Ληστέψανε την τράπεζα και τι με νοιάζει εμένα…

Η φωτιά που ξέσπασε και κατέστρεψε ένα μέρος της Παναγίας των Παρισίων έδωσε αφορμή για ποικίλες αντιδράσεις στο “μαγικό κόσμο” του διαδικτύου. Οι τοίχοι των social media γέμισαν με διάφορα σχόλια, φωτογραφίες, σκίτσα και θλιμμένους Κουασιμόδους, από άτομα που έχουν κάποια προσωπική σύνδεση με το Παρίσι, τον Ουγκώ και το γαλλικό πολιτισμό ή που θέλουν τουλάχιστον να πουλάνε προς τα έξω και τους φίλους τους, ένα τέτοιο προφίλ. Αλλά το σημαντικό βέβαια είναι να μπορείς να το δείξεις στην πράξη και να το υποστηρίξεις, όχι απλά το φαίνεσθαι.

Υπάρχουν όμως κι άλλες αποχρώσεις, σε αυτό το εύρος των αντιδράσεων. Υπάρχει για παράδειγμα μια σαφής τάση αναβίωσης του κύματος συμπαράστασης “Je suis Charlie”, που βασικά υπονοεί πως μπορούμε πολύ πιο εύκολα να ταυτιστούμε με ένα τραγικό συμβάν που πλήττει τις χώρες του λεγόμενου “δυτικού πολιτισμού”, ενώ αδιαφορούμε παγερά για αντίστοιχα περιστατικά στην Ανατολή, για τις εκατόμβες των νεκρών από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους ή για τα μνημεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς που καταστρέφονται στη Μέση Ανατολή, από το ISIS και όχι μόνο.

Ως αυθόρμητο αντανακλαστικό στην παραπάνω τάση, βλέπουμε συχνά στο χρονολόγιό μας κάποια σχόλια να εκφράζουν ανοιχτά τη χαρά τους, που καταστράφηκε ένας θρησκευτικός ναός, που καλλιεργούσε το όπιο στις συνειδήσεις των λαών, ένα θρησκευτικό-πολιτικό κέντρο, όπου είχαν στεφθεί διάφοροι βασιλιάδες κι αυτοκράτορες κι είχαν ορκιστεί σύγχρονοι ηγέτες-Πρόεδροι της Γαλλίας. Ένα μνημείο δηλαδή που συνδέεται διαχρονικά με την ελίτ και την εκάστοτε άρχουσα τάξη και είχε “κινδυνεύσει” μόλις για μερικά χρόνια, κατά τη διάρκεια και στον απόηχο της Γαλλικής Επανάστασης, που αρχικά ήθελε να μην αφήσει τίποτα όρθιο από την παλιά φεουδαρχική τάξη πραγμάτων αλλά στην πορεία ο χαρακτήρας της καθορίστηκε από τις επιδιώξεις της ανερχόμενης αστικής τάξης, τους συμβιβασμούς της και το αναπόφευκτα περιορισμένο εύρος των ανατροπών που επιδίωκε -με την αντικατάσταση ενός εκμεταλλευτικού συστήματος από ένα άλλο, που προσωρινά μόνο ευαγγελιζόταν την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφότητα.

Αυτή η κατηγορία παίρνει το μανδύα μιας “ντούρας, επαναστατικής” αντίθεσης στα θρησκευτικά σύμβολα του παλιού κόσμου που σαπίζει, που δείχνει αυτήν την “επαναστατική της ορμή” χλευάζοντας την καταστροφή τους, την -ως ένα βαθμό τεχνητή κι επιβαλλόμενη- θλίψη των άλλων. Λες και ο παλιός κόσμος μπορεί να καταστραφεί μαζί τους, για να γεννηθεί ένας άλλος από τις στάχτες τους. Στην καλύτερη, μπορεί να δείχνουν αδιαφορία, σα να μη συμβαίνει κάτι σημαντικό, περίπου σαν το στίχο που αξιοποιούμε στον τίτλο του κειμένου:

