Manouchedrome: ”Στόχος μας είναι το κοινό να νιώθει πως βρίσκεται στο Παρίσι όσο μας ακούν.”

Πόσο χαίρομαι όταν η στήλη μας φιλοξενεί συγκροτήματα που το κάθε μέλος του είναι ένας και ένας. Ανεκτίμητοι..Και αυτό δεν το λέω με σκοπό την κολακεία. Όσες φορές έχει τύχει να ακούσω τα παιδιά σε ζωντανές τους εμφανίσεις νιώθω να ταξιδεύω σε άλλο τόπο και χρόνο.

Για την ακρίβεια σε έναν αγαπημένο και ξεχωριστό τόπο για μένα, τη Γαλλία. Ως γαλλόφωνη και κάτοικος για μια 5ετία περίπου στο εξωτερικό, το να βρίσκω στην χώρα μου ανθρώπους που τρέφουν την ίδια αγάπη και σεβασμό για το είδος της μουσικής που πραγματικά λατρεύω να ακούω είναι μια απόλαυση.

Γιατί οι Manouchedrome δεν είναι μια μπάντα που προσπαθεί να μιμηθεί τον αέρα μιας άλλης χώρας και εποχής. Όχι! Οι Manouchedrome μελετούν κάθε τραγούδι που παίζουν ενδελεχώς, όχι μόνο από άποψη τεχνικής ώστε να το εκτελέσουν όσο το δυνατόν καλύτερα, αλλά και από ιστορικής άποψης. Προσεγγίζουν την manouche μουσική με αγάπη, γι’ αυτό καταφέρνουν να σε πάρουν μαζί τους σαν άλλη Αλίκη στο χρονολαγούμι τους..

Δεν είσαι πια ο Έλληνας μέσα στην πολύβουη πόλη σου το 2019, αλλά ένας Γάλλος που μπήκες φουριόζος σε ένα μπαρ του 1930, να πιείς λίγο κρασί. Ακούς τις νότες να πλημμυρίζουν το δωμάτιο, αναγνωρίζεις πρόσωπα.

Μέσα στην μουσική των Manouchedrome θα ανακαλύψεις και εσύ το δικό σου προσωπικό φανταστικό σενάριο που θες. Θα απολαύσεις το ποτό σου, θα κουνήσεις τα πόδια σου ακόμα και καθιστός και θα βγεις στην πραγματική ζωή με ένα χαμόγελο, όπως όλα τα όμορφα όνειρα ξέρουν να μας δίνουν.

Συναντήσαμε τον Δημήτριο Ψαλλίδα, ιδρυτή του συγκροτήματος, την αγαπητή και πολύτιμη Αλίνα Σαπρανίδου της οποίας η συνέντευξη για το θέατρο του Καταπιεσμένου μας άνοιξε νέους ορίζοντες και τους δύο νέες προσθήκες στην μπάντα, τον κιθαρίστα Γιάννη Μάκκα και τον κοντραμπασίστα Νικήτα Φουστέρη, που είναι εξαιρετικοί μουσικοί.

Δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τους απόντες .. Την αισθαντική Δήμητρα Σιδέρη, που με την μελωδική της φωνή μας ταξιδεύει στις όχθες του Σηκουάνα και τον κλαρινετίστα Αλέξη Στενάκη.

Δημήτρη θα ξεκινήσουμε απο εσένα, για να μας πεις δύο λόγια πώς ξεκίνησε το συγκρότημα Manouchodrome. Αρχικά, εξήγησε στους αναγνώστες μας τι είναι η manouche μουσική και γιατί η μπάντα φέρει αυτό το όνομα;

Η Μanouche μουσική είναι η μουσική που παίζεται κυρίως στην Γαλλία, το Βέλγιο και άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης, από φυλές Τσιγγάνων που διέμεναν εκεί από τη δεκαετία του 20 έως σήμερα, με κύριο εκπρόσωπο της τον Django Reinhardt . Ήταν εκείνος που την έκανε γνωστή έξω από το στενό κύκλο της φυλής του, φυσικά διανθίζοντας την με πολλά στοιχεία από άλλα μουσικά είδη και κυρίως από την τζαζ και την κλασική μουσική. Η μουσική αυτή ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής τις δεκαετίες του Μεσοπολέμου και λίγο αργότερα. Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει μια αναβίωση της και στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.

Το όνομα του συγκροτήματος προήλθε από το πρώτο συνθετικό της manouche μουσικής και του syndrome του συνδρόμου ελληνικά, το οποίο σημαίνει πως είμαστε σχεδόν εμμονικά αφοσιωμένοι σε αυτή την μουσική. Η δημιουργία του συγκροτήματος έγινε εξαιτίας μιας δικιάς μου εμπειρίας στο διεθνές φεστιβαλ Django Reinhardt το 2010, όπου ήρθα σε επαφή με αυτή την μουσική και αποφάσισα να φτιάξω μια μπάντα.. Το συγκρότημα αυτό δημιουργήθηκε ουσιαστικά τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2014.

