανάθεσης. Οπότε δεν είναι κάτι εύκολο.

Παιδιά λέτε «βολή στους βολεμένους» (μας πρόλαβε). Ποιοι είναι τέλος πάντων οι βολεμένοι του σήμερα, πέρα από τους έχοντες και κατέχοντες; Είναι αυτοί οι οποίοι έχουν περαστεί από κρεατομηχανή, έχουν στήσει ένα νοικοκυριό, οι λεγόμενοι νοικοκυραίοι. Οι οποίοι έχουνε γίνει κιμάς, έχουνε μάθει πώς να φυτοζωούν με επιδόματα, με μισοεργασία , με έναν άνεργο στην οικογένεια ή μισό εργαζόμενο στο σπίτι κι έχουν πει το ψωμί ψωμάκι, έχουν μάθει να σκύβουνε το κεφάλι. οπότε αυτοί είναι οι βολεμένοι του συστήματος, αυτοί που βολεύτηκαν να είναι πάνω σε ένα χαλί με καρφιά κι ανέχονται να ζουν εκεί πάνω προκειμένου να μη χάσουν κι αυτό το ξεροκόμματο. Αυτοί που θα μπει μέσα η Ηριάννα και θα το βουλώσουνε, που θα πεθάνει ο Ζακ και θα το βουλώσουνε, που θα βιάσουνε την διπλανή τους την κοπέλα και θα το βουλώσουνε, που θα πεθάνει ο πατέρας και η μάνα τους θα μείνει χωρίς  σύνταξη χηρείας ή μια σύνταξη των τετρακοσίων, τριακοσίων, διακοσίων ευρώ, που θα πάνε στο συσσίτιο και θα το βουλώσουνε, που δε θα έχει το παιδί τους να πάει αγγλικά και θα το βουλώσουνε, που δε θα έχει το παιδί τους να σπουδάσει πουθενά και θα το βουλώσουνε. Κι όλοι αυτοί μου θυμίζουνε ένα ποίημα το «Σώπα μη μιλάς». Το αστικό σύστημα, το μαθαίνουμε από την αγκαλιά της μάνας μας, έρχεται με το μπιμπερό και σε μαθαίνει να ζεις υποτελής και να μη μιλάς. Αυτός είναι ο βολεμένος του σήμερα. Αυτός που δε μιλάει προκειμένου να μη χάσει τι; Το σπίτι του που δεν έχει θέρμανση, το παιδί που δε μπορεί να το πάει πουθενά, τις διακοπές που δε μπορεί να κάνει. Προκειμένου να μη χάσει το ΤΙΠΟΤΑ. Τα αυτονόητα ,επειδή έχει νερό και ψωμί. Δεν ζει έτσι ο άνθρωπος.

Λέει κάπου ο Ελύτης «με τι πέτρες , τι αίμα και τι σίδερο και τι φωτιά είμαστε καμωμένοι. ενώ φαινόμαστε από σκέτο σύννεφο». Θα καταλάβουν κι αυτοί οι βολεμένοι κάποτε πως δεν είναι φτιαγμένοι μοναχά από σύννεφο και δε γίνεται η ζωή να περνάει μπροστά κι εμείς να κοιτάμε. Αυτή τη στιγμή αυτοί που δεν κατεβαίνουνε ποτέ σε μια απεργία, που δεν αντιδράνε απέναντι όχι στον εργοδότη αλλά απέναντι στο αφεντικό , αυτοί που κλείνουν τα μάτια σε οτιδήποτε γίνεται και ξεπερνάει τα όρια της ηθικής, όχι της εκκλησιαστικής, της ηθικής και της αισθητικής που έχει ο καθένας μέσα του, μπορεί να αγγίζουν και το 90% είναι ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό. Όμως στον αγώνα για να αλλάξει η κοινωνία δε μπορεί να λείπει κανένας έτσι κι αλλιώς. Οπότε όταν το καμπανάκι χτυπήσει κάποιοι θα αναγκαστούν να ξεβολευτούν έτσι κι αλλιώς. Γιατί πολλές φορές είναι κι αυτή η ριμάδα η ανάγκη που σου ψιθυρίζει πράγματα στο αφτί που ίσως να τα είχες κλειστά μέχρι την ώρα που έπρεπε. (Κάπου λέει ο Π. Σιδηρόπουλος στο Ηλεκτρικός Θησέας «ποιος ονειρεύεται πως κάποιοι άλλοι, βγαίνουν και κάνουν πρώτοι την αρχή») Ο Σιδηρόπουλος μεγάλωσε σε ένα σπίτι με την Έλλη Αλεξίου, τη Γαλάτεια Καζαντζάκη και τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας όπου θέλοντας και μη άκουγε και προφανώς ήθελε και να ακούσει. Ήταν μεγάλη έκπληξη και χαρά για όσους βρεθήκαμε τη μέρα εκείνη στην έδρα της Κ. Ε του ΚΚΕ στα πλαίσια του 5ου Επιστημονικού συνεδρίου για την ποίηση και την λογοτεχνία όταν η αδελφή του Παύλου έκανε γνωστό τα ποιήματα που είχε γράψει ο Παύλος με αναφορά στο ΚΚΕ και τι σήμαινε για τον ίδιο.

