Θανάσης Χουλιαράς-Θοδωρής Καρέλλας: Πρέπει να διαλυθεί το σύμπαν δηλαδή για να πάρουμε ό,τι δικαιούμαστε;

Ο δίσκος “Κακή Φωτιά” ξεκινάει το ταξίδι της σε μια ιδιαίτερη, σχεδόν δυστοπική συγκυρία, αλλά με τους καλύτερους οιωνούς, που είναι το μεράκι, η έμπνευση, η επικοινωνία με το πνεύμα των καιρών και με το κοινό. Μιλήσαμε με τον δημιουργό του δίσκου Θοδωρή Καρέλλα και τον ερμηνευτή Θανάση Χουλιαρά, που ένωσαν τις δυνάμεις τους για το αποτέλεσμα που απολαμβάνουμε.

Μας μιλάνε για τη συνεργασία τους και τον καρπό της, για τους ενδιαφέροντες καιρούς που ζούμε, για τη σημασία του αγώνα και της διεκδίκησης, ιδίως στη σημερινή περίοδο. Μοιράζονται μαζί μας σκέψεις, σχέδια και ανησυχίες, σε μια συνέντευξη που δεν μένει αυστηρά σε μουσικά μονοπάτια και δεν είναι “εξωτερικός παρατηρητής” της πραγματικότητας, γιατί δεν υπάρχουν τέτοιοι…

Θανάση, πώς είναι η μετάβαση από το συγκρότημα σε μια σόλο πορεία;

Θανάσης Χουλιάρας: Αν κι έχω ξαναϋπάρξει ως solo καλλιτέχνης στο παρελθόν, είναι τόσο πολλά τα χρόνια και η ένταση της δραστηριότητας με το συγκρότημα, που πραγματικά στην αρχή ήταν λίγο περίεργο. Λειτουργώντας σε μια μπάντα είναι κατεκτημένο ένα επίπεδο συνεννόησης, ένας τρόπος δουλειάς. Ειδικά στην περίπτωση των Kollektiva αυτό ανάγεται σε ένα υψηλότερο επίπεδο συλλογικής αντίληψης και λειτουργίας, που φυσικά δεν σημαίνει πως δεν διαφωνούμε ή δεν τσακωνόμαστε! Όλοι μας πάντως είμαστε ιδιαίτερα υποστηρικτικοί σε κάθε παράπλευρη δραστηριότητα, καθώς έχουμε την τάση να καταπιανόμαστε με πολλά πράγματα. Άλλωστε, η βοήθεια των υπολοίπων ήταν σημαντική και στο πρώτο solo album μου, αλλά και σε αυτή την δουλειά, ο Δημήτρης π.χ. έπαιξε τύμπανα σε κάποια τραγούδια. Σε κάθε περίπτωση μια solο πορεία έχει νόημα στον βαθμό που κάνεις πράγματα που ως κατεύθυνση και ύφος ξεφεύγουν από αυτά που θα έκανες με την μπάντα. Σίγουρα απολαμβάνω και ευχαριστιέμαι κάθε νέα συνεργασία, και είναι υπέροχο να μπορείς να κάνεις και διαφορετικά πράγματα, αλλά πάντα όταν περνάει καιρός χωρίς να κάνουμε κάτι με την μπάντα με πιάνει ένα στερητικό σύνδρομο!

Πώς προέκυψε η συνεργασία με τον Θοδωρή Καρέλλα; Θα υπάρξει συνέχεια και στα επόμενα μέρη;

