Στάθης Άννινος : “Η μουσική για μένα είναι ένα σύμπαν όπου ο εγωισμός εξαφανίζεται μπροστά στην ομορφιά και την απεραντοσύνη της”

Λόγω Επτανησιακής καταγωγής, με παππού Κεφαλλονίτη ερασιτέχνη μουσικό και ψάλτη, αλλά και τους δύο του γονείς να έχουν ασχοληθεί ερασιτεχνικά με τη μουσική, φαινόταν πως δύσκολα δε θα τον πλάνευε η Ευτέρπη, η μούσα της μουσικής, και ευτυχώς για τα αυτιά μας ο Στάθης Άννινος παίζει εξαιρετικό πιάνο και αυτό αποδεικνύεται από τις πολλές, καλές συνεργασίες που έχει ο ίδιος στο βιογραφικό του.

Κοινό σημείο όλων των ταλαντούχων ανθρώπων που έχουν πράξει πολλά στο τομέα τους αλλά με σεμνότητα αποφεύγουν να μιλούν για αυτά, βρεθήκαμε σε ένα μικρό καφέ στα Πετράλωνα για να μας μιλήσει περισσότερο για αυτά που έρχονται παρά για το παρελθόν.

Το ταξίδι σου με την μουσική πως ξεκινά;

Ξεκινά γύρω στα 10, όταν με κάθισε ο πατέρας μου στο συνθεισάιζερ, γιατί δεν είχαμε πιάνο στο σπίτι, όπου μου έμαθε τα πρώτα μου κομματάκια. Τα έμαθα σχετικά γρήγορα και από εκεί ταξίδεψα μέχρι το Ωδείο και αργότερα στο Μουσικό Σχολείο Ιλίου. Το οποίο ομολογώ μου άνοιξε τους μουσικούς μου ορίζοντες γιατί με έφερε σε επαφή με πολλά και διαφορετικά είδη μουσικής. Επίσης εκεί γνώρισα την αγαπημένη μου δασκάλα Χριστίνα Βουτσίνου όπου μαζί της πήρα και το δίπλωμα μου στο πιάνο.

Στο τέλος των σχολικών μου χρόνων βγήκε ένα cd σε συνεργασία με έναν συμμαθητή μου, τον Δ. Βαρελόπουλο, και έναν καθηγητή μας. Ο δίσκος περιείχε προσωπικές μας μουσικές, κάποιες διασκευές αλλά και τραγούδια όπως οι 4 μελοποιήσεις μου πάνω σε ποιήματα του Μάνου Χατζιδάκι από τη Μυθολογία.

Έπαιξαν συμμαθητές μας και ο Γιώργος Λυκούρας που ήταν καθηγητής μας τότε, προθυμοποιήθηκε να γίνει παραγωγός, να είναι καλά ο άνθρωπος. Έτσι υπάρχει μια μουσική καταγραφή από εκείνη την εποχή παρότι ήμασταν πολύ πιτσιρικάδες και προφανώς δεν παίζαμε τόσο καλά όπως τώρα.

Είχε τίτλο ‘’Όνειρα του κόσμου ‘’ αλλά δεν κυκλοφορεί πια.

Βλέποντας κάποιος την πορεία σου στο χώρο, διαπιστώνει ότι δεν ακολούθησες την προδιαγραμμένη πορεία του μουσικού ενός κλασικού οργάνου. Ήταν κάποια εσωτερική επιθυμία που σε οδήγησε σε αυτό;

Πιστεύω ότι το να κάνει κάποιος καριέρα αποκλειστικά με ρεσιτάλ κλασικού ρεπερτορίου είναι εξαιρετικά απαιτητικό και πρέπει να τον εκφράζει απόλυτα.

Αγαπώ πολύ το κλασικό ρεπερτόριο, θεωρώ πως το βασικό μου κέντρο είναι η κλασική μουσική, ωστόσο ήθελα να ασχοληθώ και με τον αυτοσχεδιασμό αλλά ένοιωθα επίσης και την ανάγκη να γράψω και να παρουσιάσω δική μου μουσική. Με γοήτευε από παιδί να κάθεσαι στο όργανο και να μπορείς να δημιουργήσεις μουσική από το τίποτα. Θεωρώ πως με εκφράζουν και τα δύο, δεν είμαστε μονοδιάστατοι σαν άνθρωποι, οπότε γιατί να είναι σχέση μας με τη μουσική;