Τι ήταν εκείνο που σε τράβηξε σε αυτή την μουσική;

Σαν άκουσμα μου ήταν οικείο γιατί υπήρχαν ελληνικά συγκροτήματα που έπαιζαν ήδη από τις αρχές του 2000 . Όλα ξεκίνησαν όταν βρέθηκα στο χωριό που πέθανε ο Django Reinhardt στο Samois της Γαλλίας. Εκεί μαζεύονται μουσικοί από όλο τον κόσμο σε ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στη Manouche. Εκεί άκουσα και τους μεγαλύτερους παίχτες της βρέθηκα σε συναυλίες τους. Πιστεύω πως η όλη ατμόσφαιρα της βραδιάς, τα συγκροτήματα που άκουσα, όλη αυτή η μαγεία της σκηνής με τράβηξε. Είναι μια πολύ τίμια μουσική και ό,τι έπαιζες ήσουνα. Εκφράζεσαι άμεσα με αυτή την μουσική, χωρίς ρεύματα. Είναι μια πολύ φυσική μουσική.

Να μιλήσουμε για τους δίσκους που μετρά ήδη το συγκρότημα στο ενεργητικό του;

Το 2015. Ήμασταν τότε ένα τρίο και παίζαμε ορχηστρικά κομμάτια. Έχει τίτλο ”Eres un angel” περιέχει 10 κομμάτια εκ των οποίων 4 ήταν πρωτότυπες συνθέσεις δικές μου. Τα υπόλοιπα ήταν του Django Reinhardt και άλλων σύγχρονων παικτών.

Τον Απρίλη του 2018 ήρθε ο δεύτερος μας δίσκος με τίτλο ”Short stories”, μόνο με δικές μου συνθέσεις εκτός από ένα κομμάτι που είναι σύνθεση του Αλέξη Στενάκη που παίζει πιάνο και κλαρίνο στο δίσκο. Η πηγή έμπνευσης ήταν κάθε κομμάτι να ερμηνευτεί με ένα συγκεκριμένο όργανο, οπότε αναζήτησα μουσικούς που είχαν αυτή την ιδιαίτερη χροιά ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος, την Αλίνα Σαπρανίδου με το ακορντεόν, τον Γιάννη Λυμπέρη με την κλασική του κιθάρα, τον Μιχάλη Καταχανά με βιόλα, τον Δημήτρη Αγγελάκη, και άλλους. Ήταν μια έκφραση πιο μοντέρνα σε σύγκριση με τον προηγούμενο δίσκο.

Τα καινούργια projects τα οποία τρέχετε με τα κορίτσια της μπάντας είναι το musette και το musette chanté. Βλέπω την Αλίνα με ένα πάκο χαρτιά, οπότε περιμένω να πούμε πολλά πράγματα .. Πάμε πρώτα για το project musette; Τι είναι η musette μουσική;

Αλίνα:Συναντήθηκα με τα παιδιά τo 2017 και ο Δημήτρης μου πρότεινε να συνεργαστούμε, επειδή οραματιζόταν να βάλει τον ήχο του ακορντεόν στο συγκρότημα. Ηχογραφήσαμε μαζί 2 πρωτότυπες συνθέσεις του, ένα εκ το οποίο ήταν ένα βαλς. Με αυτό το βαλς ξεκίνησαν όλα ουσιαστικά. Σκεφτήκαμε πως αντί απλά να βάλουμε ένα ακορντεόν στο σχήμα να δημιουργήσουμε ένα project που θα αναδείξει το ηχόχρωμα του ακορντεόν.

Πώς δέχτηκες εσύ αυτή την πρόταση;

Αλίνα: Την αλήθεια; Ήμουν λίγο φοβισμένη, γιατί δεν γνώριζα καλά το συγκεκριμένο ιδίωμα, όποτε έπρεπε να μπω στη διαδικασία μελέτης και προετοιμασίας. Προερχόμουν από πολύ διαφορετικό μουσικό χώρο, όταν όμως ο Δημήτρης Ψαλλίδας μου πρότεινε τη συνεργασία και άκουσα τα κομμάτια της Gypsy Jazz, με συνεπήρε το ιδίωμα. Aργότερα λοιπόν ανακαλύψαμε τα βαλς των δεκαετιών του 30 και του 40 και το γαλλικό musette. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε σχετική βιβλιογραφία σε σχέση με το ίδιωμα του musette . Έτσι ξεκινήσαμε να διαβάζουμε για το είδος, από που προήλθε. Το musette είναι  ένα όργανο, αρχικά, το οποίο μοιάζει με γκάϊντα και δεν έχει καμία σχέση με τον ήχο του ακορντεόν. Δημιουργήθηκε το 16ο αιώνα και έπαιζε κυρίως πρώιμες μορφές του βαλς. Στην αρχή ήταν μια μουσική για τους αριστοκράτες.