Πόσο δύσκολο είναι να είσαι κομμουνιστής και πόσο μαγικό ταυτόχρονα;

Δεν ξέρω, είμαι όλη μου τη ζωή στο Κόμμα, είμαι οργανωμένη από το ΄90 , δεν ξέρω άλλο δρόμο, δεν ξέρω να σου πω αν είναι δύσκολο να είσαι κομμουνιστής. Δεν ξέρω άλλο δρόμο , όχι γιατί μου το επέβαλε κάποιος, παρότι είμαι από μια οικογένεια κομμουνιστών που δρουν και έδρασαν μέχρι την τελευταία τους στιγμή, αλλά δεν ξέρω άλλο δρόμο πέρα της διεκδίκησης και πόσο μάλλον της οργανωμένης διεκδίκησης. Ονειρεύομαι μια κοινωνία διαφορετική, μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο κι έχω αφιερώσει τη ζωή μου, το έργο μου, τη δράση μου, τα πάντα μου στον αγώνα για την αλλαγή της κοινωνίας. ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΛΛΟ ΔΡΟΜΟ.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σου παραμυθάς;

Ο αγαπημένος μου παραμυθάς είναι ο παππούς μου. Έχουν σημασία οι καταβολές που μεγαλώνει κάποιος. Εγώ έμαθα από μικρή ότι τα παραμύθια φτιάχτηκαν για να αλλάξουν τον κόσμο, οπότε κάθε βράδυ ο παππούς μου επέλεγε να μας λέει ένα παραμύθι με ήρωα έναν Κύκλωπα, ο οποίος δεν ήταν ο κλασικός Κύκλωπας της μυθολογίας. Ήταν αυτός που μπορούσε να μπλεχτεί με τα πάντα, μέχρι και με την Κοκκινοσκουφίτσα. Ήταν τόσο δυνατός ψυχικά, που μπορούσε πραγματικά να αλλάξει τον κόσμο. Κάθε βράδυ λοιπόν. έλεγε μια διαφορετική ιστορία του Κύκλωπα. Έτσι, παππούς μου ήταν ο μεγαλύτερος παραμυθάς των παιδικών μου χρόνων και με ενέπνευσε ένα και μόνο πράμα , πως τίποτα δεν είναι δεδομένο όλα μπορούν να αλλάξουν. Για την ώρα δεν έχω εντάξει καμιά ιστορία του παππού μου στη δουλειά μου, μέχρι να μου έρθει εκείνη η φανταστική ιδέα που θα του αξίζει.

Πες μα λίγα λόγια για τα βιβλία σου και ποιο είναι αυτό που ξεχωρίζεις.

