Συνέντευξη Rebelion Connexion: ‘’Η αστική νοοτροπία κομματιάζει τους ανθρώπους σε διαφορετικές ταυτότητες για να μπορεί να τους ελέγξει.’’

Προσπαθώ πάντα να δίνω την ατμόσφαιρα των συνεντεύξεων στα γραπτά μου. Δε νομίζω πως το έχω καταφέρει ως τώρα καλά.. Βλέπετε οι απομαγνητοφωνήσεις γίνονται μέρες αργότερα, ακολουθεί η απαραίτητη επεξεργασία, τα εκατέρωθεν οκ.. Το βάλε αυτό ή εκείνο και στο τέλος βγαίνει η συνέντευξη ‘’φυσική‘’ με ολίγα… συντηρητικά, δηλαδή, φτιασιδώματα για τους αναγνώστες.

Υπάρχουν συνεντεύξεις που δεν θέλω να πειράξω τίποτα και απλά εύχομαι να ήσασταν όλοι εκεί μαζί μου, να την ακούτε ανεπεξέργαστη. Με τις ατέλειες και τις ανακολουθίες που έχει ο προφορικός λόγος. Τα κοψίματα, το ξεστράτισμα της συζήτησης, τα γέλια..

Κάπως έτσι θέλω να σας δώσω αυτά τα δύο αυθεντικά παιδιά από τις συνοικίες του Πειραιά. Ανόθευτους από φτιασιδώματα και τερτίπια της γραφής.

Οι Rebelion Connexion δε χρειάζονται άλλωστε πολλές συστάσεις. Εδώ και χρόνια ξεσηκώνουν με τις ρίμες τους στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ τα συντροφάκια από κάτω. Βάζουν ρυθμό στα θεωρητικά μας διαβάσματα, τα χώνουν στο σύστημα, ονειρεύονται μαζί μας την επανάσταση και κατεβαίνουν δίπλα μας στις πορείες και στις απεργιακές κινητοποιήσεις. Γιατί τα λόγια δεν σημαίνουν τίποτα αν δεν συνοδεύονται από πράξεις.

Παρακάτω είναι μια συζήτηση –συνέντευξη όπως ακριβώς μας πήγε η κουβέντα. Προσωπικά δεν ήθελα να πειράξω ούτε ένα και τους..

Γιώργο πότε για πρώτη φορά ανακαλύπτεις το hip–hop;

Γιώργος: Νομίζω γύρω στο 1995 με τους πρώτους δίσκους των Active member και των Ημισκούμπρια που είχαν κυκλοφορήσει τότε και προσπάθησα δειλά-δειλά να παρακολουθώ τι γίνεται και στο εξωτερικό, γιατί εκείνες τις εποχές ήταν αρκετά δύσκολο. Δεν είναι όπως σήμερα με το διαδίκτυο. Τότε αγόραζα cds και ευχόμουν το 5χίλιαρο να μην πάει χαμένο, περιοδικά δεν τα έψαχνα και πολύ.

Πότε γράφεις τους πρώτους στίχους σου;

Γιώργος: Το 1997. Ό,τι στίχοι και αν ήταν αυτοί. Υπήρχαν αρκετές δυσκολίες στην ηχογράφηση τότε. Είχα έναν παλιό υπολογιστή, μικρόφωνα του ενάμιση χιλιάρικου…

Νομίζω πως έτσι ξεκινούν όλοι σε αυτό το είδος της μουσικής… Με φθηνό εξοπλισμό από εργατικές γειτονιές…

Γιώργος: Ακριβώς, τώρα είναι πιο εύκολο από τότε. Υπάρχει πληροφόρηση, υπάρχει δυνατότητα να ψάξεις φθηνότερο εξοπλισμό. Εγώ ηχογραφούσα από cd σε κασέτα τη λούπα, να την περνώ αργοτερα στον υπολογιστή, να την σαπλάρω σε μια διάρκεια 4 λεπτών, να το ηχογραφώ σε άλλη κασέτα και να το περνώ με άλλο κασετόφωνο για να το έχω.

Μιχάλης: Και από πίσω το τηγάνι και το φύσημα του λογισμικού

Γιώργος: Αυτά εννοείται πως ήταν στην ηχογράφηση.. Το 2000 εμφανίζομαι στην low–bap μουσική με το πρώτο συγκρότημα που είχα τότε στην περιοχή ας Αμφιάλης –Κερατσίνι..

Έπαιξε ρόλο ότι μεγαλώσατε σε γειτονιές που ήταν γύρω από την πηγή, ας πούμε του είδους στην Ελλάδα, στο Πέραμα;

Μιχάλης: Σίγουρα ναι. Πιστεύω σαν Μιχάλης πως αν είχα μεγαλώσει σε άλλη γειτονιά μπορεί να μην είχα επηρεαστεί τόσο ή να μην άκουγα καν αυτή την μουσική. Ο Γιώργος μεγάλωσε στην Αμφιάλη και εγώ στα Μανιάτικα. Εκεί ακούς και κάπως ‘’αναγκαστικά’’ αυτή την μουσική.