Όταν έλαβα το δίπλωμά μου, ένιωσα ότι κάτι μου έλειπε, ένα κενό ως προς τον τρόπο έκφρασης μου. Ξεκίνησα μαθήματα με τον Τάκη Φαραζή, όπου εκεί ήρθα σε επαφή και με την τζαζ αλλά και με αυτό που ήθελα κι εγώ και να εκφράσω μέσα από τη δημιουργική διαδικασία του αυτοσχεδιασμού. Όντας και ο Τάκης απενεχοποιημένος και ανοιχτός προχωρήσαμε και σε πιο προσωπικά μονοπάτια, ανοίγοντας το ρεπερτόριο από το κλασικό στην τζάζ σε τραγούδια, ακόμα και σε δική μου μουσική. Αρκετά από τα κομμάτια που έχω ηχογραφήσει τα είχα γράψει τότε στα μαθήματα.

Θεωρώ πάντως ότι αυτοσχεδιάζω περισσότερο σαν κλασικός μουσικός. Έχω φτιάξει κι ένα σεμινάριο σχετικά με αυτό.

Μέσα σου η μουσική τι ευαίσθητες χορδές πάλλει; Τι καταφέρνεις να βρεις και να νιώσεις μέσα από αυτή;

Η μουσική για μένα είναι ένα σύμπαν όπου ο εγωισμός εξαφανίζεται μπροστά στην ομορφιά και την απεραντοσύνη του. Σε όποιο σημείο του και να κοιτάξεις, ένα άλλο θα περιμένει να το ανακαλύψεις κι αυτό δε τελειώνει. Μάλλον τελειώνει όταν σταματάς εσύ να ψάχνεις. Ποτέ δεν πρόκειται να το εξερευνήσεις όλο, είναι αδύνατο, αλλά οφείλεις να ανακαλύψεις την ομορφιά του, να του δώσεις όλες τις αισθήσεις σου. Καλλιτέχνης προσωπικά είναι αυτός που θα δημιουργήσει έναν δικό του κόσμο μέσα σ’ αυτό το σύμπαν και θα είναι σε θέση να αποκαλύψει την ομορφιά του.

Υπάρχει μια συγκεκριμένη πεπατημένη τη οποία μπορούν να ακολουθήσουν οι μουσικοί ώστε να εξελιχθούν τεχνικά στο μουσικό τους όργανο ή ο κάθε μουσικός πρέπει από μόνος του να εξερευνά αυτό το ατελείωτο σύμπαν της μουσικής με το δικό του ξεχωριστό τρόπο;

Η ανάγκη για εξέλιξη ξεκινάει πολλές φορές, είτε επειδή μας γοητεύει κάτι και θέλουμε να το αναπτύξουμε είτε επειδή απογοητευόμαστε από κάτι και θέλουμε να το βελτιώσουμε.

Ο δρόμος και ο τρόπος που θα ακολουθήσει κάθε άνθρωπος-μουσικός είναι υποκειμενικός, νομίζω ότι αυτά τα δύο αλληλοτροφοδοτούνται. Κατά τη γνώμη μου δε σε κάνει μόνο η μουσική, καλύτερο μουσικό.

Και στις δύο περιπτώσεις χρειάζεται να μελετήσεις τον εαυτό σου παράλληλα με το όργανο, η μουσική περνάει μέσα από σένα και εν συνεχεία μέσω του οργάνου. Ο Keith Jarrett πολύ σοφά είχε πεί “Μελετάω το όργανο μου σημαίνει ουσιαστικά μελετάω τον εαυτό μου”.

Η εξέλιξη της τεχνικής για να έχει μία καλλιτεχνική υπόσταση, ακολουθεί τη φαντασία. Έτσι δεν έγραφαν οι μεγάλοι συνθέτες; Πρώτα φανταζόντουσαν τα ηχοχρώματα, την ενορχήστρωση και μετά έβρισκαν τον τρόπο να τα πραγματοποιήσουν. Σαν τους αρχιτέκτονες ένα πράγμα.