Θ.Χ.: Ο Θοδωρής είναι ούτως ή άλλως φίλος και άνθρωπος που εκτιμώ για την συνολικότερη στάση του στο χώρο μας. Θεωρώ ότι είναι ένας από τους αξιολογότερους τραγουδοποιούς της γενιάς του και σίγουρα βαθύς γνώστης του ελληνικού τραγουδιού. Έχουμε ξανασυνεργαστεί άλλωστε και στο παρελθόν, καθώς έχουμε βρεθεί με τους Kollektiva επί σκηνής, έχω συμμετάσχει σε προηγούμενες δουλειές του, έχουμε τραγουδήσει μαζί στο τραγούδι «Μια που τ’ αναφέραμε» του Μανόλη Ανδρουλιδάκη και επίσης υπογράφει ένα από τα τραγούδια του πρώτου μου album με τίτλο «Της μοίρας της κεριά», σε στίχους Ντέπης Χατζηκαμπάνη. Αυτά για την ιστορία… Κάποια στιγμή, αν δεν κάνω λάθος το προπέρσινο καλοκαίρι, ο Θοδωρής με προσέγγισε για να τραγουδήσω στο πλαίσιο μιας σχετικής συναυλίας μερικά ακυκλοφόρητα τραγούδια του, που αφορούσαν σε μελοποιήσεις Ελλήνων ποιητών. Οι συγκεκριμένες μελοποιήσεις με ενθουσίασαν και με δεδομένο ότι εκείνο το διάστημα αναζητούσα υλικό κατεξοχήν ελληνικού τραγουδιού για το επόμενο album μου, συζητήσαμε το ενδεχόμενο μιας πιο ολοκληρωμένης συνεργασίας μας. Ο Θοδωρής μου εξήγησε την ευρύτερη μελοποιητική του εργασία που είχε στο νου του κάτω από τον γενικό τίτλο «Δοκιμασία», μου έπαιξε πολλά τραγούδια, διαλέξαμε 11 από αυτά και από εκεί ξεκίνησε η πορεία δημιουργίας του album. Στο πρώτο μέρος αυτής της εργασίας, το album «Κακή Φωτιά» είμαι ο μόνος ερμηνευτής. Τα επόμενα μέρη θα περιλαμβάνουν άλλους ερμηνευτές, αλλά στο βαθμό που ο Θοδωρής μου ζητήσει κάποια επί μέρους συμμετοχή μου εννοείται πως θα το κάνω με ευχαρίστηση!

Με ποιο κριτήριο φτάσατε στην επιλογή των συγκεκριμένων ποιητών-ποιημάτων;

Θ.Χ. Στο πλαίσιο της «Δοκιμασίας» ο Θοδωρής έχει ήδη έτοιμο έναν πολύ μεγάλο αριθμό μελοποιήσεων, αν δεν κάνω λάθος παραπάνω από 50, που αφορούν σε πολλούς εμβληματικούς μας ποιητές. Όταν μπήκαμε στην διαδικασία να μου παίξει διαδοχικά τραγούδια προκειμένου να διαλέξουμε αυτά που θα κατέληγαν στον δίσκο, διαπίστωσα τόσο το εύρος, όσο και την ποιότητα της δουλειάς. Με δεδομένο το παραπάνω η επιλογή-διαλογή έγινε με ερμηνευτικά, κυρίως, κριτήρια, αλλά ταυτόχρονα και την πρόθεση να καταλήξουμε σε κάτι που θα είναι πλήρες και ολοκληρωμένο ως καλλιτεχνική πρόταση. Φυσικά, όπως πάντα, στα παραπάνω παρεισφρέουν και προσωπικά κολλήματα, τραγούδια που αγάπησα από το πρώτο άκουσμα και δεν θα τα «έχανα» με τίποτα!

Θοδωρής Καρέλλας: Καταρχήν, έπρεπε να επιλέξω ποιήματα/έργα που δεν έχουν μελοποιηθεί από κάποιον δημιουργό, δηλαδή να βρω ”ελεύθερα” από μελωδίες ποιήματα και αυτό νομίζω το πέτυχα ως έναν βαθμό. Επίσης, θεωρώ ότι θα ήταν το λιγότερο βλακεία να συνθέσω από την αρχή, έργα, που έχουν συνδεθεί ήδη με τον λαό και την ιστορία του τόπου. Τέτοια έργα θεωρώ παραδείγματος χάρη τη Ρωμιοσύνη το Άξιον εστί κ.ά. Έπειτα, έπρεπε πρώτα απ’ όλα να υπάρχει ανάμεσα σε μένα και στο κάθε ένα ποίημα μια προσωπική σχέση και μια ”βαθύτερη επαφή” και εν τέλει να αγαπώ το κάθε τέτοιο ποίημα και να με αγαπάει κι εκείνο, και το τελευταίο και βασικότερο να είμαι ικανός να βρω την μουσική του. Πάντως, παρότι η διαλογή των τραγουδιών του πρώτου μέρους εμπεριείχε μεγάλο όγκο και αυτό γιατί έπρεπε να διαλέξουμε ανάμεσα σε 50 μπορεί και παραπάνω, τραγούδια, όμως αυτό έγινε σχετικά εύκολα για τους απλούστατους λόγους: Ο πρώτος, ότι ήμουν σίγουρος και έτοιμος, δηλαδή ήταν ολοκληρωμένα μέσα μου τα τραγούδια και ο δεύτερος, ότι ο Θανάσης με τσαμπουκά διεκδίκησε και πήρε αυτό που ήθελε. Και τελικά καλά έκανε – αν και είχα μεγάλο άγχος κάνοντας και άλλους ανθρώπους συνυπεύθυνους με το να τους δώσω τα τραγούδια, γνωρίζοντας απόλυτα το βάρος και ευθύνη τόσο των ποιητών όσο και των ποιημάτων τους – γιατί αποδείχτηκε σωστός σε όλα τα επίπεδα, σεβάστηκε το έργο, λειτούργησε με απόλυτο επαγγελματισμό και δούλεψε πολύ, με μεράκι και αγάπη. Το ίδιο και ο ενορχηστρωτής του έργου ο Δημήτρης Ανδρονιάδης. Ακόμα, όμως, θέλω να γράψω κι ας είναι κάπως άσχετο φαινομενικά με την ερώτηση, ότι, το τραγούδι” Ο γυρισμός του ξενιτεμένου”, είναι γραμμένο αν θυμάμαι καλά εδώ και 12 χρόνια, μπορεί να λέω και λίγα και να τονίσω δύο πράγματα, ότι το κάθε τραγούδι τελικά βρίσκει τον δρόμο του αν είναι καλό και αυτό το γράφω ως μήνυμα κατά κύριο λόγο προς τους δημιουργούς και το δεύτερο, ότι το τραγούδι είναι ο λόγος του και αν ο λόγος του έχει σημαντικό λόγο ύπαρξης, τότε και το τραγούδι έχει πολλές πιθανότητες να είναι διαχρονικό και γιατί τότε ένα τέτοιο τραγούδι δύσκολα μπορεί να χάσει την αξία του. Κάτι το οποίο ευτυχώς ισχύει κατά κόρον με την ποίηση και είχα την τύχη να το ανακαλύψω αρκετά μικρός αυτό.