Επηρεαστήκατε λοιπόν και οι δύο από τους Active Member…

Γιώργος: Για μένα άσχετα ποια γνώμη έχω σήμερα, έμαθα από αυτούς ότι το hiphop πρέπει να είναι επιθετικό, να αγγίζει κοινωνικές πλευρές και όσο μπορεί, με όποια ανωριμότητα το διέπει, να δίνει και μια διέξοδο στον ακροατή. Αυτό με διαμόρφωσε και με χαρακτηρίζει μέχρι σήμερα στη μουσική μου πορεία…

Μιχάλης: Ξέρεις στην αρχή υπήρχε μια ατάκα στο low –bap: ‘’Υποστηρίζω την ζωή μου με το λόγο μου και το λόγο μου με την ζωή μου’’… Πολλά παιδιά που πέρασαν από εκεί το τίμησαν και το τιμούν ακόμα. Εμείς αυτά τα χαρακτηριστικά τα πήραμε από εκεί αλλά τους δώσαμε μια πολιτική χροιά. Όταν λέμε για απεργίες, είμαστε και οι ίδιοι σε αυτές.

Αυτή η συνέπεια μεταξύ του λόγου μας και των πράξεων μας είναι που έχει εκτιμηθεί από τον κόσμο τα τελευταία 5 χρόνια που το συγκρότημα έγινε γνωστό, γιατί σαν σχήμα υπάρχουμε 10 χρόνια. Είδε ο κόσμος πως δεν λέγαμε απλά λόγια. Αγωνιζόμαστε, έχουμε φάει ξύλο και είμαστε εδώ και λέμε τα ίδια.

Σας ενοχλεί που στις γειτονιές που μεγαλώσατε και ειδικά το Πέραμα έχει αρκετή επιρροή η ακροδεξιά ιδεολογία τα τελευταία χρόνια;

Γιώργος: Τους λόγους που έχουν ανέβει αυτές οι δυνάμεις λίγο –πολύ τους ξέρουμε όλοι, πως τα μικροαστικά και εργατικά στρώματα παρασύρονται από αυτή την ιδεολογία. Σίγουρα είναι ένα γεγονός που μας λυπεί, αν σκεφτείς πως πολλές γειτονιές ήταν κόκκινες κάποτε. Ωστόσο μέχρι και σήμερα το ΚΚΕ έχει παρουσία σε αυτές τις γειτονιές και ευτυχώς. Δυστυχώς ο λόγος του δεν φτάνει πάντα στα αυτιά όλου του κόσμου..

Μιχάλης: Επειδή σαν Πειραιώτες είμαστε και λίγο τοπικιστές, στο μυαλό μας πάντα αυτές τις γειτονιές τις θεωρούμε κόκκινες. Η Νίκαια θα είναι πάντα η Μικρή μας Μόσχα. Έχουν αποδείξει οι Πειραιώτες πως όταν υπάρχει ανάγκη θα πράξουν το σωστό. Στα δύσκολα χρόνια της κατοχής, όταν οι ‘’πατριώτες ‘’ συνεργάζονταν, οι γειτονιές αυτές έφεραν τεράστια αντίσταση.

Εσείς οι δύο πως συναντηθήκατε και δημιουργήσατε το συγκρότημα; Στις γειτονιές σας; Στο Low –Bap;

Μιχάλης: Εγώ μπήκα στο lowbap το 2003 όταν ο Γιώργος έφευγε από εκεί.. Με το Γιώργο συναντηθήκαμε στους αγώνες. Στις απεργίες, στις διαδηλώσεις, στις καταλήψεις. Δεν είχαμε ποτέ ιδιαίτερη φιλική σχέση και όλες μας τις αποφάσεις, να φτιάξουμε το πρώτο project, να δημιουργήσουμε το γκρουπ, ήταν αποφάσεις που παίρναμε εκείνη την στιγμή που συναντιόμαστε κάτω από αυτές τις περιστάσεις.

Αυτό το γκρουπ έφερε έναν άλλο αέρα στο είδος. Είμαστε όχι απλά καταγγελτικοί, είμαστε πολιτικοποιημένοι με συγκεκριμένη πρόταση. Ο πρώτος μας δίσκος έφερε το σφυροδρέπανο πάνω. Ξεκάθαρο μήνυμα. ‘Ύστερα ο στίχος ‘’Τι παράξενο να είσαι Μανιάτης και Κνιτης’’ ήταν η πρώτη φορά που κάποιος μιλούσε μέσα στους στίχους του ξεκάθαρα για την πολιτική κατεύθυνση και το συνδύαζε με τον τόπο καταγωγής του.

Υπήρξε περίεργη αντιμετώπιση από το χώρο του hip–hop εξαιτίας αυτής της ξεκάθαρης πολιτικής στάσης;

Μιχάλης: Υπήρχε μια περίεργη αντιμετώπιση μέσα στο χώρο και γι’ αυτό αποχώρησα. Γενικά άρχισα να ‘’στιγματίζομαι’’ με τρόπο που δημιουργούσε άσχημο κλίμα.