Το καθένα ξεχωριστά έχει τόσο πολύ κόπο για να γραφτεί. Είμαι υπέρ της μελέτης , εφόσον απευθύνεσαι σε παιδιά και θες να τους δείξεις το δρόμο της αμφισβήτησης , της ισορροπίας , της αλλαγής, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός γιατί τα παιδιά έχουν τόσες πολλές προσλαμβάνουσες που είναι πολύ δύσκολο να απορροφήσουν αυτό που πραγματικά εννοείς, κι ας του δώσουν δικό τους προσανατολισμό. Οπότε το κάθετι απαιτεί μελέτη, προσήλωση και πολύ πολύ σβήσιμο,όσον αφορά την παιδική λογοτεχνία. Αν όμως επέλεγα να σου πω ένα από όλα αυτά που έχω γράψει, αυτό είναι το «Με λένε δώδεκα», ένα αντιπολεμικό παιδικό μυθιστόρημα που δείχνει τη φρίκη του πολέμου μέσα από τα μυρμήγκια. Τα μυρμήγκια παλεύουν , κι όχι τυχαία τα μυρμήγκια. Δείχνει πολύ έντονα το τι λόγο έχει η φιλία, η αλληλεγγύη, η αντίδραση, η ανατροπή. Αυτό που δείχνει περισσότερο από όλα όμως είναι πως ο «Δώδεκα» ονειρευόταν να γίνει λεγεωνάριος , οι λεγεωνάριοι στα μυρμήγκια είναι αυτοί που δεν έχουνε πατρίδα, φυλή είναι αυτοί που πάνε και λεηλατούν μια άλλη φυλή τους κάνουν σκλάβους , τους ξεζουμίζουν στην εργασία, τους αφήνουν να πεθάνουν από την πείνα και προχωρούν. Δεν έχουν σταθερό τόπο είναι το πρόσωπο του «Καπιταλισμού». Εκμεταλλεύεται, ξεζουμίζει, απομυζεί , αφήνει τους άλλους στο έλεος και πεθαίνουν. Το όνειρό του αυτό είναι γιατί οι λεγεωνάριοι είναι πολύ δυνατοί. Σφάζανε, δέρνανε, σκοτώνανε και περνάει μια ολόκληρη διαδρομή μέχρι ο πόλεμος να χτυπήσει τη δική πόρτα, για να καταλάβει ότι το να είσαι πολύ δυνατός στη ρώμη, να σκοτώνεις, να σκλαβώνεις δεν είναι και το καλύτερο πράγμα που μπορεί να συμβεί στη ζωή σου. Αντιλαμβάνεται ποια είναι η διαδικασία της φιλίας, του να μπορείς να στηριχτείς σε κάποιον , του να μπορείς να δώσεις, να φτιάξεις , να ξαναφτιάξεις τα γκρεμισμένα, το νόημα της ελευθερίας . Οπότε είναι ένα βιβλίο που αγαπώ πάρα πολύ, γιατί νομίζω δίνει μια όμορφη διέξοδο.

Πώς είναι σαν εμπειρία η ενασχόλησή σου με το σχολείο κωφών;