Έπειτα εξελίχθηκε σαν όργανο, παρέμεινε με την μορφή γκάϊντας, αλλά άρχισε να παίζει πιο χορευτικά κομμάτια τα οποία είχαν ορισμένα και συνοδεία φωνής. Το όργανο αυτό ονομαζόταν cabrette και παιζόταν πλέον στις κακόφημες γειτονιές του Παρισιού, όπως ήταν η συνοικία του Πιγκάλ.

Υπάρχουν αναφορές πώς ο Django ήρθε σε επαφή με το musette τότε;

Τα στοιχεία που έχουμε εμείς από γαλλική βιβλιογραφία αναφέρουν ότι ο Django Reinhardt ως παιδί πήγαινε στα κακόφημα μέρη που παίζονταν το musette -τα Βal Musette– ενώ οι γονείς του δεν του το επέτρεπαν. Aλλές πηγές λένε ότι ο Django εργαζόταν ως κιθαρίστας στα κακόφημα αυτά μέρη παίζοντας με το ακορντεονίστα Guerrino Ακόμα και οι γυναίκες εκεί κυκλοφορούσαν με μαχαίρια και για την προστασία τους, αλλά και γιατί ακόμα και εκείνες ήταν ”άγριες” σε εκείνα τα μέρη.

Εκείνος που έβαλε ακορντεόν στην musette μουσική ήταν ο Emile Vacher, ο οποίος γνώριζε ένας παίχτη του musette, αλλά παράλληλα είχε έρθει σε επαφή με το ακορντεόν εξαιτίας των Ιταλών μεταναστών που το είχαν φέρει μαζί τους. Τότε εκείνος το ονόμαζε ”Διαστημικό κουτί το οποίο είχε άπειρες δυνατότητες” και προέτρεπε τους ιδιοκτήτες των ταβερνείων να το χρησιμοποιήσουν. Δεν άρεσε καθόλου η ιδέα του στους παίχτες του Cabrette.

Τελικά νίκησε ο δυνατότερος.. Επικράτησε το ακορντεόν, το musette άλλαξε εντελώς και πλέον μιλάμε για πολλά είδη musette. Ένα απο αυτά ήταν το bal musette δηλαδή ο χορός του musette, με πιο δημοφιλές το βαλς musette. Eπίσης αργότερα ήταν δημοφιλές και το java ένα γρήγορο είδος χορού με χαρακτηριστικό τον ήχο του ακορντεόν.

Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να φέρουμε αυτόν τον ήχο στην Ελλάδα, τον ήχο του musette java στα 1900-1930 και να ζωντανέψουμε όσο μπορούμε αυτή την ατμόσφαιρά εδώ.

To project musette chanté πως προέκυψε σαν ιδέα;

Παράλληλα με το musette γεννήθηκε αυτό το project. Εμπνευσμένο απο τα καφέ chantant και την εικονα της Εντίθ Πιαφ που πάντα έπαιζε με ένα ακορντεονίστα, εκτός από τη μεγάλη ορχήστρα που τη συνόδευε, από ένα σημείο και μετά αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε αυτό το project με τη Δήμητρα Σιδέρη, η οποία έχει μια θεατρικότητα στην ερμηνεία των τραγουδιών και υπήρξε παλιά συνεργάτιδα των παιδιών επίσης. Ουσιαστικά δεν επιδιώξαμε να βάλουμε τραγούδι στο instrumental musette project. H ίδια η φυσιογνωμία της Δήμητρας Σιδέρη και η ξεχωριστή πρόζα στην ερμηνεία της, μας οδήγησε να δημιουργήσουμε ένα νέο project με αμιγώς Γαλλικό στίχο. Ένα project με στόχο να ταξιδέψει το κοινό στο Παρίσι.

Σκέφτεστε να μείνετε μόνο στην επανεκτέλεση αυτών των κομματιών ή να δημιουργήσετε και οι ίδιοι δικές σας συνθέσεις;

Αυτό ακόμα δεν το γνωρίζουμε, γιατί το project είναι πολύ φρέσκο. Γενικά υπάρχει στην μπάντα μια ελευθερία να πάρουμε την πρωτοβουλία και να δημιουργήσουμε κομμάτια, αλλά προς το παρόν κάνουμε μια μουσικολογική έρευνα πάνω στα κομμάτια του τότε και να τα παίξουμε στο σήμερα. Βέβαια, στο πρόγραμμα έχουμε και πιο σύγχρονα κομμάτια. Στόχος μας είναι το κοινό να νιώθει πως βρίσκεται στο Παρίσι όσο μας ακούν.