Γιατί πιστεύεις πως συμβαίνει αυτό; Ειδικά σε ότι αφορά την συγκεκριμένη κομματική ταυτότητα; Γιατί πιστεύεις πως δεν την ‘’σηκώνει’’ και πολύ το κλίμα εκεί μέσα;

Γιώργος: Έχει να κάνει με τους ανθρώπους περισσότερο και όχι με το είδος. Ο επικεφαλής της συλλογικότητας είναι και ήταν υπεύθυνος για το πώς διαχειρίστηκε και πώς διαχειρίζεται τις καταστάσεις. Δεν ήθελε να υπάρχει στην αυλή του αυτή η κομματική ταυτότητα ή άλλα πράγματα, δεν ήταν κάποια εμμονή με το συγκεκριμένο.

Μιχάλης: Από την άλλη δεν μιλάμε απλάγια  μια συλλογικότητα, υπάρχει και μια επιχείρηση η οποία λειτουργεί με όρους αγοράς, θέλοντας και μη.. Φαντάσου τώρα να σκάει κάποιος που θα σου μιλήσει για απεργίες κ.λ.π. Ποιον θα φας πρώτο αν ήσουν επιχειρηματίας;

Γιώργος: Με όρους αγοράς… Δεν πουλούσε αυτή η κομματική ταυτότητα..

Μιχάλης: Δεν είναι πως μας έφαγε κάποιος από εκεί μέσα.. Να ξηγιόμαστε, απλά καταλάβαινες πως δε σε σήκωνε το κλίμα. Όταν εμφανίζεσαι κάπου και πριν ανέβεις στην σκηνή, ο άλλος στο μικρόφωνο λέει ‘’Σειρά έχουν τα ΚΝΑΤ’’ εκεί καταλαβαίνεις.. Δείχνει πως τον ενοχλoύσε η ύπαρξη μας ..

Γιώργος: Γιατί δεν είχε οφέλη από όλο αυτό…

Μιχάλης: Μετανιώνω που έφυγα πάντως τόσο εύκολα από αυτή την κοινότητα. Θα ‘πρεπε να το είχα παλέψει επειδή φαινόταν πως θα μπορούσαμε να είχαμε το δικό μας κοινό μέσα σε αυτό. Ιδιαίτερα μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, πολλοί έψαξαν αυτή τη μουσική και η σκηνή ανέβηκε πολύ. Θα μπορούσαμε να είχαμε παραμείνει και να ακουγόταν και η δική μας άποψη πάνω στα πράγματα.

Γιώργος: Ο Μιχάλης είχε γράψει ένα τραγούδι την ίδια περίοδο. Το ‘’Μίσος ταξικό’’, ένα τραγούδι που ο κόσμος τότε το αγάπησε, επειδή ακριβώς στα λόγια μας είχαν συνέπεια με τις πράξεις μας.

Μιχάλης: Ακόμα και αυτοί που μας θεωρούσαν ‘’κολλημένους’’ τότε κατάλαβαν πως γράφαμε μέσα στους στίχους την αλήθεια μας.

Ο δίσκος με το όνομα ‘’Μανιφέστο’’ εμφανίζεται λίγο αργότερα.. Υπάρχει μια διαφορά σε ό,τι αφορά την ποιότητα του ήχου και της εμφάνισης του cd από τις προηγούμενες δουλειές σας.. Αυτό συνέβη επειδή θέλατε να κάνετε αίσθηση στον κόσμο που μόλις σας είχε πρωτοανακαλύψει;

Μιχάλης: Νιώθαμε με την ανάγκη έπειτα και από προτροπή του κόσμου να το δούμε πιο επαγγελματικά. Προσπαθήσαμε να έχουμε καλύτερη παραγωγή, εξώφυλλο και ήχο. Δε ζούμε βέβαια από αυτό. Ο καθένας μας έχει την πρωινή του εργασία.

Γιώργος: Στον τελευταίο μας δίσκο πχ απλά καταφέραμε να βγάλουμε τα έξοδά μας που ρίξαμε γι’ αυτόν.

Ακόμα και αν μπαίνατε μέσα σε αυτή σας τη δραστηριότητα, θα συνεχίζατε να ασχολείστε με αυτό;

Γιώργος: Ναι θα συνέχιζα, παρότι επειδή έχω οικογένεια, καταλαβαίνεις πως θα ήταν ρίσκο. Παρόλα αυτά, για μένα η hip –hopείναι τρόπος έκφρασης όλων αυτών που έχω μέσα μου, στο κεφάλι μου, δε γίνεται να μην το εκφράσω ακόμα και με κόστος.

Η οικογένεια είναι υποστηριχτική σε αυτό;

Γιώργος: Έχω τρέλα με αυτό και το γνωρίζουν όλοι οι γύρω μου οπότε με ανέχονται!