Πείτε μας λίγα λόγια για τον δίσκο, τα κομμάτια του (το δικό σας αγαπημένο ίσως), το στάδιο της προετοιμασίας για να βγει.

Θ.Χ. Ο δίσκος, όπως ανέφερα και παραπάνω, περιλαμβάνει 11 τραγούδια που αφορούν σε μελοποιήσεις των Ρίτσου, Σεφέρη, Καρυωτάκη, Ουράνη, Καβάφη, Παλαμά, Λουντέμη και Αγγουλέ. Το καλλιτεχνικό κομμάτι της παραγωγής και τις εντυπωσιακές ομολογουμένως ενορχηστρώσεις υπογράφει ο Δημήτρης Ανδρονιάδης, ο οποίος είναι κατά την γνώμη μου ένας από τους καλύτερους ενορχηστρωτές της νεότερης γενιάς. Όπως γίνεται σαφές από την παράθεση των ονομάτων, αλλά και από την επιλογή των ποιημάτων από τους εκάστοτε ποιητές, ο δίσκος «Κακή Φωτιά», έστω και ως πρώτο μέρος της ευρύτερης εργασίας της «Δοκιμασίας» αποτελεί μια ολοκληρωμένη απόπειρα μουσικής (επ)ανάγνωσης εμβληματικών ποιητών. Ένα μουσικό έργο, το οποίο πατώντας με σεβασμό πάνω στο στέρεο έδαφος της μεγάλης σχετικής κληρονομιάς επιχειρεί να τοποθετήσει και νέα στοιχεία στο σώμα της. Για εμένα το συγκεκριμένο album αποτελεί ταυτόχρονα και μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή, καθώς μπήκα στην διαδικασία να προσεγγίσω ερμηνευτικές μου πλευρές που εκ των πραγμάτων δεν ήταν στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια. Βάδισα ερμηνευτικά μονοπάτια που είχα χρόνια να βαδίσω και μου είχαν λείψει. Είναι κατά κάποιο τρόπο το album κατεξοχήν ελληνικού τραγουδιού που ήθελα να κάνω εδώ και αρκετό καιρό. Τα τραγούδια του album αν και κινούνται σε ένα μεγάλο αισθητικό και υφολογικό φάσμα, συνθέτουν ένα ενιαίο σύνολο που προσδιορίζει ο ίδιος ο ποιητικός λόγος, αλλά και η συμβολή όλων των εμπλεκομένων δημιουργικά. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο δυσκολεύομαι να διαλέξω ένα ή περισσότερα αγαπημένα τραγούδια και πιάνω τον εαυτό μου να ξεχωρίζει άλλο τραγούδι ανά βδομάδα! Σε κάθε περίπτωση πάντως, η ερμηνευτική μου συνεργασία με τον Μίλτο Πασχαλίδη στον «Γυρισμό του ξενιτεμένου», το εμβληματικό αυτό ποίημα του Γιώργου Σεφέρη, είναι σίγουρα μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην καλλιτεχνική μου πορεία μέχρι σήμερα.