Αλλά και στους μουσικούς συμβαίνει το ίδιο, χρησιμοποιούν το σώμα τους ώστε να παράξουν αυτόν τον ήχο που φαντάζονται. Όσο πιο καθαρά το φανταστώ, τόσο πιο καθαρά θα το μεταφράσει το σώμα μου σε κίνηση κι απο εκεί σε ήχο. Υπάρχουν φυσικά οι βάσεις που είναι σημαντικές και οι διάφορες σχολές αλλά δεν έχω φόρμουλες, για αυτό και στους μαθητές μου αλλά ακόμα και σε μένα παρατηρώ και ακούω προσεκτικά τι χρειάζεται, τι είναι αναγκαίο. Κάθε σώμα είναι διαφορετικό και δε χρειάζονται όλοι τα ίδια. Θεωρώ λοιπόν ότι η εξάσκηση της της τεχνικής μας ζυμώνεται παράλληλα με την εξάσκηση της φαντασίας μας.

Πέρα από μουσικός είσαι και ο ίδιος διδάσκων μπορείς να μας πει σε ποιους χώρους ασκεί αυτή σου την ιδιότητα;

Αυτήν τη στιγμή διδάσκω πιάνο και μοντέρνα θεωρία στο ωδείο Αναγέννηση σε ένα από τα παλιότερα και γνωστότερα ωδεία της Δ. Αθήνας.

Eπίσης Μodern πιάνο και το εργαστήρι μουσικής & Ελεύθερου αυτοσχεδιασμού στο Music Hub έναν καινούργιο και open minded χώρο στο Κουκάκι κάτω από την Ακρόπολη.

Τέλος, θα πραγματοποιήσω κάποια σεμινάρια τα οποία συζητάω αυτόν τον καιρό, σίγουρα στα δύο ωδεία αυτά και βλέπουμε εν συνεχεία για κάποιου άλλους χώρους ίσως και για εκτός Αθηνών.

Να σημειώσω για το εργαστήρι ότι θα πραγματοποιηθεί μία ανοιχτή συνάντηση και γνωριμία για το κοινό στις 14/11 και ώρες 19.30-21.00.

Ποια ανάγκη, ποιος σκοπός σε έσπρωξε ώστε να δημιουργήσεις ένα τέτοιο εργαστήριο αυτοσχεδιασμού;

Σε αυτό το εργαστήρι θέλω να δώσω τη δυνατότητα στους μουσικούς να συνεργαστούν ομαδικά μέσα από την διάδραση, νικώντας παράλληλα τον φόβο της έκθεσης, εξασκώντας τα αντανακλαστικά τους αλλά και τις γνώσεις τους μέσα από την άμεση πράξη και επαφή με τη μουσική. Κάπου πρόσφατα είδα ένα βίντεο στο You Tube με τον Daniil Trivonof,ωαπό τους σημαντικότερους κλασικούς πιανίστες της γενιάς του, ο οποίος έδειχνε ασκήσεις για τις δυναμικές και τους χρωματισμούς μέσα από τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.

Η διαδικασία θα γεννιέται κατ’ ίδιαν μέσα από τον ίδιο τον ήχο, ένα παραμύθι, ένα βίντεο, μία χορογραφία κτλ. Αν μας αρέσει θα πάμε παρακάτω, να το ενορχηστρώσουμε και γιατί όχι να το παρουσιάσουμε!

Επίσης θα έχουμε και κάποιους καλεσμένους μουσικούς και μη, οι οποίοι θα είναι ελεύθεροι να οδηγήσουν τη διαδικασία με το δικό τους τρόπο και μέσω της μεγάλης τους εμπειρίας.

Το Δεκέμβρη θα έχω τη χαρά να φιλοξενήσουμε στο εργαστήρι τον αγαπημένο Χάρη Λαμπράκη και τον Ιανουάριο τον εξαίσιο παραμυθά Ταξιάρχη Μπεληγιάννη.

Το συγκεκριμένο εργαστήρι απευθύνεται μόνο σε κλασικούς μουσικούς;

Όχι, το εργαστήρι αυτό απευθύνεται σε όποιον μουσικό, τραγουδιστή, σπουδαστή η επαγγελματία, σολίστα η ερασιτέχνη, που είναι ανοιχτός να πειραματιστεί με τον ήχο από την αρχή. Δεν ψάχνουμε φυσικά βιρτουόζους, η συμμετοχή, η ομαδικότητα, η φαντασία όπως και η εφευρετικότητα μπορούν να εξυψώσουν την διαδικασία ακόμα και αν παίζει ο καθένας μας από έναν ήχο.