Ο χώρος του hip– hop έχει αρκετό σεξισμό μέσα… Ποια είναι η θέση σας απέναντι σε αυτό;

Μιχάλής: Βασικά έχει μόνο τέτοιο… Από αυτό ουσιαστικά χτίστηκε ο χώρος. Αυτή η μουσική ήταν περισσότερο μουσική για εκτόνωση, για πάρτι των φτωχών νέων στις δύσκολες γειτονιές της Αμερικής. Από εκεί και πέρα χρησιμοποιήθηκε και για να εκφράσει κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα… Η φωνή της εξέργεσης και των καταπιεσμένων που ήθελαν να βγουν από τα γκέτο..

Γιώργος: Εκεί έγινε η παρεξήγηση.. Γιατί πολλοί ταυτίζουν τη μουσική αυτή με την αριστερά, επειδή σε κάποιες στιγμές έχουν εκφράσει κοινά αιτήματα.. Δεν είναι έτσι.. Το hip–hop έχει εκθειάσει ό,τι θεωρεί ο κάθε καταπιεσμένος ‘’καλή ζωή ‘’ και αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα αιτήματα της αριστεράς.

Για κάποιους η ναρκο-κουλτούρα, οι πολλές γυναίκες, τα πολλά λεφτά είναι η καλή ζωή έξω από το γκέτο. Το να μοιάσεις με γκάνγκστερ.. Αυτά δεν είναι αιτήματα της αριστεράς, άρα δε σημαίνει πως αν κάποιος τραγουδά hip –hop, είναι αριστερός και αυτόματα δεν είναι ρατσιστής ή σεξιστής .. Δυστυχώς δε συμβαίνει έτσι αν και θα το θέλαμε..

Υπάρχουν αρκετοί στην Αμερική που αναζητούν σήμερα το ‘’Black American dream’’, κάνω μουσική για να γίνω πλούσιος και όχι να βοηθήσω ένα κίνημα ή μια ιδέα. Μέσα σε αυτήν τη νοοτροπία υπάρχει και φουλ η ιδέα χρήμα = γυναίκες αντικείμενα.

Αυτή η νοοτροπία υπάρχει και στην ελληνική σκηνή.. Το καταλαβαίνω για την Αμερική για πολλούς λόγους αλλά με ξεπερνά να το βλέπω αυτό εδώ.

Μιχάλης: Εμείς πάντως δεν αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες έτσι, ούτε στη μουσική μας ούτε στη ζωή μας και ειλικρινά δεν ξέρω αυτοί που τα γράφουν, αν όντως τα κάνουν στη ζωή τους ή τα γράφουν για χαβαλέ ή θέλουν να τα κάνουν και δεν μπορούν. Αυτό είναι όμως επικίνδυνο, γιατί εσύ μπορεί να γράφεις αλλά ο πιτσιρικάς που σε ακούει δεν έχει τη δυνατότητα να καταλάβει ότι αυτό δεν είναι σωστό.

Ζούμε σε μια κοινωνία με σεξισμό. Δεν είναι κάτι που ανακάλυψε το hip–hop. Απο τη στιγμή που υπάρχει αυτή η σαπίλα στην κοινωνία θα υπάρξει και κάποιος που θα την τραγουδήσει και κάποιος που θα την αναπαράγει. Εμείς σε αυτό μπαίνουμε απέναντι.

Θα βγάζατε τραγούδια τα οποία θα μιλούσαν ενάντια στο σεξισμό και στην ομοφοβία ως αντίδοτο σε όλα αυτά;

Γιώργος: Είναι θέματα πολύ σημαντικά τα οποία πρέπει να τα χειριστεί κάποιος με ιδιαίτερη προσοχή. Υπάρχουν κινήματα που μιλούν για αυτά τα θέματα με πολύ λάθος τρόπο και κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό..

Σε ό,τι αφορά τους ομοφυλόφιλους τους αντιμετωπίζουν στην προσπάθειά τους και καλά να τους προστατέψουν με έναν εντελώς λάθος τρόπο. Ο ομοφυλόφιλος είναι άνθρωπος όπως εσύ και εγώ, εργάζεται όπως εσύ και εγώ και έχει τις ίδιες ανάγκες όπως εσύ και εγώ. Δεν υπάρχει μόνο ως σεξουαλικό ον..

Μιχάλης: Η αστική νοοτροπία κομματιάζει τους ανθρώπους σε διαφορετικές ταυτότητες για να μπορεί να τους ελέγξει. Στο επεισόδιο με το Ζακ, είδαμε τον άγριο ξυλοδαρμό ενός ανθρώπου και πολλοί στάθηκαν στο αν ήταν ομοφυλόφιλος ή όχι και όχι στο ότι αυτό ήταν μια πράξη την οποία έχει εκθρέψει το καπιταλιστικό σύστημα να υπάρχει μέσα στους αστούς, που για να υπερασπιστούν την ατομική τους ιδιοκτησία φτάνουν μέχρι και στην αφαίρεση ανθρώπινη ζωής. Μείναμε στο αν κάποιος θα σχολίαζε τη ζωή του Ζακ και τι έκανε ο Ζακ. Δεν το βούλωσαν, βρήκαν έναν τρόπο μέσω της σεξουαλικής του ταυτότητας να ρίξουν έναν τόνο λάσπη παραπάνω.