Θ.Κ. Όσα λόγια θέλω να σας πω τα κατέθεσα μέσω των τραγουδιών. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω έτσι απλά κάποιο δικό μου αγαπημένο -αν και έχω-, θα ήθελα πάντως να γίνουν πολλά αγαπημένα από πολλούς! Στο κομμάτι της προετοιμασίας τώρα να σας πω, ότι ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που δεν είχα σχεδόν καμία ανάμειξη με την παραγωγή. Δε με χάλασε. Φανταστείτε ότι καθ’ όλη την διάρκεια των ηχογραφήσεων, μίξεων κτλ πήγα μόλις 2 φορές στο στούντιο κι ως εκ τούτου δεν έχω να σας πω κάτι πάνω σε αυτό το κομμάτι, μόνο ότι είχα για καιρό κι εγώ πολλή αγωνία ως προς το τελικό, καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Έτσι όπως έγινε, θεωρώ ότι λειτούργησε άψογα η σχέση του δημιουργού από απόσταση σε σχέση με όσους ανέλαβαν την υλοποίηση του δίσκου. Ωραίο, πολύ ωραίο το αποτέλεσμα, μπράβο σε όλους!

Τι σχόλια έχει αποσπάσει ως τώρα ο δίσκος;

Θ.Χ. Τόσο η υποδοχή των επί μέρους τραγουδιών, όσο και του δίσκου ως ολοκληρωμένη θεματική εργασία είναι θερμότατη! Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για παρουσιάσεις, συνεντεύξεις κτλ. που ειδικά στην τρέχουσα «κλειστή» περίοδο αποκτά μεγάλη αξία. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι εισπράττουμε πραγματικά ενθουσιώδη και σε πολλές περιπτώσεις συγκινητικά σχόλια που αποτελούν για όλους μας την πιο ουσιαστική επιβράβευση. Είναι πάντα αυτού του είδους η στήριξη από την πλευρά το κόσμου που σε κάνει να συνεχίζεις κόντρα σε κάθε δυσκολία. Έχει ιδιαίτερη σημασία επίσης νομίζω, ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση τα τραγούδια αφορούν σε μελοποιημένη ποίηση και όχι σε μια άλλου είδους τραγουδιστική κατάθεση. Επιβεβαιώνεται κατά κάποιο τρόπο και η απόφασή μας να κυκλοφορήσει τώρα ο δίσκος, έστω κι αν η διαδικασία προώθησής του θα είναι χωρίς συναυλίες εκ των πραγμάτων «κουτσή». Ο κόσμος έχει ανάγκη να αντλήσει από την ασίγαστη φλόγα του λόγου της ποίησης, όπως ακριβώς αντλήσαμε κι εμείς δημιουργικά.

Θ.Κ. Μια πρώτη εντύπωση, καθώς βρισκόμαστε στην αρχή, είναι ότι ο κόσμος δέχεται με χαρά την μελοποιημένη ποίηση ξανά στα αυτιά του. Εύχομαι και στις καρδιές, αλλά και στις μικρές και μεγάλες του στιγμές.

Πώς σκοπεύετε στη σημερινή συγκυρία, εν μέσω πανδημίας, να τον προωθήσετε;

Θ.Χ. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω διανύουμε μία «κλειστή» περίοδο σε ό,τι αφορά τις ζωντανές εμφανίσεις, που αποτελούν σαφώς την πεμπτουσία της επαφής του καλλιτέχνη με τους αποδέκτες του έργου του. Παρά ταύτα θα προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε κάθε κανάλι επικοινωνίας προκειμένου να φέρουμε σε επαφή το κοινό με τα τραγούδια του album. Πέρα λοιπόν από τις συνεντεύξεις και τις συζητήσεις που προκύπτουν, είμαι ήδη σε φάση να προετοιμάζω μια live streaming παρουσίαση του νέου υλικού ενταγμένη σε ένα σύνολο αντίστοιχων τραγουδιών και με μια κάπως παραστασιακή διάθεση. Αργότερα, ανάλογα με την έκβαση των πραγμάτων θα δούμε…

