Βασίλης Παρασκευόπουλος: Ο Πανελλήνιος Μουσικός Σύλλογος πάλεψε και διεκδίκησε, δεν είπε “θα λογαριαστούμε μετά”…

Μιλήσαμε με τον Πρόεδρο του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, Βασίλη Παρασκευόπουλο, για τα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος των μουσικών, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, τις κινητοποιήσεις του Συλλόγου, τον “ψηφιακό πολιτισμό”, το κίνημα Support Art Workers κτλ.

Ποια είναι η κατάσταση του κλάδου στο σήμερα μετά την επαναλειτουργία της οικονομικής του δραστηριότητας;

Με την εκδήλωση της πανδημίας στη χώρα μας, ο χώρος του πολιτισμού ήταν από τους πρώτους κλάδους που χτυπήθηκε. Σταμάτησαν παραστάσεις, έκλεισαν μαγαζιά, στούντιο, μουσικές σκηνές και ουσιαστικά διαμορφώθηκε ένα τοπίο όπου δεν υπήρχε καμία δραστηριότητα για τους συναδέλφους μουσικούς αλλά και τους εργαζόμενους τεχνικούς στο θέαμα-ακρόαμα. Φαίνεται πως δεν θα ‘ναι υπόθεση 2 μηνών αλλά μια υπόθεση που θα πάει μέχρι το επόμενο καλοκαίρι του 2021. Αυτό σημαίνει πως το τελευταίο μεροκάματο για τους περισσότερους εργαζόμενους ήταν το Φλεβάρη του 2020 και το επόμενο το 2021, οπότε δημιουργείται μια κατάσταση ραγδαίας φτωχοποίησης. Σήμερα η επαναλειτουργία χώρων εργασίας για τους μουσικούς είναι ελάχιστη. Προσπάθεια επαναλειτουργίας γίνεται από τους πιο μικρούς επαγγελματίες του χώρου, δηλαδή από αυτούς που δεν αντέχουν οικονομικά να παραμένουν κλειστοί. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εργοδότες μεταφέρουν στις πλάτες των εργαζομένων τη δύσκολη κατάσταση που βιώνουν και δημιουργούν όρους αμοιβής και εργασίας πιο κάτω και από τα χαμηλά επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί πριν την καραντίνα. Συγχρόνως διευρύνεται η ανασφάλιστη εργασία με παρότρυνση της Κυβέρνησης που προχωρά το σχέδιο διάλυσης των ελεγκτικών μηχανισμών της Επιθεώρησης Εργασίας, που υπηρέτησαν όλες οι προηγούμενες Κυβερνήσεις.

Αντικειμενικά αυτή η κατάσταση δημιουργεί τις προϋποθέσεις να φύγουν από τη μέση οι μικροί εργοδότες και επαγγελματίες. Να περάσουν οι χώροι Πολιτισμού, διασκέδασης, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης στα χέρια λίγων μεγάλων επιχειρηματιών. Δημιουργείται και το αναγκαίο εργασιακό περιβάλλον με αποψίλωση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων για να εξασφαλίζεται η κερδοφορία των νέων επενδύσεων στο χώρο. Κύριο εμπόδιο στις επενδύσεις αυτές είναι η κοινωνική ασφάλιση και η υποχρέωση του εργοδότη να καλύπτει το μεγαλύτερο κομμάτι της ασφαλιστικής δαπάνης, αλλά και το πνευματικό και συγγενικό δικαίωμα.

Ποια ήταν τα πρώτα ζητήματα τα οποία θέσατε σαν σωματείο απέναντι στην κυβερνητική πολιτική;

Από την πρώτη στιγμή κινηθήκαμε σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη αφορούσε τις διεκδικήσεις προς την εργοδοσία δεδουλευμένων για συναδέλφους, που οι εργοδότες τους προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν την καραντίνα και να αξιοποιήσουν ό,τι ταμειακά αποθέματα είχαν για την εξασφάλιση των συμφερόντων τους. Συγχρόνως κάναμε παρεμβάσεις σε εργοδότες που δε δήλωναν τους εργαζόμενους για να πάρουν το επίδομα ή τους εκβίαζαν για να πάρουν προμήθεια από το επίδομα. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι πολλοί εργοδότες δήλωσαν οικειοθελή αποχώρηση των εργαζομένων μουσικών που δούλευαν σε αυτούς, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους, με αποτέλεσμα να χάσουν δικαιώματα.