Ύστερα, για μας το ταξικό θέμα είναι σημαντικότερο όλων. Αν ήταν ένα ομοφυλόφιλος επιχειρηματίας, κανείς δεν του ασκεί πίεση και όλοι τον χειροκροτούν και τον αποδέχονται. Αν είσαι φτωχός εργάτης και ομοφυλόφιλος, τότε όλοι θα σε χαρακτηρίσουν ως αδερφή. Οπότε αυτό το ‘’όλοι μαζί’’ δηλώνουμε τη διαφορετικότητά μας ή έχουμε κάτι που μας ενώνει, είναι αστικός μύθος. Δεν έχεις τα ίδια συμφέροντα με τον αστό ομοφυλόφιλο με το χρήμα, επειδή έχεις τον ίδιο σεξουαλικό προσανατολισμό.

Ο εχθρός είναι ένας, το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό μας διαχωρίζει σε τάξεις και για να μην στραφούμε εναντίον του ενωμένοι, προσπαθεί να σπάσει την ταξικότητα μας σε φραγκοδίφραγκα.

Γιώργος: Το πρόβλημα δεν είναι ούτε φυλετικό ούτε σεξουαλικό ή θρησκευτικό. Είναι πάντα ταξικό. Έχεις δει να είναι κάποιος ρατσιστής με τους Κινέζους της COSCO; Όχι! Είναι με τους Σύριους.. Γιατί, και οι δύο ξένοι δεν είναι; Το χρήμα και η τάξη μας χωρίζει και μας ενώνει. Τα υπόλοιπα είναι προσπάθεια αποπροσανατολισμού και τεχνάσματα, ώστε σε κρίσιμες στιγμές να μας κρατούν χωριστά.

Το πρόβλημα είναι η φτώχεια… Δεν υπάρχει το ‘’Έξω οι ξένοι’’ για τον καπιταλιστή Αμερικάνο.. Δεν υπάρχει το ‘’έξω ‘’ για το μαστουρωμένο πλουσιόπαιδο αλλά για το φτωχό ναρκομανή. Δεν υπάρχει το ‘’εξω’’ για τον άρρωστο πλούσιο αλλά για το φτωχό οροθετικό.

Μιχάλης: Αν πιάσεις να γράψεις ξεχωριστά τραγούδια για κάθε ομάδα, μειονότητα κ.λ.π. χάνεις αυτή την ουσία με λίγα λόγια. Πέφτεις στην ίδια λούμπα με αυτό που θες να αποφύγεις. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί το τι κάνει κάποιος στο κρεβάτι του πρέπει να απασχολεί το δημόσιο λόγο και να κρίνεται για όλα τα υπόλοιπα με βάση αυτό; Ποιος νοιάζεται; Το τελευταίο που έπρεπε να μας νοιάζει είναι αυτό για έναν άνθρωπο.

Για να κλείσουμε το θέμα του σεξισμού, ποια είναι η δική σας στάση απέναντι στις γυναίκες γιατί για την ομοφοβία μιλήσαμε..

Γιώργος: Να μιλήσουμε και για το παράδοξο που συμβαίνει με το σεξισμό στο hip–hop. Υπάρχουν γυναίκες που ακούνε στίχους που καλλιεργούν την κουλτούρα του βιασμού και ακολουθούν αυτούς τους καλλιτέχνες. Είναι πραγματικά απίστευτο και συνάμα λυπηρό πως ακόμα και γυναίκες ακολουθούν τέτοιες νοοτροπίες.. Το είδαμε και στις αντιδράσεις για την άτυχη Ελένη..

Μιχάλης: Οι πιτσιρικάδες ειδικά επηρεάζονται από τέτοια τραγούδια.. Πρέπει να υπάρχει υπευθυνότητα του καλλιτέχνη στο τι τραγουδά.. Κάπου κάποιος τρελός μπορεί να το ακούσει και να το πράξει.. Ποια είναι η στάση τους μετά; Εγώ ξέρω πως αν γίνουν αυτά που λέω θα καλυτερεύσει ο κόσμος και πέφτω και κοιμάμαι, ο άλλος που γράφει θα ‘’πάρω την γκόμενα και θα την κάνω έτσι και αλλιώς και θα την ξεφτιλίσω‘’ πώς κοιμάται τα βράδια; Απορώ…

Η θέση της γυναίκας στον κομμουνισμό είναι ξεκάθαρη. Έχει ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους άνδρες. Είναι συντρόφισσα και αυτό τα λέει όλα. Υπήρξε αντάρτισσα δίπλα μας, αγωνίστηκε, βασανίστηκε και σήμερα βρίσκεται στις πρώτες γραμμές των κινητοποιήσεων και των απεργιών.. και αν πέσεις στα χέρια τους με αυτές τις σεξιστικές ιδέες θα σε κάνουν μπαούλο.