Διαβάζοντας κάποιος το βιογραφικό σου, βλέπει πως έχεις συνεργαστεί ο ίδιος με εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Θα ‘θελες να μας πεις δυο-τρία λόγια για αυτές που ξεχωρίζεις εσύ;

Πριν από 5-6 χρόνια άρχισε η συνεργασία μου με τον Διονύση Σαββόπουλο στο ‘’Πλούτο’’ του Αριστοφάνη για μια σειρά παραστάσεων στο Ηρώδειο, στην Επίδαυρο και θέατρα ανοιχτά ανά την Ελλάδα. Η πλάκα ήταν πως στην Επίδαυρο δεν είχα πάει ποτέ μου, έλεγα ‘’θα πάω, θα πάω’’ και τελικά πήγα όταν έπαιξα ο ίδιος.

Από τότε συνεργαζόμαστε στενά. Σπουδαίος καλλιτέχνης και μια πολύ καλή συνεργασία που με έχει γεμίσει με εμπειρίες και όμορφες στιγμές γνωρίζοντας και παίζοντας με μουσικούς που θαύμαζα από παιδί όπως τον D. Lynch τον Β. Καρίπη που τον είχα για λίγο καιρό δάσκαλο στο μουσικό Ιλίου και φυσικά τον αγαπημένο μου Γιώτη Κιουρτσόγλου που παίζουμε πια κοντά 6 χρόνια!

Φυσικά ξεχωρίζω όλους τους μουσικούς, που έδωσαν το καλύτερο εαυτό τους ηχογραφώντας ή παίζοντας μουσική μου, αλλά και εκείνους που συνεργαστήκαμε κατά καιρούς σε μουσικές και project άλλων. Είμαι ευγνώμων.

Φέτος, πέρα από τα σεμινάρια, το εργαστήρι αυτοσχεδιασμού και την συνεργασία σου με την ορχήστρα του Διονύση Σαββόπουλου, να περιμένουμε κάτι καινούργιο από εσένα στα μουσικά δρώμενα;

Ετοιμάζω ένα κουαρτέτο μαζί με τον Λεωνίδα Σαραντόπουλο στο φλάουτο, Σωτήρη Ντούβα στα τύμπανα και τον Χρυσόστομο Μπουκάλη κοντραμπάσο.

Θα παίξουμε δική μου μουσική ως επί το πλείστον και κάποιες ίσως διασκευές που σκέφτομαι καιρό τώρα. Αυτό το κουαρτέτο θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στις 25 Νοεμβρίου στον όμορφο χώρο του Beton 7.

Τέλος, τον τελευταίο περίπου ένα χρόνο δουλεύω κι ένα σόλο πιάνο το οποίο παρουσίασα και στο Fougaro jazz fest στο Ναύπλιο πριν λίγες μέρες αλλά και στο Beton 7 πέρυσι τον χειμώνα. Η ιδέα ήρθε από το Φεστιβάλ του Ελαιώνα το προηγούμενο καλοκαίρι από τον Γιώργο Παλαμιώτη. Εκεί για πρώτη φορά σκέφτηκα το σόλο πιάνο και ξεκίνησα το CONTRASTS.

Όπως μαρτυρά και το όνομά του, στο project αυτό συμπεριέλαβα τις ετερόκλητες φαινομενικά μουσικές μου καταβολές αλλά και προσωπικές μου συνθέσεις γραμμένες ειδικά για τον πολυφωνικό χαρακτήρα του οργάνου. Βασικά στοιχεία αποτελούν οι αυτοσχεδιασμοί που “ζωντανεύουν” κάθε φορά το υλικό αλλά και ο πειραματισμός με τον ρυθμό, την αρμονία και τη μελωδία που οδηγεί σε παραλλαγές, διασκευές ή παραφράσεις του υλικού.

Έχετε ξεκινήσει πρόβες με το Κουαρτέτο για να πάρεις μια γεύση για το πώς ακούγεται αυτό το πείραμα;

Το σκεφτόμουν καιρό να συνεργαστώ μαζί με τον Χρυσόστομο και τον Σωτήρη και πέρσι κάναμε κάποιες πρόβες σαν τρίο και είχαμε μείνει πολύ ικανοποιημένοι και οι τρεις από το αποτέλεσμα. Είναι εξαιρετικοί μουσικοί και οι δύο μου δίνουν κάτι, ο Χρυσόστομος τη γείωση και ο Σωτήρης την απογείωση!