Η δεύτερη κατεύθυνση που κινηθήκαμε ήταν να διαμορφώσουμε άμεσα αιτήματα προς την Κυβέρνηση για την εξασφάλιση της επιβίωσης των συναδέλφων μας. Αυτή η παρέμβαση ήταν αναγκαία γιατί οι περισσότεροι συνάδελφοι βρέθηκαν χωρίς κανένα εισόδημα. Αιτία γι’ αυτό είναι ότι στο επάγγελμα κυριαρχούν οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου και ελάχιστοι μουσικοί κατάφεραν να επιδοτηθούν λόγω αναστολής της εργασίας τους. Σημαντικό ήταν ότι από την πρώτη στιγμή διαμορφώσαμε ένα μεγάλο δίκτυο επικοινωνίας με πολλούς συναδέλφους που τους στήριζε ψυχολογικά και ενίσχυε το κλίμα διεκδίκησης, απέναντι στη απογοήτευση και την απόγνωση. Θεωρούμε καθοριστική τη στάση αυτή του Σωματείου μας, που δεν ενσωματώθηκε στη λογική του ΣΥΡΙΖΑ και της Ομοσπονδίας μας που στην αρχή καθησύχαζε με τη λογική «θα λογαριαστούμε μετά». Σήμερα καταλαβαίνουμε καλύτερα τι θα σήμαινε και εμείς να δίναμε χρόνο στην Κυβέρνηση. Τι θα γινόταν σήμερα αν από την αρχή δε βάζαμε το αίτημα για εξασφάλιση της επιβίωσης όλων, αν πίσω από αυτό το αίτημα δε συσπειρωνόταν η συντριπτική πλειονότητα των συναδέλφων, αν δε διαλέγαμε το δρόμο της αγωνιστικής διεκδίκησης του δικαιώματος της επιβίωσής μας. Τι θα γινόταν αν συμβιβαζόμαστε με τη στάση της ΓΣΕΕ που δια στόματος του Προέδρου της μας απείλησε λέγοντας μας να μη διανοηθούμε να βάλουμε ταξικό πρόσημο στην επιδημία.

Ποια ήταν τα κυβερνητικά σχέδια σε ό,τι αφορά τον μουσικό κλάδο;

Πρώτα δημιούργησε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τους εργοδότες να κάνουν ό,τι τους συμφέρει κλείνοντας την Επιθεώρηση Εργασίας, αφήνοντας τους χρόνο να κάνουν όσες απολύσεις χρειάζονταν πριν την απαγόρευσή τους. Συγχρόνως με την ευκαιρία της πανδημίας, προχώρησε το σχεδιασμό μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων για τη νέα ψηφιακή εποχή. Ετοιμάζονται να δώσουν και το τελευταίο χτύπημα στην κοινωνική ασφάλιση απαλλάσσοντας τους εργοδότες από τη μεγαλύτερη κατάκτηση της εργατικής τάξης

Πώς αντέδρασε το σωματείο απέναντι σε αυτήν την αντεργατική πολιτική της κυβέρνησης;

Είναι χαρακτηριστικό πως το σωματείο μας, σε συνθήκες απαγόρευσης κυκλοφορίας, ανέπτυξε δράση πολλαπλάσια από την περίοδο της «κανονικότητας». Το Σωματείο μας από την πρώτη στιγμή έσπασε στην πράξη τη συνδικαλιστική καραντίνα που προσπάθησε να επιβάλει η Κυβέρνηση. Δημιουργήσαμε επιτροπή αλληλεγγύης, η οποία πήγε παρά την απαγόρευση σε σπίτια συναδέλφων που είχαν ανάγκη, παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας. Μαζέψαμε χιλιάδες υπογραφές στήριξης των αιτημάτων μας. Εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας στους αγώνες των υγειονομικών και των εργαζόμενων στο εμπόριο. Δημιουργήσαμε βίντεο για τους υγειονομικούς, αλλά και για την πρώτη Μάη με συμμετοχή πολλών γνωστών καλλιτεχνών που είδαν πολλές χιλιάδες εργαζόμενοι. Οργανώσαμε συμβολικές παραστάσεις διαμαρτυρίας σε Υπουργεία. Το κυριότερο συμμετείχαμε στην συγκέντρωση της 1^ης Μάη που οργάνωσε το ΠΑΜΕ στο Σύνταγμα στέλνοντας σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι το δίκιο μας μπορεί να αναπτύξει αγώνες και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Χωρίς αυτή την κινητοποίηση δε θα μπορούσαμε να διανοηθούμε τα Σωματεία των καλλιτεχνών να οργανώσουμε την μεγαλειώδη συγκέντρωση στις 7 Μάη στο Σύνταγμα. Η συμμετοχή των συναδέλφων είναι τέτοια, που μέσα σε αυτό το διάστημα οργανώσαμε τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις που έχουμε δει ποτέ στο χώρο μας. Σημαντική για να την αναφέρουμε ήταν η κινητοποίηση που οργανώσαμε σα Σωματείο στις 21 Ιούνη. Με συμμετοχή πάνω από 800 μουσικών που έπαιξαν σε όλη την Αθήνα και τον Πειραιά. Με το σύνθημα «Γίνε και εσύ κρίκος στην αλυσίδα» θέλαμε να εκφράσουμε τη συλλογική μας ενότητα σαν εργαζόμενων μουσικών με τους υπόλοιπους εργαζόμενους όλων των κλάδων που χτυπιούνται και αυτοί όπως και εμείς