Θα ‘θελα να ακούσω τη γνώμη σας και πάνω στο προσφυγικό ζήτημα. Στην Ελλάδα λειτουργούν ‘’στρατόπεδα προσφύγων‘’ κατ’ ευφημισμόν, στην πραγματικότητα ‘’στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων’’, κάποια στιγμή θα ανοίξουν τις πύλες τους.. Πιστεύετε πως αυτοί οι άνθρωποι θα καταφέρουν να ενσωματωθούν στην ελληνική κοινωνία ή θα δούμε φαινόμενα όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, έντονα ρατσιστικά περιστατικά βίας και άνοδο της ακροδεξιάς ιδεολογίας σε μεγαλύτερα ποσοστά;

Μιχάλης: Όπου φτωχός και η μοίρα του. Αν μου έλεγες πως θα έρθει κρουαζιερόπλοιο με επενδυτές για να μας αγοράσουν μέχρι και τα καλοριφέρ από το σπίτι μας, θα σου έλεγα δε θα ανοίξει ρουθούνι. Όλοι οι ξένοι αντιμετωπίζουν προβλήματα, έστω και 10 να πάνε σε μια γειτονιά.

Γιώργος: Επειδή είμαστε Πειραιώτες, έχουμε δει την Cosco να έρχεται δίνοντας μισθούς πείνας και να τους καλωσορίζουμε. Δέκα Κινέζοι μικροπωλητές να προσπαθούν να βγάλουν το ψωμί τους, θα την είχαν άσχημα όπως είπε και ο Μιχάλης. Σίγουρα θα υπάρξουν άγρια φαινόμενα που δεν θα τα έχουμε δει σε αυτό το βαθμό στην Ελλάδα, γιατί ρατσιστικές επιθέσεις υπήρχαν πάντα.

Είστε ένα συγκρότημα το οποίο αναφέρεται πολύ στο θέμα της ταξικότητας, δεν κρύβει την πολιτική του τοποθέτηση και προσπαθεί να αφυπνίσει συνειδήσεις.. Σας φοβίζει να υπάρξει κάποτε ένα αντίστοιχο συγκρότημα που να έχει ακροδεξιά τοποθέτηση;

Μιχάλης: Νομίζω πως ήδη δειλά-δειλά έχουν υπάρξει κάποιες απόπειρες αλλά θέλουμε να πιστεύουμε πως θα τους ξεβράσει ο χώρος..

Γιώργος: Αμφιβάλλω αν θα μπορέσει κάτι τέτοιο να ξεπεράσει ποτέ μια μικρή απήχηση στο Youtube.

Θα νοθεύατε την μουσική σας για να γίνετε γνωστοί ή έστω τάση στο διαδίκτυο;

Μιχάλης: Σε καμία περίπτωση. Δε μας ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Ξέραμε πως σαν κομμουνιστές είχαμε ένα ταβάνι αναγνωροσιμότητας που μπορούμε να έχουμε. Ξέρουμε πως ακόμα ο κόσμος χρειάζεται ζύμωση για να μας ακούσει.

Γιώργος: Πέρα από την κομματική μας ταυτότητα, έχουμε αποδείξει μέχρι σήμερα ποιες είναι οι επιλογές μας. Γράφουμε ρίμες και θα ήταν εύκολο για μας να δούμε 10 σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα, να τα ριμάρουμε και να δώσουμε αυτό που θέλει να ακούσει ο κόσμος. Δεν το κάνουμε. Προτιμάμε σε ένα μικρό υπόγειο να τραγουδήσουμε τον ‘’Αντάρτη’’ με την συμμετοχή της Λίλας Καφαντάρη και του Κώστα Καζάκου και να μας ακούσει ο κόσμος εκείνος που θα γουστάρει κάτι τέτοιο. Δεν ψάχνουμε τη δόξα. Είμαστε ιδεολόγοι, έχουμε συγκεκριμένη δράση στη ζωή μας και συγκεκριμένη αισθητική.

Μιχάλης: Θα μπορούσαμε να κάνουμε 10.000 χτυπήματα σε λίγες ώρες, αν ριμάραμε πράγματα που ξέρουμε ότι γουστάρει ο πολύς κόσμος.

Σκέφτεστε πως η συγκεκριμένη ιδεολογία μπορεί να σας έχει στερήσει τη δόξα; Αν είχατε βγει με ‘’αριστερές ρίμες’’ χωρίς κομματική ταυτότητα θα ήταν ευκολότερο για σας;

Γιώργος: Προφανώς και ναι, αλλά τότε δεν θα ήμασταν εμείς. Η μπάντα υπάρχει γιατί γεννήθηκε εξαιτίας των κομματικών κινητοποιήσεων σε απεργίες και πορείες.

Μιχάλης: Πολλές φορές συμβαίνει και το ανάποδο αν θες. Σαν καλλιτέχνες νιώθουμε πως εφόσον μιλάμε ως ‘’οπαδοί’’, πρέπει να μην κάνουμε λάθη. Μη μας ξεφύγει κάτι το οποίο δεν είναι μέσα στις γραμμές μας. Είναι φυσιολογικό πως λάθη θα γίνονται, γιατί πολλές φορές μπορεί να εκφραστούμε και λάθος σε ορισμένα ζητήματα.