Θ.Κ. Με προβληματίζει εξ αρχής η ερώτηση. Να προωθήσω τη δουλειά μου. Μάλιστα. Πάντως, αν η δική μου ευθύνη δε σταματάει στο δημιουργικό κομμάτι, θα έπρεπε να σταματάει, από τη μια, όταν ολοκληρώνεται τελικά ο κάθε δίσκος στο στούντιο και από την άλλη τη στιγμή που τελειώνει η παράσταση και κατεβαίνω από την σκηνή. Το υπόλοιπο κομμάτι δεν το γνωρίζω και νομίζω πως δε θα έπρεπε. Με τα υπάρχοντα δεδομένα πάντως που καλούμαι να αντιμετωπίσω, ένα καλό ας πούμε, είναι ότι υπάρχει το διαδίκτυο και καθένας πια μπορεί ελεύθερα να ανεβάσει το τραγούδι του, την δουλειά του, όποια κι αν είναι αυτή, αλλά και πάλι, αν δεν ανήκεις κάπου, σε μια ομάδα, σε μια εταιρεία, είναι τόσο χαοτικός ο όγκος πληροφοριών και παραγωγής, που συνολικά κάπου χάνεται η μπάλα. Ποιος να σε ακούσει, τι να κρατήσει, τι να αφουγκραστεί, πώς να εμβαθύνει, πώς να αφοσιωθεί, αλλά ακόμα κι αν τύχει και συμβούν όλα αυτά, πώς πια να σε στηρίξει και στο επίπεδο λάιβ; Είναι πολλά τα ζητήματα και το κάθε τι γεννάει και δεκάδες καινούρια γιατί. Μέσα στα αρνητικά, ακόμα, είναι ότι πλέον για να μπορέσεις να εισχωρήσεις στη βιομηχανία του τραγουδιού – αναγκαίο κακό για έναν καλλιτέχνη να γίνει έμπορας – και μέσα από εκεί να έχεις την κάποια πιθανότητα να ακουστεί η τέχνη σου παρά έξω και τελικά να μπορείς να βιοποριστείς εξ ολοκλήρου από αυτό το επάγγελμα, χρειάζεσαι εκτός πολλών άλλων, πολλές και καλές δημόσιες σχέσεις και σίγουρα αρκετά χρήματα. Εγώ πάντως δεν έχω ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Παρόλα αυτά, θα το κοινοποιήσω στην προσωπική μου σελίδα στο φβ και θα το στείλω σε μερικούς φίλους. Μια άλλη φορά, ίσως, θα σας γράψω συνολικά και με μεγάλη λεπτομέρεια τις απόψεις μου για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση που βιώνουν οι καλλιτέχνες σε έναν εξωτερικό παρατηρητή, που δεν έχει άμεση γνώση του χώρου;

Θ.Χ. Νομίζω ότι είναι τέτοια η κατάσταση πλέον, που κανείς δεν μπορεί να νοηθεί ως εξωτερικός παρατηρητής κανενός άλλου χώρου η κλάδου, καθώς παντού υπάρχει μια κοινή αρνητική εμπειρία. Τίθεται κυριολεκτικά θέμα επιβίωσης. Προφανώς ο κάθε κλάδος έχει τις ιδιαιτερότητές του και παράλληλα υπάρχουν χώροι που έχουν χτυπηθεί περισσότερο – ο καλλιτεχνικός χώρος είναι σίγουρα ένας εξ αυτών – ενώ υπάρχουν και εντός του κάθε κλάδου διαφοροποιήσεις ή και διαστρωματώσεις, οι οποίες, αν και σαφώς πρέπει να εντοπίζονται και να εκτιμώνται, δεν αναιρούν την καθολικά σκοτεινή πραγματικότητα. Στο παραπάνω πρέπει να συνυπολογίσει κάποιος ότι η κατάσταση που βίωνε η τεράστια πλειοψηφία των καλλιτεχνών κάθε άλλο παρά ρόδινη ήταν και πριν, για να συνειδητοποιήσει την σφοδρότητα της τωρινής περιόδου.