Είστε αισιόδοξος πως αυτό το κύμα ξεσηκωμού το οποίο υπάρχει θα διατηρηθεί και το επόμενο χρονικό διάστημα ή με κάποιο τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να φθίνει, είτε λόγω ανοίγματος κάποιων δουλειών είτε λόγω διάσπασης διαφορετικών συμφερόντων ανάμεσα στους εργαζόμενους μόλις ικανοποιηθούν κάποια αιτήματα από όσα θέτετε;

Είμαι αισιόδοξος. Έρχονται νέοι εργαζόμενοι στα σωματεία. Πολλοί που είχαν φύγει από το σωματείο ξαναέρχονται και υπάρχει μεγάλη συμμετοχή και συσπείρωση. Οι κινητοποιήσεις μας έχουν μια μαζικότητα και είναι σημαντικό πως οι συνάδελφοι βλέπουν άμεσα τα αποτελέσματα αυτής της μαζικής διεκδίκησης, βλέπουν πως η μαζικότητα στις κινητοποιήσεις μας πιέζει την κυβέρνηση.

Το βλέπουμε πως πιέζεται από τον τρόπο που αντιδρά προσπαθεί να πάρει μέτρα, να σπάσει αυτή την ενότητα, να ελιχθεί. Αν όμως δεν υπάρξει και δεν στηριχθεί αυτή η μαζικότητα που υπάρχει σήμερα τα πράγματα για το κλάδο θα ‘ναι πολύ δύσκολα το επόμενο διάστημα. Η επόμενη μέρα θα ‘ναι δύσκολη και πολύ χειρότερη από αυτή που συζητάμε σήμερα. Η ανέχεια που θα προχωρήσει πολύ περισσότερο  θα ‘ναι ένας παράγοντας που θα δυσκολέψει  συνολικά αλλά και σε ατομικό επίπεδο την επιβίωση των συναδέλφων.

Στην Αθήνα τα πράγματα είναι πιο εύκολα σε σχέση με την επαρχία; Τι γίνεται σε μικρές πόλεις με την ανεργία των μουσικών;

Στην Αθήνα σε σχέση με την επαρχία υπάρχουν διαφορές κυρίως στο πού μπορεί να απασχοληθεί κάποιος μουσικός. Σίγουρα στην πρωτεύουσα υπάρχουν πιο πολλές δουλειές αλλά συγχρόνως υπάρχει και μεγαλύτερη προσφορά και ανταγωνισμός. Στις επαρχιακές πόλεις που είναι τουριστικοί προορισμοί οι μουσικοί κυρίως απασχολούνται στα ξενοδοχεία για έξι μήνες και τους άλλους με μαθήματα, αλλά και διαφορετικές επαγγελματικές ενασχολήσεις. Το σίγουρο είναι ότι οι μουσικοί αντιμετωπίζουν σε αντίστοιχο βαθμό, όπου και αν εργάζονται, το πρόβλημα της ανεργίας της υποαπασχόλησης και της ετεροαπασχόλησης.

Υπάρχει η αντίδραση από μερίδα πολιτών οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον αγώνα των καλλιτεχνών με κάποια απαξίωση. Είτε γιατί πιστεύουν πως ο κλάδος των καλλιτεχνών δεν αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα, όπως οι εργαζόμενοι σε άλλους κλάδους, είτε γιατί πιστεύουν πως από πάντα οι καλλιτέχνες δεν διεκδικούν..