Σας έχει γίνει παρέμβαση δηλαδή;

Γιώργος: Κυρίως μεγάλοι σε ηλικία κομμουνιστές μας λένε ‘’Παιδιά μην βρίζετε αν μπορείτε ‘’. Είναι φυσιολογικό να είναι δύσκολο να πετύχεις πολιτική ορθότητα, εννοώ να είσαι μες στις γραμμές και ταυτόχρονα να μπορεί αυτό να προσαρμοστεί μέσα σε ένα σύγχρονο είδος μουσικής όπως αυτό. Μερικές φορές δε βγαίνει η ρίμα, οπότε το νόημα μένει μετέωρο και αμφίσημο.. Θυμάμαι πως είχα γράψει κάποια στιγμή ένα κουπλέ, τότε που ο Τζίμης Πανούσης είχε γράψει το τραγούδι ‘’Κατιούσα‘’ εναντίον του ΚΚΕ, είχα νιώσει την ανάγκη να απαντήσω, όπως και ο Μιχάλης, και είχα γράψει ένα χυδαίο στίχ. Όταν το είπαμε, μας είπαν ‘’ότι αυτό αν γίνεται να το αλλάξετε’’ και είχαν δίκιο. Μερικές φορές είμαστε περισσότερο παρορμητικοί από ό,τι πρέπει.

Μιχάλης: Υπάρχουν καλοπροαίρετες παρεμβάσεις. Όπως μην είστε τόσο ευθείς ή απόλυτοι πάνω σε ορισμένα ζητήματα. Υπάρχει ας πούμε η νοοτροπία ‘’Παιδιά, μην περιμένετε μόνο να παίζετε στα φεστιβάλ που σας καλούμε. Απλωθείτε και λίγο παραέξω ‘’. Ωστόσο εγώ δεν μπορώ να ξεκολλήσω από το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, το μεγάλο του Σεπτεμβρίου. Αν δεν ανέβω στην σκηνή αυτή.. δε νιώθω καλά.

Καθώς μεγαλώνετε πιστεύετε πως θα ακολουθήσουν και άλλοι τα βήματά σας;

Γιώργος: Το ευχόμαστε αυτό. Μας αρέσει να βλέπουμε νέο κόσμο να ριμάρει και ελπίζουμε όταν αποχωρήσουμε από αυτό, να έχουμε αφήσει μαγιά πίσω μας.

Μιχάλης: Πιστεύω πως έχει χτιστεί κάτι από μας και στο μέλλον θα γιγαντωθεί. Δε μας νοιάζει να μας θυμούνται ‘’Α, από εκεί ξεκίνησε’’, αρκεί να βγουν νέα παιδιά με φρέσκες ιδέες και ρίμες συνεχίζοντας την καλή δουλειά και την πίστη στην συγκεκριμένη ιδεολογία. Πιστεύω πως πριν από εμάς δεν υπήρχε στο hip–hop αντίστοιχη μπάντα και οφείλαμε να γίνει μια παρέμβαση εκεί πέρα.

Έχετε ακούσει να αναφέρονται στο συγκρότημά σας και να είστε μπροστά και να μην σας αναγνωρίζου;

Γιώργος: Το 2010 ένας πιτσιρικάς με είχε ρωτήσει ‘’Μήπως είσαι ο Retro; Το ψευδώνυμο που έχω στο χώρο ‘’. Ήταν λίγο περίεργο.

Μιχάλης: Μου ‘χει τύχει σε φεστιβάλ να είμαι σε παρέα. Να λένε τα αρνητικά και τα θετικά μπροστά μου και να τους λέω στο τέλος ότι είμαι μέλος του γκρουπ.

Φεύγοντας από την σκηνή της χιπ-χοπ, θα δίνατε στίχους σε νέους καλλιτέχνες ώστε να συνεχίσουν;

Γιώργος: Γενικά υπάρχει το ghost writing και αφορά κυρίως τα κορυφαία ονόματα της παγκόσμιας σκηνής, όπου έχουν ομάδες ανθρώπων να γράφουν στίχους έτσι ώστε να καταπιαστούν με πολλές θεματικές. Γενικά δεν είναι κάτι που είναι αποδεκτό από την πλειοψηφία των ράπερ κατά τη γνώμη μου. Το ραπ εμπεριέχει τον εγωισμό. Ο καθένας μας θέλει να εκφράσει αυτό που νιώθει μέσα από τις ρίμες του. Άντε να πεις ένα ρεφρέν άλλου ανθρώπου.. Θα μπορούσα να γράψω για κάποιο νεαρό άμα μου το ζητούσε αλλά καλό θα ήταν να έψαχνε τη δική του φωνή, εφόσον θέλει να ασχοληθεί..

Μιχάλης: Εγώ θα του έδινα το Μανιφέστο, το Κράτος και Επανάσταση, τη Διαλεκτική και θα έλεγα διάβασε αυτά πρώτα και θα σου βγει να γράψεις όπως εγώ. Θα βοηθήσω στις ομοιοκαταληξίες ναι.. αλλά το θέμα είναι να πιάσει κάποιος το νόημα όχι να το αναπαράγει.