Θ.Κ. Έχοντας πολυετή εμπειρία πια και από την θέση του αναπληρωματικού γραμματέα παλαιότερα, αλλά και τώρα ως ενεργό μέλος του σωματείου μου (Πανελλήνιος μουσικός σύλλογος) έχω να πω ότι η κατάσταση εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία, κατά κανόνα, είναι τραγική. Ο μόνος δρόμος είναι ο συλλογικός οργανωμένος αγώνας. Δεν βλέπω άλλον τρόπο, αλλά και μέσα από αυτή την διαδικασία διακρίνω φως. Και επειδή θέλω να ζω με αξιοπρέπεια και να με σέβονται για αυτό που είμαι και γι’ αυτό που κάνω, κάτι το οποίο μου έχουν πάρει, μου το στερούν με χιλιάδες τρόπους, κι επειδή θέλω να βιοπορίζομαι από το επάγγελμα που έχω επιλέξει κι επειδή πιστεύω ότι έχω κάποια μηνύματα να επικοινωνήσω και επειδή δεν έχω μόνο ευθύνες, αλλά και δικαιώματα σε αυτόν τον κόσμο, όμως δεν μπορώ να τα κερδίσω αυτά μόνος μου, καλώ και με αυτόν τον τρόπο εδώ πέρα, με όποιον τρόπο έχω, σε οργάνωση, αγώνα, αλλά και αλληλεγγύη μέσα από εκεί, για όποιον διαβάσει και αυτή την συνέντευξη.

Πώς αποτιμάς τις κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών και τον συντονισμό των σωματείων τους;

Θ.Χ Είναι αλήθεια ότι ο χώρος των καλλιτεχνών είναι σε μεγάλο αναβρασμό και έχουν πραγματοποιηθεί οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις των τελευταίων πολλών χρόνων. Τα ταξικά σωματεία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση και τον προσανατολισμό αυτών των κινητοποιήσεων. Πολλοί, ειδικά νέοι μουσικοί συνειδητοποίησαν την δύναμη της συλλογικής διεκδίκησης και είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο το γεγονός ότι το σωματείο των μουσικών, ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος αποτελεί πόλο έλξης για συναδέλφους που το προηγούμενο διάστημα δεν γνώριζαν καν την ύπαρξή του. Αυτή η μαζικοποίηση αποτελεί την πρώτη σοβαρή προϋπόθεση για την ενίσχυση των κινητοποιήσεων. Από εκεί και πέρα είναι απαραίτητο να συνειδητοποιηθεί ο βαθύτερος πολιτικός χαρακτήρας των ζητημάτων και να υπάρξει ένας ριζικότερος απεγκλωβισμός από διαχειριστικές λογικές, προκειμένου να επιτευχθούν νίκες ακόμα και σε επί μέρους ζητήματα.

Θ.Κ. Αν και βρίσκομαι για προσωπικούς λόγους από τον Σεπτέμβρη στην Τσεχία (I’ll be back), μιλάω με φίλους, συναδέλφους και παρακολουθώ στενά την κατάσταση, τόσο στον δικό μου κλάδο και γενικότερα, διακρίνω μια μικρή μεν, ανάταση δε. Οργανώνεται κόσμος, ανησυχεί, αρχίζει και μιλάει, έρχεται σε επαφή με το σωματείο. Είναι θετικό αυτό. Πρέπει να διαλυθεί το σύμπαν δηλαδή για να πάρουμε ό,τι δικαιούμαστε;

Έγινε πολλή συζήτηση για την κίνηση “Support Art Workers” στο διαδίκτυο. Θα ήθελες να κάνεις κάποιο σχόλιο σχετικά;

Θ.Χ. Θα έλεγα ότι καλή η συζήτηση αλλά ακόμα καλύτερη είναι η δράση, η οποία άλλωστε τροφοδοτώντας την συζήτηση αναδρομικά την κάνει καλύτερη και κυρίως ουσιαστικότερη και αποδοτικότερη. Πέρα πάντως από ευφυολογήματα, κάθε τσιτάτο ή πολύ περισσότερο ένα σύνθημα κρίνεται από το φιτίλιασμα για μαζική και στοχευμένη κίνηση και δράση που μπορεί να πυροδοτήσει. Είναι σαφές για οποιοδήποτε διαθέτει στοιχειώδη εμπειρία ότι, ανεξαρτήτως προθέσεων, τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί με καναπεδάτα banners. Το ενδιαφέρον και ελπιδοφόρο πάντως είναι ότι υπό την επίδραση της σφοδρότητας της κατάστασης και της παρέμβασης των σωματείων που έχουν ταξική αναφορά, κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει ανώδυνα και εκτονωτικά, υπερκεράστηκε από την ίδια την διάθεση και κινητοποίηση των καλλιτεχνών. Στην ζωντανή αυτή δραστηριότητα, στην επιμονή και στη ριζοσπαστικοποίηση θα κριθεί και το παιχνίδι  .

Θ.Κ. Κάθε τι που συμβαίνει, έστω και εικονικά, καλό είναι, αρκεί να βρίσκει συνέχεια στην πραγματικότητα. Αλλιώς, είναι, εκ του αποτελέσματος, φούσκα που έσκασε.