Η Κυβέρνηση τρομαγμένη από τη μαζικότητα και την απήχηση των κινητοποιήσεών μας προσπάθησε να ενεργοποιήσει τον κοινωνικό αυτοματισμό απέναντι μας. Μας παρουσίασαν σαν κακομαθημένα παιδιά που μόνο να ζητάμε ξέρουμε. Μας είπαν ότι δε μας ενδιαφέρει η δύσκολη κατάσταση που περνούν όλοι οι εργαζόμενοι και μόνο η ικανοποίηση των δικών μας συμφερόντων μας ενδιαφέρει.

Σήμερα γνωρίζουμε καλύτερα πως τους εργαζόμενους της χώρας μας, μας ενώνει η κατάσταση που βιώνουμε με ενιαίο τρόπο. Μας ενώνει το 9χρονο κοριτσάκι της ξενοδοχοϋπαλλήλου από τη Ρόδο που λιποθύμησε από την ασιτία. Μας ενώνει η αγωνία των εργατών της ΛΑΡΚΟ που πετιούνται στο δρόμο για να θησαυρίσουν οι επιχειρηματίες που θα εκμεταλλευτούν τον πλούτο που παράγει. Διαφυλάξαμε από την πρώτη στιγμή του αγώνα μας μέχρι την τελευταία αυτή την ενότητα. Είτε με τα βίντεο για τους υγειονομικούς και για την 1^η Μάη, είτε με την τεράστια συναυλία στις 21 Μάη, είτε με τη συναυλία συμπαράστασης στους εργάτες της ΛΑΡΚΟ.

Μέσα στα πλαίσια της καραντίνας έγινε πολύς λόγος για αυτόν τον ψηφιακό πολιτισμό. Τι κίνδυνοι περιέρχονται σε αυτόν τον νέο όρο και στις νέες συνθήκες που ευαγγελίζεται;

Ο ψηφιακός πολιτισμός αποτελεί κρίσιμο κομμάτι αυτού που ονομάζεται ψηφιακή οικονομία. Δεν αποτελεί απλά έναν κλάδο της οικονομίας αλλά μια μεγάλη αλλαγή στην ίδια την παραγωγική διαδικασία. Η ΕΕ θεωρεί ότι αποτελεί έναν από τους δύο βασικούς πυλώνες της ανάπτυξης για να ξεπεράσουν οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι της Ευρώπης τη μεγάλη οικονομική κρίση στην οποία ήδη έχουμε μπει. Αυτοί είναι σχεδιασμοί πολλών δεκαετιών που προχωρούσαν με αργά βήματα αλλά τώρα είναι μια μεγάλη ευκαιρία να επιταχυνθούν. Σε αυτό το κρίσιμο εγχείρημα συνολικά για την οικονομία, ο πολιτισμός έχει έναν καθοριστικό ρόλο. Μπορεί να εξοικειώσει τους εργαζόμενους με αυτά τα μέσα, διαδικασία που είναι καθοριστική για να προχωρήσουν τα συνολικά σχέδια αναμόρφωσης της παραγωγής. Δηλαδή είναι πιο αποτελεσματικό να εξοικειωθεί ένας εργάτης με αυτά τα νέα μέσα για λόγους διασκέδασης ψυχαγωγίας και επικοινωνίας, παρά να εξοικειωθεί μέσα από κουραστικά σεμινάρια σε πολύπλοκα μηχανήματα ξεκινώντας από το μηδέν. Βέβαια οι επενδύσεις στον ψηφιακό πολιτισμό έχουν στόχο και μεγάλα κέρδη που θα προκύψουν από τη δυνατότητα του μέσου να απευθύνεται σε ένα παγκόσμιο κοινό πολλών εκατομμυρίων. Εμπόδιο σε αυτές τις επενδύσεις αποτελεί το πνευματικό και συγγενικό δικαίωμα δημιουργών και εκτελεστών. Γι’ αυτό το ΥΠΠΟ έβαλε σαν προϋπόθεση επιχορήγησης σε θεατρικές παραστάσεις που θα αποτυπωθούν ψηφιακά, την εκκαθάριση των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων από τον παραγωγό και την παραχώρηση τους στο ΥΠΠΟ για 5 χρόνια.