Η κοινωνία και το εκπαιδευτικό σύστημα γενικά, στρατηγικά απέχει από οτιδήποτε έχει να κάνει με τη στήριξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Αρχικά,οι αναπληρωτές δε στέκονται πάνω από ένα χρόνο σε ένα σχολείο, τους πετάνε από σχολείο σε σχολείο. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να εμπιστευθούν τον εκπαιδευτικό και μέχρι να δεθούν μαζί του αυτός πρέπει να φύγει. Πότε είναι εδώ και πότε είναι εκεί και πότε παρά πέρα. Κάναμε μια δουλειά με το σχολείο κωφών η οποία ήταν μια δουλειά που ουσιαστικά στηρίχτηκε από δύο δασκάλους, δυο νηπιαγωγούς που είχαν την έμπνευση την ανάγκη την διάθεση να προσφέρουν κάτι που δε προσφέρει η ίδια η κοινωνία. Να φέρουν σε επαφή τα σχολεία τους, το 1ο νηπιαγωγείο Ελληνικού και το ειδικό σχολείο κωφών και βαρήκοων Αργυρούπολης, προκειμένου να μπορούν να αποδεχτούν ο ένας την διαφορετικότητα του άλλου. Γιατί και τα κωφά παιδιά νιώθουν διαφορετικά τους ακούοντες και τα παιδιά που ακούνε διαφορετικά τα κωφά παιδιά και μέσα από την διαδικασία της συναναστροφής των σχολείων, γεννήθηκε ένα παραμύθι “Το κορίτσι με τα μπαλόνια” που ο μόνος στόχος που έχει είναι να δείξει στην κοινωνία ότι πραγματικά μέσα από συλλογικές διαδικασίες, μπορούμε να γεφυρώσουμε οποιοδήποτε χάσμα υπάρχει και να χτυπήσουμε το καμπανάκι στο υπουργείο και την κοινωνία ότι υπάρχουν παιδιά τα οποία έχουν ανάγκες σοβαρές , όπως τα κοχλιακά εμφυτεύματα, τα ακουστικά και τόσα άλλα. Θα σας πω μόνο ότι υπάρχει παιδάκι το οποίο πάει από ορφανοτροφείο και μαζεύανε οι δασκάλες χρήματα να του πάρουν ακουστικό. Έχει σημασία και με το ΚΕΑΠ που δουλεύω τώρα αλλά και με το σχολείο κωφών τα παιδιά με ειδικές ανάγκες να έχουνε ότι μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία σήμερα, προκειμένου να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη και κυρίως να έχουν επιστημονικό προσωπικό, που ευτυχώς σε αυτή την περίπτωση υπάρχει ώστε να μην πηγαίνουν από σχολείο σε σχολείο . Όλες οι περσινές δασκάλες εκτός από τους μόνιμους- το μεγάλο αγκάθι των αναπληρωτών – φέτος είναι σε ένα άλλο σχολείο και του χρόνου σε άλλο. Και για τον εκπαιδευτικό είναι τραγικό , αλλά και ειδικά για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, έχουν ανάγκη σταθερότητας ,είτε μιλάμε για αυτισμό, είτε μιλάμε για κωφά, είτε μιλάμε για τυφλά παιδιά , έχουν μεγάλη ανάγκη για σταθερότητα στο περιβάλλον του σχολείου. Και είναι τελικά το Υπουργείο που κωφεύει πολύ συνειδητά για το πώς θα στηρίξει το οτιδήποτε έχει να κάνει με την εκπαίδευση κι ειδικά με την ειδική εκπαίδευση. Υπάρχουν κάποιες οργανώσεις που λένε πως τα παιδιά αυτά μπορούν να μπουν σε κανονικά σχολεία , να υπάρχει παράλληλη στήριξη . Σε ποιο σύστημα; Όταν εδώ υπάρχει ένας δάσκαλος για παράλληλη στήριξη και τρέχει από τάξη σε τάξη ανά δίωρο. Μπορείς να πάρεις ένα παιδί κωφό ή ένα παιδί τυφλό και να το πας σε μια δομή σε ένα σχολείο το οποίο δεν είναι οργανωμένο και ειδικευμένο και να το βάλεις να στέκεται ,να μην ακούει ,να μην βλέπει και απλά να υπάρχει στην τάξη. Είναι πολύ σοβαρά τα ζητήματα αυτά κι εδώ υπάρχει μεγάλη ευθύνη από το γονεϊκό κίνημα το οποίο πρέπει να είναι αρωγός, να μπει μπροστά ώστε να διεκδικηθούν ορισμένα πράγματα. Δεν είναι αγώνας των δασκάλων να διεκδικήσουν τις δουλειές τους , μιλάμε για αγώνα της κοινωνίας για να μεγαλώσει ανθρώπους. Εδώ οι γονείς πρέπει να σταθούν αλληλέγγυοι και μπροστάρηδες στον αγώνα των δασκάλων για σταθερή δουλειά. Ο δάσκαλος είναι ένα σημαντικό πρόσωπο για την ανάπτυξη των παιδιών κι αντίστοιχα είναι μεγάλη ανάγκη και του δασκάλου να έχει ένα σταθερό περιβάλλον εργασίας , από το να απαξιώνεται η δουλειά του και να πρέπει ένας αναπληρωτής σε τρεις μέρες να παρουσιαστεί στην άκρη της Ελλάδας χωρίς να τον ρωτήσει κανείς, αν έχει να πληρώσει δύο ενοίκια μπροστά για να μπει σε ένα σπίτι, αν θα βρει σπίτι να μείνει. Το άλλο πάλι, που μέχρι να τον γνωρίσουν τα παιδιά και να τον εμπιστευτούν, έχει αλλάξει σχολείο. Αυτό το μεγάλο ζήτημα αν το μεταφέρουμε στην ειδική εκπαίδευση, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Έχουμε φτάσει στο σημείο να βλέπουμε το δέντρο και να μη βλέπουμε το ρημάδι το δάσος. Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί , οι εργαζόμενοι , όλος ο κόσμος πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του και να διεκδικήσει μια κοινωνία πραγματικά όχι μόνο στο μπόι των παιδιών , αλλά μιας κοινωνίας που μας αξίζει. Το παιδί πρέπει να γράφει « ΣΕ ΑΓΑΠΩ» και να ξέρει τι σημαίνει, πρέπει να έχει το παιχνίδι, το βιβλίο, το ψωμί, πρέπει κάθε παιδί να ανταπεξέλθει στην πραγματικότητα, δεν γίνεται διαφορετικά. Δική μας η ευθύνη!