Το Λεωνίδα, τον άκουσα πρώτη φορά live σε μία παράσταση ελεύθερου αυτοσχεδιασμού στο Zoo στο Χαλάνδρι, μου άρεσε πολύ πώς έπαιζε και η όλη του η προσέγγιση του μουσικά. Ένα όργανο γοητεύει όταν ο μουσικός που το χειρίζεται παίζει κατά αυτόν τον τρόπο. Αυτές τις μέρες θα συνευρεθούμε επιτέλους και οι τέσσερις.

Σε βοήθησε να γράψεις περισσότερα κομμάτια αυτή η διαδικασία του σόλο πιάνου;

Βέβαια, έγραψα καινούργια κομμάτια, όπως κάνω σχεδόν σε όλα τα project, και αυτό με τροφοδοτεί και με ανανεώνει. Μέσα μου συνυπάρχει ο συνθέτης και ο πιανίστας/μουσικός, σε αρκετές περιπτώσεις το ένα εξελίσσει το άλλο, δε γράφω μόνο ό,τι μπορώ να παίξω, αρκετές φορές μελετάω τη μουσική μου σαν τη μουσική ενός τρίτου.

Τον Ιανουάριο που μας έρχεται, θα έχω τη χαρά και την τιμή ο εξαιρετικός πιανίστας και καλός μου φίλος Μάνος Κιτσικόπουλος να συμπεριλάβει ένα κομμάτι μου στο ρεσιτάλ του ‘’Sounds of a dream” που θα πραγματοποιήσει στο Underground του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Θα είναι η πρώτη φορά που θα ακούσω κάτι δικό μου από τη μεριά του ακροατή και δε σου κρύβω ότι είναι πρωτόγνωρο αλλά και συναρπαστικό μαζί. Τον ευχαριστώ πολύ.

Κυκλοφορούν πολλά κομμάτια σου στο YouΤube. Είναι στα άμεσα σχέδια σου αυτά τα κομμάτια να μπουν σε κάποιο δίσκο;

H έκδοση ενός δίσκου είναι μια σημαντική καταγραφή για έναν μουσικό/καλλιτέχνη και φυσικά μία πολύ γόνιμη διαδικασία. Θα ήθελα σύντομα να βουτήξω σε αυτήν τη διαδικασία και να ξεκινήσω να γράφω στο στούντιο. Σίγουρα θα αποτελείται από ένα παζλ από μουσικές που είναι ήδη στο YouTube, από projects που παίζω τώρα αλλά και μουσικές έτοιμες που έχω στο συρτάρι μου.

Έχεις κάποια άλλα πράγματα στα σκαριά;

Ναι, αλλά όπως καταλαβαίνεις λόγω χρόνου δεν είναι τόσο άμεσο. Έχω γράψει εννέα παραλλαγές πάνω στο θέμα του Menuet in G minor (Christian Petzold) από το Notebook for Anna Magdalena j.S. Bach, το οποίο το βρίσκω αρκετά παιδαγωγικό για πιανίστες και θα ήθελα να κάποια στιγμή να το εκδώσω σε ένα βιβλίο. Το είχα ξεκινήσει σαν προσωπική άσκηση προς το τέλος των μαθημάτων μου με τον Τάκη, ο οποίος ήταν πολύ υποστηρικτικός σε όλο αυτό, αλλά εξελίχθηκε σε ένα βιβλιαράκι που θα ήθελα να το μοιραστώ με άλλους. Κάθε παραλλαγή παρουσιάζει και τα βασικά στοιχεία μιας μουσικής περιόδου αλλά και ενός συνθέτη. Ξεκινώ από την προκλασική εποχή και φτάνω στο σήμερα. Μέσα από ένα μουσικό θέμα, ο μαθητής μαθαίνει να λαμβάνει τα βασικά στοιχεία διαφορετικών στυλ αλλά και ένα βασικό αισθητικό προφίλ κάποιων σημαντικών συνθετών από την εργογραφία του πιάνου, όπως του Bach, Chopin, Rachmaninov, Bill Evans κ.α.

Μου λείπει η τελευταία παραλλαγή για 4 χέρια και θα σχετίζεται με τη μουσική του 20^ου/21^ου αιώνα, αλλά αυτό θέλει χρόνο και διάβασμα και ελπίζω σύντομα να μπω στη διαδικασία.

*Photos by Eleftheria Anthi