Θεωρείτε ότι η τέχνη έχει σταθεί στο ύψος των ενδιαφέροντων καιρών μας;

Θ.Χ. Μπορεί να λέγεται ότι τυχερός είναι αυτός που θα ζήσει σε μη ενδιαφέροντες καιρούς, εμείς πάντως δεν έχουμε τέτοια τύχη! Οι ενδιαφέροντες καιροί μας, έχουν την τέχνη που τους εκφράζει ακόμα κι αν αυτή σε πολλές περιπτώσεις έχει ακόμα μια υπόγεια έκφραση. Είναι ακριβώς τέτοιες οριακές, μεταβατικές εποχές όπως η σημερινή, που φανερώνουν το χάσμα που υπάρχει μεταξύ μιας απονευρωμένης, απολογητικής συστημικής τέχνης και μιας τέχνης που παίρνει τζούρες από το αύριο εκπνέοντας εμψύχωση και έμπνευση στο σήμερα. Το καθοριστικό πάντως είναι η τέχνη να θέτει τα «ενοχλητικά» ερωτήματα του καιρού και από εκεί και πέρα…which side are you on?

Θ.Κ. Πάντα υπάρχει και θα υπάρχει εκείνη η μορφή τέχνης η αυθεντική με τους ουσιαστικούς λόγους ύπαρξής της και που θα στέκεται και θα αντιστέκεται, αν και τα τελευταία χρόνια περνάει αδιαμφισβήτητα κι αυτή κρίση – πώς να ξεφύγει . Βέβαια τώρα υπάρχουν πολλά ζητήματα και ερωτήματα προς συζήτηση, ας πούμε, το θέμα του αν καταφέρνει να φτάνει ευρύτερα στην μάζα παραδείγματος χάρη είναι ένα βασικό ερώτημα. Πάντως, ναι, υπάρχει, έχω αυτή την άποψη.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια και οι επόμενοι στόχοι σας;

Θ.Χ. Μουσικά μιλώντας, ήδη σχεδιάζω το επόμενο βήμα που αφορά σε καινούριο και πρωτότυπο υλικό. Με τους Kollektiva έχουμε ξεκινήσει μια εργασία πάνω σε μια συνολική επαναπροσέγγιση του ιστορικού δίσκου «Τα νέγρικα» του Μάνου Λοΐζου και Γιάννη Νεγρεπόντη, η οποία λόγω άλλων υποχρεώσεων έχει μπει προσωρινά στον πάγο, άλλα θα επιδιώξουμε να την ολοκληρώσουμε μέσα στο 2021 και την παρουσιάσουμε στην σκηνή. Παράλληλα δουλεύω πυρετωδώς για την διδακτορική μου διατριβή πάνω στην πολιτισμική ταυτότητα της Αθήνας του 21^ου αιώνα, ενώ μέσα στο επόμενο διάστημα θα κυκλοφορήσει και το πρώτο μου, ακαδημαϊκού περιεχομένου, βιβλίο που αφορά σε μια συνολική θεώρηση της street art, με case study την περίπτωση της Αθήνας.