*Η Λιλή Γάτη αγαπάει τα μικρά ταξίδια σε μουτζουρωμένα χαρτιά και γράφει… Από τη μια για να βλέπει παιδικά μάτια να ταξιδεύουν σε παράξενα, μαγικά μέρη κι απ’ την άλλη για να ταξιδέψει εκείνη στον κόσμο των «μεγάλων». Κι επειδή νιώθει πώς η τέχνη είναι ανάγκη, παίρνει αγκαζέ το μολύβι της και βγαίνει βόλτα… Για να μουτζουρώσει ένα χαρτί ακόμα…

Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, από την οποία τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο στον πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό της, για τη νουβέλα «Εξ αίματος», και με το Δεύτερο Βραβείο, για το παραμύθι «Η βελόνα». Έχει διακριθεί με το Ειδικό Βραβείο «Γιώργης Χαλατσάς», στον πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό «Στέλιος Ξεφλούδας», με το διήγημα «Αθανασία».

Διδάσκει δημιουργική γραφή σε παιδιά κι αυτά τη διδάσκουν φαντασία. Κι αυτός ο υπέροχος συνδυασμός γεννάει και βιβλία όπως το «Παίζουμε παραμύθια;», Εκδόσεις Εντύποις (2016) των παιδιών του 23ου Δημοτικού Σχολείου Νίκαιας και «Το κορίτσι με τα μπαλόνια» των παιδιών του Ειδικού Νηπιαγωγείου Κωφών και Βαρηκόων Αργυρούπολης και του 1ου Νηπιαγωγείου Ελληνικού, Εκδόσεις Εντύποις (2018), σε δυο γλώσσες: Ελληνική κι Ελληνική Νοηματική Γλώσσα.

Συντονίζει σεμινάρια και διδάσκει σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής για ενήλικες.

Επιμελείται και διορθώνει κείμενα και βιβλία και αρθρογραφεί.

Είναι μέλος της συγγραφικής-δημιουργικής ομάδας «Σακαράκα».

Κυκλοφορούν τα βιβλία της: «Η βελόνα» Εκδόσεις Εντύποις (2017), «Με λένε Δώδεκα», Εκδόσεις Εντύποις (2016), «Καληνύχτα αστεράκι», Εκδόσεις Εντύποις (2015), «Σαν παραμύθι», Εκδόσεις Εντύποις (2014), και «Εξ αίματος», Εκδόσεις Σαΐτα (2014).

Από την ομάδα «Σακαράκα» κυκλοφορούν τα παιδικά εκπαιδευτικά βιβλία «Δέκα μαύρες γάτες σ’ ένα βιβλίο» (2017) και «Δέκα σκιάχτρα σ’ ένα βιβλίο» (2016), Εκδόσεις Εντύποις .

Συμμετέχει στις συλλογές: «Μικρές Ιστορίες για Μεγάλους», Εκδόσεις Εντύποις (2016), «Έγκλημα στο χωριό», Εκδόσεις OPENBOOK (2013), «Γεια σου φίλε», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή (2011).