ManoucheDrome – La Valse Des Niglos / Padam Padam

Στα καινούργια μέλη του συγκροτήματος αυτή η μουσική των Manouchedrome πως σας ηχεί; Είχατε ασχοληθεί με αυτό το είδος της μουσικής και παλιότερα;

Νικήτας: Είχα ακούσει αυτή την μουσική πολύ λίγο και κάποια στιγμή όταν μιλήσαμε με τα παιδιά ξεκίνησα σαν session μουσικός στο tour τους στην Ευρώπη. Ξεκίνησα πρόβες, μου έστειλαν κομμάτια, άρχισε να με ιντριγκάρει. Μέσα από το παίξιμο με τους Manoucherome ανακαλύπτω μια νεά οπτική της μουσικής και του κοντραμπάσου. Θα ήθελα να ανατρέξω περισσότερο στην καταγωγή αυτής της μουσικής. Θα ήθελα να πειραματιστώ παίζοντας στα βαλς με έναν τρόπο που δεν έχουμε συνηθίσει να ακούμε το κονταμπάσο. Με ενδιαφέρει να χρησιμοποιήσω το δοξάρι συνοδευτικά και σολιστικά.

Γιάννης: Το 2010 άκουσα πρώτη φορα Django και ήταν μια αποκάλυψη για μένα. Ξεκίνησα να παίζω ψάχνοντας παράλληλα, γιατί τότε όλοι μας λίγο πολύ ψάχναμε πράγματα γύρω απο αυτή την μουσική. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε το πρώτο Django φεστιβάλ, οπότε υπήρχε μια ενέργεια μέσα σε αυτό. Γνώριζα τον Δημήτρη χωρίς να έχουμε συνεργαστεί επαγγελματικά, αλλά είχαμε τζαμάρει αρκετά και τόσα χρόνια παίζαμε ξεχωριστά σε άλλα σχήματα και μετά απ’ο καιρό μου πρότεινε να συνεργαστούμε.

Η καταγωγή αυτής της μουσικής έχει μια εντονη τραχύτητα η οποία μπορεί να κρύβεται μέσα και σε μια μπαλάντα. Αυτό σε ιντριγκάρει σαν μουσικό. Η καταγωγή της απο μια φυλή των τσιγγάνων σε κάνει να νιώθει μια φυσικότητα στο τρόπο που εκτελείς ένα κομμάτι και να μην χρειάζεται να βάλεις στοιχεία εντυπωσιασμού για να αρέσει στο κοινό. Έχει απλότητα, φυσικότητα και συνάμα μια αγριότητα που σε μαγεύει. Ειδικά στην εναλλαγή των συναισθημάτων που αυτή προσφέρει.

Αλίνα:Αυτή η μουσική και μιλώ τώρα κυρίως για το νέο project μας δεν θέλουμε να αντιμετωπιστεί με γραφικό τρόπο μουσειακής αναβίωσης. Μπορεί να έχουμε συνηθίσει τα βάλς δημιουργώντας νοσταλγικές και γλυκές εικόνες . Ίσως εν μέρει να είναι και έτσι. Αλλά στο Παρίσι εκείνης της εποχής τα πράγματα ήταν λίγο διαφορετικά. Αυτή η μουσική παιζόταν στα κακόφημα μέρη του Παρισιού και έχει μέσα της μια σκοτεινιά εξίσου.. Σε γενικές γραμμές η manouche μουσική μπορεί να φαίνεται καθωσπρέπει, αλλά έχει μέσα πολύ ένταση και πάθος..

Να μιλήσουμε για το δίσκο ο οποίος βρίσκεται τώρα στα σκαριά; Τι να περιμένουμε μέσα σε αυτόν μετά από τα όσα ωραία ακούσαμε σήμερα;

Θα είναι 8-10 κομμάτια. Κάποια ορχηστρικά και κάποια με στίχο. Η παρουσίαση πιθανώς θα γίνει στο τέλος του χρόνου και θα περιέχει διασκευές Γαλλικών κομματιών με την ενορχήστρωση των Manouchedrome, το ηχόχρωμα του ακορντεόν και τη Δήμητρα Σιδέρη φυσικά.

Σας επόμενο μελλοντικό σχέδιο έχουμε όπως πάντα την συμμετοχή μας στο θεσμό ”Το μικρό Παρίσι’,’ το οποίο είναι μια εξαιρετική εκδήλωση.