Θ.Κ. Στο άμεσο μέλλον, δηλαδή μέσα στους επόμενους 2 μήνες κι αν προχωρήσει το σχέδιο έτσι όπως έχει προγραμματιστεί, θα κυκλοφορήσω ακόμα έναν δίσκο με γενικό τίτλο ΦΡΕΣΚΟΣ ΠΗΛΟΣ και με μοναδικό στιχουργό έναν καινούριο φίλο, τον Θωμά Ψήμμα. Είναι μια ιδέα που μου γεννήθηκε για όλα αυτά που θέλω να πω, να διαμαρτυρηθώ, να φωνάξω, να αγωνιστώ, να θρηνήσω για όλα αυτά που συμβαίνουν τον τελευταίο χρόνο, και που ο Θωμάς όχι μόνο την αγκάλιασε κατευθείαν, αλλά και έπιασε τον παλμό της απόλυτα. Ένας πολυσυμμετοχικός δίσκος που θα αφορά στα γεγονότα που σημάδεψαν τον πλανήτη το έτος 2020. Από το I can’t breath μέχρι τους φίλους μας τα κοάλα στην Αυστραλία. Δεκαοχτώ τραγούδια (μάλλον) κάθε ένα τραγούδι και άλλο γεγονός, κάθε ένα τραγούδι και άλλος ερμηνευτής. Εκ των προτέρων θέλω να πω ένα μεγάλo ευχαριστώ σε όλους που με χαρά και ανιδιοτέλεια αγκάλιασαν τα τραγούδια, αλλά και ένα μπράβο που μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, καθένας από αυτούς έχουν υπερβεί τα όρια, ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί αυτό το εγχείρημα, αυτή η ιδέα. To εξώφυλλο του δίσκου θα είναι μια ζωγραφιά της Τζίνας Παπαδοπούλου. Ακόμα κάτι για το κοντινό μέλλον και καλώς εχόντων των πραγμάτων, τον Μάρτη ή τον Απρίλη – όταν θα το επιτρέπουν οι συνθήκες να ταξιδέψω – θα κατέβω στην Ελλάδα και θα μπω στούντιο να τραγουδήσω έναν καθαρόαιμο λαϊκό δίσκο του καλού φίλου και εξαιρετικού κατ’ εμέ δημιουργού, Βαγγέλη Τσερέτα που θα έχει τον τίτλο ΤΡΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ. Τα τραγούδια με περιμένουν σχεδόν έτοιμα στο Music art lab stoudios, σ’ έναν πολύ ωραίο χώρο που σας τον συνιστώ παρεμπιπτόντως ανεπιφύλακτα. Τέλος, και με την ευχή να τελειώσει όλο αυτό που ζούμε όσο πιο γρήγορα και ανώδυνα να είμαστε καλά και να παρουσιάσουμε την Δοκιμασία μας, τον Φρέσκο πηλό μας και τον Τρελό άγγελό μας. Έπειτα, οι στόχοι και τα σχέδια δεν τελειώνουν ποτέ.

Υπάρχει κάποια συνεργασία-“απωθημένο”, που δεν έχει ευοδωθεί ως τώρα, αλλά θα θέλατε πολύ να γίνει στο μέλλον;

Θ.Χ. Μου αρέσει πάρα πολύ να συνεργάζομαι με διαφορετικούς καλλιτέχνες. Ειδικά οι συνεργασίες ετερόκλητων καλλιτεχνών αποτελούν προκλήσεις μέσα από τις οποίες γινόμαστε πάντα καλύτεροι, καθώς προσεγγίζουμε διαφορετικούς αισθητικούς κώδικες. Με την μπάντα είχαμε την ευκαιρία μέχρι τώρα να συνεργαστούμε με εμβληματικούς καλλιτέχνες και νιώθω πολύ τυχερός γι’ αυτό. Σε πολλές περιπτώσεις μοιραστήκαμε την σκηνή με ανθρώπους με τους οποίους μεγαλώσαμε με τα τραγούδια τους! Αυτό το διάστημα πάντως νιώθω ότι θα ήθελα πολύ να συνεργαστώ και να τραγουδήσω υλικό εμπνευσμένων τραγουδοποιών, την διεισδυτικότητα και την οξυδέρκεια των τραγουδιών των οποίων θαυμάζω, όπως ο Φοίβος Δεληβοριάς, ο Ορέστης Ντάντος ή ο Σπύρος Γραμμένος. Τώρα που το σκέφτομαι ο Σπύρος είναι και φίλος οπότε μάλλον θα τον πάρω ένα τηλέφωνο! Από εκεί και πέρα αν αρχίσουμε το ονειροπόλημα, θα ήταν υπέροχο αν κάποια στιγμή μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε την άτυπη «συνεργασία», όπως αυτή προέκυψε μέσα από το «Δρόμο που τραβάω» με τον Tom Morello και να βρισκόμασταν κάποια μαζί στην σκηνή. Και αφού φαντασιωνόμαστε γιατί όχι και με τον Bruce Springsteen!

Θ.Κ. Κυρίως έχω όνειρα για δικά μου έργα πια κι είναι τόσα πολλά που πιθανόν δεν θα τα καταφέρω όλα. Αν και ακόμα δεν έχει γίνει απωθημένο, ναι, θα ήθελα να παρουσιάσω την Δοκιμασία σε κάποιο αρχαίο θέατρο και σε κάποιο μέγαρο και με συμφωνική ορχήστρα. Αυτό γι’ αρχή. Μέσα σε όλα μου τα όνειρα που κάποια ευτυχώς παραμένουν στόχοι, χωράνε και περιμένουν χιλιάδες ιδέες και άνθρωποι. Ένα άπιαστο όνειρό μου πάντως θα ήταν μια συνεργασία με τον Ρότζερ Γουότερς. Δεν έχω το δικαίωμα να ονειρεύομαι ό,τι θέλω; Καλή δύναμη και ψηλά το κεφάλι παντού και πάντα!