Ληστέψανε την τράπεζα
Και τι με νοιάζει εμένα
Δεν είμαι με κανένα
Σου λέω καλά της κάνανε (…)

Αντί για τράπεζα, έχουμε την εκκλησία. Κι αντί για ληστεία, μια πυρκαγιά. Τι μας νοιάζει εμάς;
Είναι όμως έτσι άραγε; Είναι όντως το ίδιο η τράπεζα με ένα μνημείο;

Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο ξένο στους κομμουνιστές από αυτήν την παγερή αδιαφορία, που τυλίγεται τάχα με επαναστατικές φλόγες. Ο παλιός κόσμος που πρέπει να καταστραφεί, είναι ο κόσμος της εκμετάλλευσης, της μισθωτής εργασίας, της ιδιωτικής ιδιοκτησίας στα μέσα που παράγουν πλούτο, και μαζί όλοι οι θεσμοί που θωρακίζουν την εξουσία των κυρίαρχων. Δεν είναι οι αρχιτεκτονικές δημιουργίες και τα κτίσματα, ακόμα κι αν έχουν θρησκευτική λειτουργία. Δεν είναι τα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που πρέπει να είναι κτήμα όλου του κόσμου, ακόμα και αν χρειάστηκε αίμα κι απερίγραπτες θυσίες για την κατασκευή τους -όπως για παράδειγμα οι Πυραμίδες της Αιγύπτου. Ποιος θα ένιωθε όμως χαρά με μια πιθανή καταστροφή τους;

Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ρωσία, που βίωσε τις πολύ άγριες συνθήκες ενός καταστροφικού εμφύλιου πολέμου -και της ιμπεριαλιστικής επέμβασης που τον συνόδευσε- με το ιερατείο να παίζει στην πλειοψηφία του ενεργό ρόλο στη χειραγώγηση των μαζών και την υπεράσπιση του τσάρου, είναι χαρακτηριστικό, διδακτικό παράδειγμα. Παρά την οξύτατη σύγκρουση, παρά τις συκοφαντικές κραυγές και τους ισχυρισμούς του αντίπαλου στρατοπέδου, το αθεϊστικό σοσιαλιστικό κράτος των μπολσεβίκων προστάτεψε τους ιερούς ναούς και τα μνημεία με πολύ μεγαλύτερη φροντίδα από ό,τι η αστική εξουσία στη σύγχρονη καπιταλιστική Ρωσία, που τα εγκαταλείπει στην τύχη και τη φθορά του χρόνου να ρημάζουν.

Όσοι μισούν την αστική κοινωνία, δεν πρέπει να ξεχνάνε τις σπουδαίες κατακτήσεις της ανθρωπότητας, σε πνευματικό και υλικό επίπεδο, που υπάρχουν ασφαλώς ακόμα κι εντός του καπιταλισμού. Η καταστροφή του κόσμου της εκμετάλλευσης δε σημαίνει πως θα καταστραφεί ο ανθρώπινος πολιτισμός -ως… πηγή δυστυχίας- όπως διακηρύσσουν οι μηδενιστές. Κι όσοι θεωρούν τους εαυτούς τους κομμουνιστές, αλλά νιώθουν το αίμα τους να κυλάει πιο γρήγορα από ευχαρίστηση, με τις εικόνες που έρχονται από το Παρίσι, ας φροντίσουν να διαβάσουν το Λένιν και πώς αντιμετώπιζε πχ το κεκτημένο των αστικών επιστημών, και την υποχρέωση των μπολσεβίκων να το κατακτήσουν, να το έχουν αφομοιώσει δημιουργικά, για να έχουν τη βάση να το υπερβούν και να προχωρήσουν παρακάτω.

Όσοι πιστεύουν ότι η αλλαγή του κόσμου περνάει μέσα από την καταστροφή των μνημείων του, θα καταλήξουν στην καλύτερη να κυνηγάνε την ουρά τους.