Κατά την διάρκεια της καραντίνας υπήρξε ένα μαζικό κίνημα το ‘’Support the art workers’’. Τέτοιου είδους κινήματα είναι αρωγοί ή τροχοπέδη στην οργανωμένη δράση των σωματείων;

Εμείς κατανοήσαμε από την πρώτη στιγμή την ανάγκη ενός κόσμου, ο οποίος ήταν περιορισμένος μέσα στο σπίτι του, να συμμετέχει και να κινητοποιηθεί μέσα από την συγκεκριμένη πλατφόρμα και δεν θεωρούμε πως έπραξε λάθος, ο οποίος συμμετείχε σε αυτό το κίνημα ή σε κάποιο άλλο. Μάλιστα συμμετέχουν και αρκετά μελή και του σωματείου μας.

Πιστεύουμε όμως πως η συμμετοχή σε τέτοιες κινήσεις δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συμμετοχή στα Σωματεία. Απόδειξη σε αυτό αποτελεί η συνεχής λειτουργία για πάνω από 100 χρόνια του Σωματείου μας. Σίγουρα η συμμετοχή σε μια Γενική Συνέλευση με φυσική παρουσία των μελών, μέσα στην οποία διεξάγεται η αντιπαράθεση, η οποία παίρνει αποφάσεις και τα μέλη τους δεσμεύονται για την υλοποίησή τους ], δεν μπορεί να υποκατασταθεί από διαδικτυακές συζητήσεις και like. Κατά τη γνώμη μου χρειάζεται προσοχή γιατί είναι αρκετά επικίνδυνο να συζητούν παράγοντες του πολιτισμού και να μη γίνεται ο διαχωρισμός των συμφερόντων των εργοδοτών και των εργαζόμενων σε αυτόν. Δεν μπορεί να έχουν κοινά αιτήματα οι μεγάλοι επιχειρηματίες του κλάδου και οι άνεργοι μουσικοί και ηθοποιοί. Η διαφορά φάνηκε ακόμα μεγαλύτερη μέσα στην κατάσταση που ζούμε σήμερα. Ας σκεφτούμε ότι το Σωματείο μας προσπαθεί να ανακουφίσει τεράστια ζητήματα επιβίωσης γνωστών καλλιτεχνών και από την άλλη διάφοροι επιχειρηματίες του χώρου ζουν πλουσιοπάροχα από τα κέρδη που έχουν από την εκμετάλλευση της δικής μας δουλειάς. Χρειάζεται μεγάλη επιφύλαξη για το ποιοι κύκλοι μπορεί να κρύβονται πίσω από την ανωνυμία του διαδικτύου. Συγχρόνως χρειάζεται προσοχή σε αντιλήψεις που θέλουν να εκφράσουν και να εκμεταλλευτούν τη δράση χιλιάδων συναδέλφων μέσα από αυτή την πλατφόρμα. Θεωρούμε ότι μέσα από αυτή τη συμμετοχή εκφράστηκε η οργή και ο ενθουσιασμός πολλών νέων σε ηλικία συναδέλφων και όχι η φιλοδοξία κάποιων να γίνουν αξιόπιστοι και ψύχραιμοι συνομιλητές της Κυβέρνησης και των επιχειρηματιών του κλάδου.

Τι προτίθεται να κάνει το σωματείο το επόμενο διάστημα;

Κλιμακώνουμε  τις διεκδικήσεις και κινητοποιήσεις το επόμενο διάστημα για την κάλυψη της  επιβίωσης όλων των συνάδελφων. Παλεύουμε για συλλογικές συμβάσεις σε κάθε χώρο δουλειάς. Παλεύουμε για να μην πληρώσουμε ξανά εμείς την κρίση. Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο για υποχώρηση αμοιβών και δικαιωμάτων στον κλάδο. Υπερασπιζόμαστε τα ασφαλιστικά μας δικαιώματα και την κοινωνική ασφάλιση. Παλεύουμε για δημόσιο και δωρεάν σύστημα υγείας που να καλύπτει δωρεάν τις ανάγκες όλων μας. Διεκδικούμε Πανεπιστημιακή  καλλιτεχνική εκπαίδευση με επαγγελματικά δικαιώματα που θα προκύπτουν από το πτυχίο. Η τεράστια συμμετοχή των συναδέλφων στην τελευταία Γενική Συνέλευση που ήταν η πιο μαζική των τελευταίων 20 χρόνων μας κάνει πιο δυνατούς πιο αισιόδοξους.