Είναι εύκολο ή δύσκολο να γράψει κάποιος στίχο για αυτό το είδος της μουσικής;

Γιώργος: Μπορεί να είναι το πιο εύκολο και το πιο δύσκολο πράγμα. Έχουν βγει τραγούδια χωρίς να το καταλάβουμε και τα τραγούδια που μας βασανίζουν και καταλήγουν πολλές φορές στο συρτάρι.

Ένα πράγμα σε βοηθά όταν γράφεις.. Να έχεις ξεκάθαρο για ποιο πράγμα θες να γράψεις. Αν γράφεις απλά γιατί πρέπει, εκεί θα είναι δύσκολα τα πράγματα.

Μιχάλης: Στον προηγούμενο δίσκο ‘’Μανιφέστο’’ στο τραγούδι ‘’Του λαού το όπιο, όπου ουσιαστικά είναι διαλεκτικός υλισμός, βγήκε πολύ εύκολα επειδή το συζητάμε καθημερινά και κάποιος μπορεί να πει ‘’θα τους πήρε καιρό ‘’.. Όχι..

Έχετε σκεφτεί να αποχωρήσετε από την ενεργό δράση;

Γιώργος: Τέτοιες σκέψεις υπάρχουν. Υπήρχε ένα διάστημα που γκρινιάζαμε αν έπρεπε να σταματήσουμε ή όχι επειδή μεγαλώνουμε κ.λ.π. Αλλά νιώθουμε πως ακόμα έχουμε να δώσουμε πράγματα και δε νομίζω να σταματήσουμε ποτέ να γράφουμε. Αν δεν κάνουμε δίσκους, σίγουρα 1-2 τραγούδια θα τα βγάζουμε το χρόνο.

Μιχάλης: Είχαμε περάσει αυτήν τη φάση αλλά όταν το σκεφτόμασταν έντονα, έγινε στην Πάτρα το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. Ανεβήκαμε πάνω στην σκηνή και από κάτω ο κόσμος τραγουδούσε τους στίχους μας… Ήταν κάτι το συγκλονιστικό… Τι να λέμε τώρα; Αυτή είναι η μόνη μας ανταμοιβή. Είναι διαφορετικό να περιμένεις να γίνεται χαμός με το ‘’Ήρωες’’ γιατί είναι ένα γνωστό τραγούδι εδώ και δεκαετίες, και εντελώς διαφορετικό το δικό σου τραγούδι με τους δικούς σου στίχους να αγαπιέται και να βρίσκεται στα χείλη όλων..

Το βιντεοκλίπ ‘’Μπλε’’ γυρίστηκε στην Μακρόνησο. Τι συναισθήματα σας άφησε αυτή η επίσκεψη;

Γιώργος: Αποφασίσαμε να γυρίσουμε το τραγούδι μας στη Μακρόνησο επιθυμώντας να αναδείξουμε αυτόν τον ιερό χώρο για όλους τους κομμουνιστές. Τα συναισθήματα μας ήταν σεβασμός και περηφάνια για το τι σημαίνει αυτός ο χώρος για όλους όσους μοιράζονται την ίδια ιδεολογία με εμάς.

Μιχάλης: Στη Βουλή εκείνο το διάστημα γινόταν συζήτηση για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά το μέρος. Θέλαμε να πάμε και να δείξουμε στο κόσμο για ποιο μέρος μιλούν. Για το τι έχει συμβεί σε αυτό το μέρος.. Βλέπεις ηθελημένη εγκατάλειψη παντού και προσπάθειες εκμετάλλευσης από ορισμένους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί πάνω σαν κτηνοτρόφοι και παράλληλα ως ‘’ξεναγοί’’.

Γιώργος: Ένας μικρός Ωνάσης είναι ο τύπος.. Έχει το δικό του Σκορπιό..

Μιχάλης: Δεν είναι μόνο το ‘’Με ποιο δικαίωμα το κάνει αυτός αυτό..’’ Είναι το θέμα για την ανοχή που υπάρχει.. Τι πρέπει να γίνει με αυτό το χώρο;

Γιώργος: Κάπου διάβασα άρθρο που έλεγε ‘’Τριάντα χρόνια κυβερνά το παρακράτος της αριστεράς ..’’ Αν κυβερνούσε φίλε μου, θα είχε τέτοιο τόπο μαρτυρίου να είναι ερείπια; Είναι εσκεμμένα όλα αυτά.

Σας ευχαριστούμε πολύ για την συνέντευξη, ευχόμαστε την καλύτερη συνέχεια στις ρίμες σας.

Ευχαριστούμε με τη σειρά μας το περιοδικό Κατιούσα και όλη τη συντακτική ομάδα του περιοδικού η οποία μας στηρίζει σε όλα μας τα βήματα από την αρχή της ύπαρξης της διαδικτυακά. Γενικά δε δίνουμε παρά ελάχιστες συνεντεύξεις σε επιλεγμένα sites γιατί δεν υπάρχουν πολλοί που θα μπορούσαν να μας φιλοξενήσουν. Ευχόμαστε να συνεχίσετε τη σωστή ενημέρωση στην κατεύθυνση την οποία ακολουθείτε.